Beeldvormende technieken

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Beeldvormende technieken 

Door:  Coby Oosterhuis

Wat weet je al?

Computertomografie

• Röntgenstraling
• 3-D beeld van zorgvrager
• 5 tot 15 minuten

Een CT-scan is vele malen nauwkeuriger dan een gewone röntgenfoto. CT-scans worden onder andere vaak ingezet voor het nauwkeurig afbeelden van:

• De hersenen
• De longen
• De buik 
• De kransslagaders van het hart (dit zijn de vaten die het hart van bloed voorzien)

Een CT-scan duurt 5 tot 15 minuten.
Het grote nadeel van CT-scans is dat er veel röntgenstraling voor nodig is om één CT-scan te maken. Dit maakt dat het medisch nut van de scan afgewogen moet worden tegen het mogelijke risico op het krijgen van kanker. 

Een CT-scan werkt niet met röntgenstraling?

1. Waar
2. Niet waar

Hoe lang duurt een CT-scan ongeveer?

1. Tussen de 10 en 15 minuten
2. Tussen de 5 en 15 minuten
3. Tussen de 10 en 20 minuten
4. Tussen de 5 en 20 minuten

Waar worden CT-scans vaak voor ingezet?

1. Afbeelden van de hersenen
2. Afbeelden van de longen
3. Afbeelden van de buik
4. Afbeelden van de kransslagaders van het hart

Bij een CT-scan heb je GEEN risico op te veel straling?

1. Waar
2. Niet waar

Röntgenonderzoek 

Het is een onderzoek waarmee je schaduw beelden kunt kijken van lichaamsdelen. Je kunt daardoor een botbreuk snel diagnosticeren maar het is ook geschikt om goede long foto’s te maken. Het wordt veel toegepast omdat het snel en goedkoop is.

Bij een röntgenonderzoek worden er gebruik gemaakt van elektromagnetische straling ( x-straling). Die worden opgewekt in het röntgenbuis. Een röntgenstraling heeft een kleine golflengte en kan daardoor door de meeste weefsel in het lichaam. Een bot is een hoge dicht en daar komen de stralingen niet doorheen maar ook bij een zwelling door bijvoorbeeld een botbreuk komen de stralingen minder door waardoor je de breuk minder goed kunt zien. De stralingen die door de weefsels heen gaan verschijnen op het röntgenapparaat daardoor ontstaat er een schaduw beeld van het lichaamsdeel. 

Voor- en nadelen;

Waar zie je de botbreuk?

1. 
2. 
3. 
4. 

Waar zie je de botbreuk?

1. 
2. 

Waar zie je de botbreuk?

1. 
2. 

Waar zie je de botbreuk?

1. 
2. 

Scintigrafie 

Scintigrafie is een moderne afbeeldingstechniek, waarbij gebruikgemaakt wordt van radioactief materiaal, dat is materiaal dat straling afgeeft. Het kan op verschillende manieren toegediend worden:

• Via een infuus
  
• Door het te drinken
  
• Door het in te ademen
  

De straling die deze radioactieve stoffen uitzenden, kan gemeten worden met een speciale camera, door gebruik te maken van de eigenschappen van de verschillende soorten radioactieve stoffen, kunnen afwijkingen in verschillende organen en weefsels zichtbaar gemaakt worden.

Scintigrafie wordt vaak toegepast voor het afbeelden van:

• Skelet (om bottumoren op te sporen)
  
• Hart (na een hartaanval om de schade in aan het hart in kaart te brengen)
  
• Schildklier (functie te bekijken en kanker op te sporen)
  

Hoe kunnen de radioactieve stoffen toegediend worden

1. Via een infuus
2. Door te drinken
3. Door in te ademen
4. Anaal innemen

Scintigrafie wordt vaak toegepast voor het afbeelden van?

1. Skelet
2. Maag
3. Schildklier
4. Hart

PET-scan 

Een pet-scan is een afkorting voor positronemissietomografie.

Bij een pet-scan wordt gebruik gemaakt van radioactieve stoffen. Deze stoffen wordt in actieve weefsel omgezet en dit weefsel heeft veel voedingsstoffen nodig en gaan daarom naar plekken waar veel voedingsstoffen zijn. Hierdoor is het makkelijk om te zien waar de stoffen zich ophopen om bijvoorbeeld kanker uitzaaiingen op te sporen.

De radioactieve stoffen zoeken dus als het waren de plekken op waar veel voedingsstoffen naartoe gaan, zoals bij kanker hebben de kankercellen veel voedingsstoffen nodig. Daarom kan je goed zien op welke plekken de energievretende kankercellen zitten en eventuele uitzaaiing.

De pet-scan wordt ook gebruikt bij hart- en vaatziektes.

Welke stof wordt er voornamelijk gebruikt voor de pet-scan?

1. radioactieve stoffen
2. Chemische stoffen

Waar verzamelen de stoffen zich?

1. waar veel mineralen zijn
2. waar veel voedingstoffen zijn
3. waar veel eiwitten zijn
4. waar veel vetten zijn

Waarom is een pet-scan handig bij ziektes zoals kanker?

1. omdat de kanker cellen veel vetten nodig hebben
2. omdat de kanker cellen veel voedingsstoffen nodig hebben

Biopsie 

Een biopsie is het wegnemen van weefsel voor onderzoek onder een microscoop. Met een dikke naald wordt dan een stukje weefsel weggenomen. Dit weggenomen weefsel wordt een biopt genoemd. Een voorbeeld hiervan is een beenmergbiopsie.

Beenmerg is een zachte substantie in het midden van holle botten. Beenmerg is belangrijk voor het aanmaken van botweefsel, maar bevat ook stamcellen. Stamcellen zijn eigenlijk basiscellen, ze kunnen zich ontwikkelen tot allerlei soorten gespecialiseerde cellen. Uit stamcellen uit beenmerg worden bijvoorbeeld bloedcellen gevorm: erytrocyten, leukocyten en trombocyten.

De aanmaak van deze bloedcellen kan bij verschillende bloedziektes verstoord zijn. Wanneer een arts vermoed dat er iets mis is met het bloed, kan het nodig zijn om een beenmergbiopsie uit te voeren. Dit bot is makkelijk toegankelijk, omdat het dicht onder de huid ligt. Zo wordt lokaal verdoofd om het voor de zorgvrager zo comfortabel mogelijk te maken.

Wat is beenmerg?

1. Een harde substantie in het midden van botten
2. Een zachte substantie in het midden van botten

Er zitten GEEN stamcellen in het beenmerg.

1. Waar
2. Niet waar

Waaruit bestaat bloed?

1. Erytrocyten en leukocyten
2. Erytrocyten en bloedplaatjes
3. Erytrocyten, leukocyten en bloedplaatjes
4. Erytrocyten, leukocyten en trombocyten

Punctie 

Punctie wordt gebruikt als met een beeldvormende techniek een afwijking wordt gezien die mogelijk kanker zou kunnen zijn, is het nodig om afwijkende cellen onder de microscoop te onderzoeken om de diagnose te bevestigen. Dit kan behalve door een biopt, soms ook door middel van een punctie. Bij een punctie worden met een holle naald losse cellen uit een afwijking opgezogen. Vaak gebeurt een punctie onder geleiding van een echo. Bij het prikken wordt dan met een echo gekeken of er op de goede plek geprikt wordt. 

Een andere bekende punctie is de ruggenprik, oftewel lumbaalpunctie. Bij dat onderzoek wordt met een dunne naald wat ruggenmerg-vocht opgezogen. Dit onderzoek wordt onder andere gedaan als een arts vermoedt dat er sprake is van een ontsteking van de hersenen of een hersenbloeding. Ook voor het stellen van de diagnose MS (multiple sclerose) kan een lumbaalpunctie worden ingezet. 

Hoe wordt een ruggenprik ook wel genoemd?

1. Thoraxpunctie
2. Cytologische punctie
3. Lumbaalpunctie
4. Pleurapunctie

Waarvoor wordt een lumbaalpunctie uitgevoerd?

1. voor het stellen van de diagnose MS
2. achter komen of er sprake is van een ontsteking van de hersenen
3. achter komen of er sprake is van een hersenbloeding
4. voor het stellen van de diagnose reuma

MRI

MRI staat voor magnetic resonance imaging. Bij een MRI-scan wordt gebruikt gemaakt van een grote magneet in combinatie met radiogolven. Hierdoor ontstaat een signaal dat met een computer kan worden omgezet tot een heel nauwkeurig plaatje van het betreffende lichaamsdeel. MRI-scans worden vooral ingezet voor het afbeelden van de hersenen en het ruggenmerg. 

Ook voor het nauwkeurig afbeelden van ingewikkelde gewrichten zoals de schouder of de knie is een MRI-scan heel handig.

Contra indicaties:

- Pacemaker

- Zwaarder dan 140 kg

- Metaalsplinter in het oog

Indicaties die geen probleem vormen:

- Zwangerschap na het eerste trimester

- Een beugel

- Vullingen in de mond

Waar staat MRI voor?

1. Magnetic Resonance Imaging
2. Magnetic Renaissance Imaging

Moet je nuchter blijven bij een MRI

1. Ja, voor alle onderzoeken
2. Ja, maar niet voor alle onderzoeken

Wat levert een MRI scan op?

1. nauwkeurige beelden van bepaalde lichaamsdelen
2. nauwkeurige filmpjes van bepaalde lichaamsdelen

Echografie 

Echografie is een van de oudste beeldvormende technieken. Echografie maakt gebruik van geluidsgolven. Deze geluidsgolven hebben zo'n hoge frequentie dat we ze niet kunnen horen. De echokop (probe) zendt geluidsgolven uit. Als je de kop op een deel van je lichaam zet, worden de uitgezonden geluidsgolven door zachte weefsels van het lichaam door gelaten. Een deel van de geluidsgolven wordt bij de overgang van het ene weefsel naar het ander weerkaats. Deze teruggekaatste geluidsgolven worden vervolgens weer opgevangen door de echokop. De teruggekaatste geluidsgolven worden in het echoapparaat omgezet in een elektronisch signaal dat door de computer wordt vertaald naar een echobeeld. Door met de echokop over de huid te bewegen, kunnen de onderliggende weefsels in beeld gebracht worden. 

Als er een echo van je buik wordt gemaakt kun je dit dan horen?

1. Ja
2. Nee

Wat wordt en zichtbaar met een echo?

1. weefsel en organen
2. botten en gewrichten

Wat is een ander woord voor echokop?

1. Prod
2. Probe