Les 1 Economische crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Geschiedenis

Maar eerst lezen...

Les 1 Economische crisis

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je uitleggen wat de oorzaken en gevolgen waren van de economische crisis die in 1929 uitbrak en hoe deze crisis wereldwijd merkbaar was.

Wat stond er ook alweer in het verdrag van Versailles?

Vrijemarkteconomie

• Presidenten in de jaren '20 grote voorstanders van kapitalisme
• Ondernemingen krijgen daardoor enorm veel vrijheid en rechten
• Weinig overheidsbemoeienis in dagelijks leven en economie
• De overheid beschermde de economie voor het buitenland door buitenlandse landen invoerrechten te laten betalen - protectionisme
• De ongelijkheid in de samenleving groeit: rijken worden rijker

Een zeepbel

• Gouden toekomst voor alle Amerikanen blijkt een illusie
• Overproductie in de landbouwsector (mechanisatie)
• Veel kopen op afbetaling, waardoor er veel schulden waren
• Sterk vertrouwen in aandelen, vaak gekocht met geleend geld

Beurskrach en crisis

• Zwarte Donderdag 24 oktober 1929: beurskrach
• 'Miljoenen aandelen zijn in één klap niets meer waard
• Bedrijven en banken gaan failliet: grote werkloosheid
• Daling van de handel zorgt voor een economische wereldcrisis

De crisis van 1929

gevolgen

1. Banken gingen failliet
   - banen gingen verloren
2. Raakt Europa
   - protectionisme - EU gaat dit ook proberen en maakt het erger
   - opeisen leningen 
3. In Europa: massale werkeloosheid en opzeggen vertrouwen in overheid

Armoede en ellende

• Veel mensen geen werklooshiedsuitkering
• Velen zijn dakloos geworden omdat ze hun huis niet meer konden afbetalen
• Daklozen eindigen in sloppenwijken die spottend Hoovervilles genoemd
• Opvatting Republikeinse president Hoover: wachten tot de economie zich hersteld, geen overheidsingrijpen.

Hoover en de republikeinen

• Hoover was een republikein en geloofde dat de VS zich zelf ging redden.
• Door weinig te doen nam de elende toe. 
• Crisis-->Great Depression

'Prosperity is just around the corner' 

-Hoover. H 1929

Roosevelt in beeld

• De Democraat Franklin Delano Roosevelt (FDR) wint de verkiezingen van 1932
• De federale overheid moest er iets aan gaan doen

New Deal, new hope?

Vanaf 1933

• In 1932 wordt Franklin Roosevelt gekozen als president van de Verenigde Staten.
• Hij komt met het programma New Deal
• Door middel van sociale wetten, subsidies, werkverschaffingsprojecten en strenger toezicht op de banken wil hij de Amerikaanse economie hervormen.

De inhuldiging van Franklin Delano Roosevelt als president van de Verenigde Staten in 1933. 

De Amerikaanse New Deal was een omvangrijk sociaal en economisch hervormingsprogramma van de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt om de Verenigde Staten uit het slop van de Grote Depressie te trekken.

De New Deal

• Snelle maatregelen die samengevat worden in de 'New Deal'
• Relief: Burgers krijgen steun van de overheid
• Recovery: De overheid moet maatregelen nemen om te herstellen
• Reform: De overheid moet de economie hervormen
• Er werden werkgelegenheidsprojecten georganiseerd

The red man in the White house

Van isolationisme naar oorlog

De houding van de VS in de wereldpolitiek was anders dan wat we nu gewend zijn:

• Isolationisme: de VS bemoeid zich niet met internationale conflicten (Nazi-Duitsland in Europa, Japan in Azië)
• Good Neighbor Policy: de VS probeert wel contacten Z-Amerika te verbeteren
  
• 1935: Neutraliteitswet: Amerikaanse bedrijven mogen geen wapens leveren aan oorlogvoerende landen

Van isolationisme naar oorlog

• Hitler 'veroverd' met Duitsland (1935-1941) nagenoeg heel Europa, de VS houdt zich relatief afzijdig
   
• Japan vergroot in Azië zijn grondgebied ten koste van met name China (-1941). De VS houdt zich relatief afzijdig
  

Japanse aanval op Pearl Harbor

7 december 1941

Japan wil in Azië een machtig land zijn. 

Om dit doel te bereiken vallen ze de Amerikaanse marinebasis op Hawaï 

(Pearl Harbor), volkomen bij verrassing, aan. 

Door de verwoeste Amerikaanse vloot, heeft Japan vrij spel in Azië (= het idee)

Verenigde Staten in oorlog

8 december 1941

Eén dag na de aanval verklaren de Verenigde Staten de oorlog aan Japan.

Van isolationisme naar oorlog

1941: Oorlog met Japan en Duitsland

• Gevolg: Wapenindustrie bloeit weer op (meer banen)
  
• Gevolg: Werkloosheid verdwijnt
• Gevolg: Tekort aan beschikbare arbeidskrachten
• Gevolg: Vrouwen meer meedoen in de industrie (zie hiernaast)
• Gevolg: de eco. crisis opgelost(!)

Wat was het Dawes plan?

Noem zo veel mogelijk oorzaken voor de beurskrach in Amerika.

Wat zijn de gevolgen voor Amerika en Europa van Black Thursday?

Wat deed president Hoover aan de crisis?
En wat zijn Hoovervilles(dorpjes) die daardoor ontstonden?

Huiswerk (pak je agenda)

                            

                           
                               
                                   
                                       
       
           
               
       
   
               
                   
                   
                       
                           
   
     
       
 
   
   
   
   
   
   
   
     
       
       
     
   
 

   
   

   
   

   
   

   
       
           
               
 
   
   
   
   
       
           
                Vragen over de vorige les????
           
       
       
   
   
   
 
 
           
       
   

 
 
 
     
   
   
   
     
   
 
                       
                   
               
               
                   
                       
                         Jagers en Verzamelaars
                   
               
               
                     
               
               
                   
                       
                           
                             
                           
                       

                   
               
           
       
   

                                   
                               
                           

                           
                       

Werkblad Economische wereldcrisis:

Maak 1 t/m 8