H4 - §2.8: Plaattektoniek (deel 2)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag

• Vulkanisme in het Middellandse Zeegebied 

Plaattektoniek

Drie tektonische plaatbewegingen:

1. Divergent

2. Convergent

3. Transform

Bij welke plaatbeweging kan vulkanisme ontstaan?

1. Transform en convergent
2. Divergent en transform
3. Convergent en divergent
4. Convergent, divergent en transform

Vulkanisme

• Bij divergerende platen (effussieve erupties)
• Bij convergerende platen > subductie (explosieve erupties)
  

Leg uit hoe door subductie een vulkaan kan ontstaan.

01:14

Hoe heet dit diepe deel in de zee?

Vulkanisme in het M.Z. gebied

Explosieve stratovulkanen (kegelvulkanen), bijv. de Etna.

Etna = bijzonder: was eerst schildvulkaan (rustige uitbarstingen, vloeibare lave). Magma is stroperiger + gasrijker geworden, dus er kwam explosief vulkanisme > opbouw schildvulkaan.

Top: explosief vulkanisme      /     Flanken: effusief vulkanisme

Eolische eilanden

• Ieder eiland = top van vulkaan
• Bezoek van actieve vulkanen mogelijk, bijv. Stromboli , Vulcano

Stromboli

Vulcano

Santorini

Santorini (ook wel Thira genoemd) = caldera (grote krater door enorme explosie).

> één van de heftigste uitbarstingen uit de menselijke geschiedenis.

Lees par. 2.8 (blz. 56/57)

Maken:                 Opdracht 2, 4, & 5 (blz 43).

Hoe:                       Alleen

Tijd:                        15 minuten

Klaar:                     Hoofdvragen 2.7 & 2.8 

Over 15 minuten kijken we de opdrachten na

Nakijken opdracht 2A

Het is een mengsel van twee soorten vulkanen. De Etna kan explosief zijn en heeft een kegel gevormd uit laagjes lava en as (stratovulkaan). De Etna kan ook heel rustig (effusief) uitbarsten,  waarbij alleen lava uitvloeit, die zo vloeibaar is dat die normaal gesproken niet in een kegelvorm  blijft liggen. Omdat er in het begin alleen dit soort rustige uitbarstingen waren, heeft de onderkant  van de Etna een platte, schildvulkaanachtige vorm. 

Nakijken opdracht 2B&C

b Er zijn rekspanningen bij de Etna, doordat Europa naar het noorden wegdrijft. Hierdoor kunnen
diepere, basaltische magma’s omhoogkomen. 

c Dat daar een keer een zeer heftige vulkaanuitbarsting heeft plaatsgevonden.

Nakijken opdracht 4

a Griekenland 

b In de kaart Tektoniek staat dat de Anatolische plaat bij Griekenland 4 cm/jaar beweegt. Dit is de
hoogste snelheid in het gebied. Dat leidt logischerwijs tot veel aardbevingen. 

Nakijken opdracht 5

a Bij de Stromboli vinden net als bij de Etna rekspanningen plaats, waardoor diepe, gasarme  magma´s omhoog kunnen komen. Die dempen de explosiviteit. 

b Een aardverschuiving als gevolg van de vulkaanuitbarsting en daarbij horende trillingen in de vulkaan op 30 december 2002. De aardverschuiving stortte in zee en veroorzaakte daar een grote golf (tsunami). 

Wat heb je (het best) onthouden van deze les?