4.2 - Het Rijk van de Franken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

4.2 - Het Rijk van de Franken

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen

2. Herhalen

3. Uitleg + aant.

4. Opdrachten 

(5. Video)

Leerdoelen

1. Je kunt de betrouwbaarheid van bronnen toetsen aan de hand van 3 onderzoeksvragen. 

2. Je kunt uitleggen hoe koning Clovis van de Franken zijn macht wist uit te breidden en hoe zijn familie de Merovingen aan invloed verloren. 

3.  Je kunt uitleggen waarom de hofmeiers in het Frankische rijk machtiger werden t.o.v. de koningen. 

4. Je kunt uitleggen hoe Karel de Grote een imperium naar het voorbeeld van de romeinen bouwde en kunt hier voorbeelden bij noemen. 

5. Je kunt uitleggen wat de voordelen en de nadelen van het feodale stelsel/leenstelsel zijn voor de leenheer. 

Oorzaak

Gevolg

Keizer Constantijn besluit tot het het toestaan van het christendom.

Constantijn wint de oorlog en wordt keizer

Tijdbalk van het Christendom

...........

.........

.........

........

Keizer Constantijn wordt christen

Het christendom ontstaat

Christendom wordt staatsgodsdienst

Alle andere godsdiensten worden verboden

Romeinen

Joods / Christelijk

Polytheïstisch 

De baas is een god

Jezus Christus

Constantijn de Grote

Prediker

Monotheïstisch

Volksverhuizingen

De Franken onder de Merovingen

De Franken:
* Eerst ook verdeeld, tot koning Clovis (481 - 511) van de Merovingen familie.

* Clovis verenigde de stammen

* Hoe: Andere Frankische vorsten uit de wegruimen

Clovis

https://nl.wikipedia.org/wiki/Clovis_I

https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-de-merovingen

De doop van Clovis

http://geschiedenisonline.weebly.com/het-doopsel-van-clovis.html

https://historiek.net/koning-clovis-koning-franken/69866/

Begrip

Merovingen = Koningsgeslacht van de Franken. De naam  is afgeleid van Merovech, een legendarische Frankische koning.

Clovis (466-511)

• Erfde in 481 op 15 jarige leeftijd het koninkrijk van de Salische Franken (Zuid-België en Noord- Frankrijk)
  
• verdreef de (laatste) Romeinen 
• versloeg Germaanse stammen
• overname Rom bestuur structuur:
• vazallen (eed van trouw, ridder)>
• kreeg een gebied 'in leen'.

Tijdbalk

Aantekening

In de 4e en 5e eeuw kwam er meer druk op het Romeinse Rijk door de volksverhuizingen. De Germaanse stam van de Franken was de machtigste van allen. 

Onder koning Clovis werd er een machtig koninkrijk opgericht doordat hij al zijn tegenstanders uit de weg werkte. Clovis bekeerde zich tot het christendom (eind 5e, begin 6e eeuw) en kreeg daarmee de steun van de kerk voor het besturen van zijn rijk. 

Na zijn dood verloren de Merovingen (koningsfamilie van Clovis) veel macht omdat  het de gewoonte was om het koninkrijk bij de dood van een koning te verdelen onder al zijn zonen.

Wat gaan we doen?

1. HW-controle

2. HW-bespreken

3. Herhalen

4. Uitleg + aant.

5. HW

(6. Video)

Leerdoelen

1. Je kunt de betrouwbaarheid van bronnen toetsen aan de hand van 3 onderzoeksvragen. 

2. Je kunt uitleggen hoe koning Clovis van de Franken zijn macht wist uit te breidden en hoe zijn familie de Merovingen aan invloed verloren. 

3.  Je kunt uitleggen waarom de hofmeiers in het Frankische rijk machtiger werden t.o.v. de koningen. 

4. Je kunt uitleggen hoe Karel de Grote een imperium naar het voorbeeld van de romeinen bouwde en kunt hier voorbeelden bij noemen. 

5. Je kunt uitleggen wat de voordelen en de nadelen van het feodale stelsel/leenstelsel zijn voor de leenheer. 

Voor wie sloegen de Germanen tijdens de volksverhuizingen op de vlucht?

1. Franken
2. Vandalen
3. Hunnen
4. Romeinen

Hoe heette de koningsfamilie van koning Clovis?

1. Franken
2. Merovingen
3. Karolingen
4. Christianen

Waarom verloren de Merovingen langzaam macht?

1. Door de verdeling van het grondgebied na de dood van de koning.
2. Doordat ze veel oorlogen verloren.
3. Doordat ze met een economische crisis te maken kregen.
4. Doordat ze in conflict kwamen met de katholieke kerk.

Tijdbalk

Hofmeiers

• De hofmeiers van de koningen  
• Hofmeiers = Beheerders van de bezittingen van 
• koning.
• Belangrijkste hofmeier: Karel Martel 
• 732: Slag bij Poitiers —> Martel verslaat een moslimleger  
• Pepijn de Korte zet de laatste Merovingische koning af 

Slag bij Poitiers

Aantekening §4.2

De hofmeiers (schatkistbewaarders van de koning) van de familie Karolingen kregen meer invloed dan de koningen zelf. 

732: Karel Martel verslaat de moslims bij Poitiers

741: Pepijn de Korte zet de laatste Merovingische koning af

768: Karel de Grote wordt koning

800: Karel de Grote wordt keizer 

Wat gaan we doen?

1. HW-controle

2. HW-bespreken

3. Herhalen

4. Uitleg + aant.

5. HW

(6. Video)

Leerdoelen

1. Je kunt de betrouwbaarheid van bronnen toetsen aan de hand van 3 onderzoeksvragen. 

2. Je kunt uitleggen hoe koning Clovis van de Franken zijn macht wist uit te breidden en hoe zijn familie de Merovingen aan invloed verloren. 

3.  Je kunt uitleggen waarom de hofmeiers in het Frankische rijk machtiger werden t.o.v. de koningen. 

4. Je kunt uitleggen hoe Karel de Grote een imperium naar het voorbeeld van de romeinen bouwde en kunt hier voorbeelden bij noemen. 

5. Je kunt uitleggen wat de voordelen en de nadelen van het feodale stelsel/leenstelsel zijn voor de leenheer. 

Zet onderstaande afbeeldingen in chronologische volgorde. 

Karel de Grote

Clovis

Pippijn de Korte

Karel Martel

1

2

3

4

Clovis

(466 - 511)

Karel Martel 

(689 - 741)

Pepijn de Korte

(714 - 768)

Karel de Grote

(747 - 814)

koning

hofmeier

keizer

Slag bij Poitiers

eerste Karolingische heerser

gebruikte als eerste de organisatie van de kerk in zijn bestuur

De "Hamer"

zendgraven

Versloeg Saksen

Karel de Grote

Vijanden: Longobarden, Saksen, Moren en Avaren. 

Karel werkt nauw samen met de katholieke kerk en 

de paus in Rome. 

--> één groot christelijk rijk. 

Het rijk van Karel de Grote

Karel de Grote

Karel Romeins keizer?

Paus Leo III --> Longobarden in het noorden en de elite uit Rome. 

Als dank; 800 tot keizer gekroond. Romeins keizer?

Bekijk de afbeelding hiernaast.
Welke elementen kun je ontdekken
uit de Romeinse Keizertijd?

Aantekening

De paus vroeg rond 800 Karel de Grote om hulp. Hij versloeg de Longobarden en werd tot keizer gekroond. 

Bestuur:

- Hoofdstad in Aken; de bouwstijl (zuilen en mozaïeken naar Byzantijns voorbeeld) 

- Hij stuurde zendgraven om zijn wetten door te voeren. 

- Hij verbeterde onderwijs en wetenschap. 

- Hij werkte samen met de katholieke kerk (geestelijken konden schrijven en hem helpen met besturen). 

4.2

Probleem Karel de Grote: geen vaste legers kunnen betalen..

Ontstaan leenstelsel

   Vazal / Leenman

 Leenheer (Koning)

Eerst verdeling / verloting van buit en later grond te leen 

- trouw

- militaire steun

- besturen gebied

Leenstelsel

Leenstelsel

Aantekening

De koningen van de Franken hadden edelen/vazallen nodig: 

- als krijgsman in tijd van oorlog. 

- als raadgever voor het bestuur. 

Om hen aan zich te binden (geld was er amper dus werd grond als betaalmiddel gebruikt) gaf de "leenheer" (koning) een stuk land in leen aan een "leenman" (edelman/vazal/ridder). Dit heet het leenstelsel. 

Leenheer geeft land in leen 

Leenman zweert een eed van trouw, militaire steun en raad van het bestuur.