H1 grammatica pv samengestelde zinnen hoofd- en bijzinnen voegwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 1 grammatica

Wat moet je kunnen en kennen? 

- Je weet wat een samengestelde zin is.

- Je kunt een samengestelde zin herkennen.

- Je kunt zelf een samengestelde zin maken.

- Je weet wat een hoofdzin is.

- Je weet wat een bijzin is.

- Je kunt het verschil tussen een hoofd- en bijzin benoemen.

- Je kunt zelf een hoofd- en bijzin maken.

- Je weet wat voegwoorden zijn.

- Je kunt voegwoorden herkennen in een tekst.

- Je kunt zelf op juiste wijze voegwoorden toepassen in een zin of in een tekst.

Enkelvoudige zin

- Een enkelvoudige zin heeft maar 1 persoonsvorm (pv)

- Je vindt de pv door de zin in een andere tijd te zetten.

vb. Jeroen loopt naar huis.

Jeroen liep naar huis.

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Wat is de pv in de volgende zin?
Hij sloeg de spijker op de kop.

Wat is de pv in de volgende zin?
Na de voorstelling bleven we nog even hangen.

Wat is de pv in de volgende zin?
FC Twente zal wel landskampioen willen worden.

Samengestelde zin

- In een samengestelde zin staan altijd 2 of meer pv's.

- Zet de zin in een andere tijd en je vindt alle pv's.

vb.

Jeroen bakt een pizza, terwijl Babet een tosti eet.

Jeroen bakte een pizza, terwijl Babet een tosti at.

Hoofdzin

Wat is een hoofdzin?

- Een zin waarbij het onderwerp en de persoonsvorm naast elkaar staan en je er ook niets tussen kunt zetten.

- Iedere zin heeft een hoofdzin.

- Je kunt in een samengestelde zin ook twee keer een hoofdzin krijgen. (of zelfs wel drie keer)

Ff oefenen

Zet de zin in een andere tijd en tel de pv's.

vb.

Ik ga naar de stad.

Ik ging naar de stad.

Er zit maar 1 pv in, dus is het een hoofdzin.

Hoeveel pv's tel je in de volgende zin?
Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe tas.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel pv's tel je in de volgende zin?
Ik heb een nieuwe tas nodig, omdat mijn oude kapot is gegaan.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel pv's tel je in de volgende zin?
Morgen hoef ik nog niet naar school.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel pv's tel je in de volgende zin?
Zal ik mijn huiswerk door jou laten maken?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Bijzin

Hoe herken je een bijzin?

- Een bijzin heeft altijd een hoofdzin nodig.

- In een bijzin staan het onderwerp en de persoonsvorm niet naast elkaar.

- Als ze wel naast elkaar staan, kun je er het woordje "niet" tussen zetten.

- Een zin kan meerdere bijzinnen hebben, maar er moet dan ook een hoofdzin zijn.

Ff oefenen

De volgende 5 dia's bevatten oefenvragen.

Noteer voor jezelf even hoeveel je er goed had.

Dit vul je in op de laatste pagina.

Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe tas.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Of de mooiste tas afgeprijsd is, moet ik nog gaan onderzoeken.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Ik heb al online gezocht naar een tas, maar ik heb geen tas gevonden.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Ik heb een nieuwe tas nodig, omdat mijn oude kapot is gegaan.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Vandaag ga ik een nieuwe tas kopen, omdat de tas in de aanbieding is.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Hoeveel vragen had je goed?

1. 1 of 2 Vraag de docent om extra uitleg
2. 3 Oei, waar heb je moeite mee? Vraag de docent om extra opdrachten.
3. 4 Prima, goed gedaan
4. Alle 5 Hang de vlag uit. Jij beheerst dit goed.

Voegwoorden

Wat zijn voegwoorden?

- Voegwoorden voegen twee zinnen of twee woorden aan elkaar.

vb.

Het is mooi weer, maar straks gaat het regenen.

Zin 1: Het is mooi weer        Zin 2: Straks gaat het regenen   De zinnen worden door "maar" gevoegd.

vb.

We eten patat en een kroket.

Patat .... een kroket worden gevoegd door "en"

- Er zijn heel veel verschillende voegwoorden.

- Voor een voegwoord zet je een komma, behalve bij het voegwoordje "en". 

- Hierna volgt een saai filmpje, maar het is wel duidelijk.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Ik ga met de fiets, want het is mooi weer.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Het is droog, dus we kunnen buiten voetballen.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Bart en Anne zijn aan het zoenen.

Wat is het voegwoord in deze zin?
Wil je koffie of thee?