Bronnen van energie Hoofdstuk 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Bronnen van energie

Brazilië, H3 

Leerdoelen §3.1 

• Je kan de verschillen in bevolkingsdichtheid van Brazilië beschrijven. 
• Je kan kenmerken noemen van de verstedelijking in Brazilië
• Je kan beschrijven hoe de overheid economische ontwikkelingen stimuleert.
• Je kan beschrijven waarom  Brazilië een opkomende economie is 

Zelfbouwwijken in Brazilië noem je ook wel

1. Falafel
2. Favela
3. Gamma
4. Capibara

De laatste jaren wordt het verschil tussen arm en rijk

1. kleiner
2. groter

Verstedelijking in Brazilië

Arm in Brazilië: 

Wonen in een favela

Rijk in Brazilië: 

Wonen in een gated community

Brazilië

Groot land, grote bevolking

►Brazilië is een groot land met 

•      210 miljoen  inwoners

● Hoge bevolkingsdichtheid:

•      - in het zuidoosten
•      - langs de kust 
• ruim 86 % van de Brazilianen woont in de stad

→ Rio de Janeiro: 12 miljoen inw.

→São Paulo: 20 miljoen inw.  

● Lage bevolkingsdichtheid: 

•      - binnenland

De industrie in Brazilië profiteerde rond 2000 heel erg van...

1. de crisis
2. Corona
3. Globalisering
4. Uranium

Veel jonge mensen betekent veel arbeidskrachten

Arbeid is goedkoop in Brazilië

Welke rivier stroomt door Brazilië?

1. Amazone
2. Rijn
3. Nijl
4. Mississippi

Waardoor worden tropische regenwouden bedreigt?

1. Verdroging
2. Ontbossing
3. Orkanen
4. Aardbevingen

Waterkracht is ....... energiestroom

1. duurzame
2. niet-duurzame

Snelle groei van de welvaart

Brazilië is 1 van de BRICS landen. Dit zijn grote landen met een snelgroeiende economie.

 BRICS staat voor:

• Brazilië
• Rusland
• India
• China
• Zuid (South) Afrika

   * landbouw: tot 25 jaar geleden meeste werkgelegenheid

   * industrie: booming, door lage lonen profiteert Brazilië van de         wereldhandel (: globalisering)

   * diensten: ontwikkelt zeer snel -> overheid stimuleert dit door         het bouwen van technopolen

snelle groei welvaart

technopool = stad met veel universiteiten en onderzoekscentra en daardoor veel economische groei

Waarom Brazilië?

• Lage lonen
• jonge bevolking
• grote bevolking

Globalisering: Steeds verdergaande uitwisseling van personen, goederen en ideeën

Leerdoelen §3.3

• Je weet hoe de inrichting van Brazilië zal veranderen door toename van de energieproductie.
• Je weet waar de grote waterkrachtcentrales zich bevinden en waarom dat zo is.
• Je weet waarom er meer suikerriet nodig is. 
• Je weet waarom de aardolieproductie van Brazilië toeneemt
• Waarom er meer oliepalmplantages komen 

suikerrietplantage

Itaipudam

Energiebeleid

Energievoorziening Brazilië niet altijd zo groen geweest:

• tot oliecrisis (1973) veel aardolie uit buitenland
• door stijgende prijzen besloot regering zelf te gaan produceren

    * meer hydro-elektriciteit

    * meer suikerrietplantages

    * windmolens bouwen 

    * 2 kerncentrales 3de in 2023 zal klaar zijn

De productie van elektriciteit

de electriciteitsproductie van Brazilië is erg duurzaam; CO2-arm

• grote productie van hydro-electriciteit (80%)
• 10% opgewekt in   thermische centrales
• rest: biomassa (5%),   kernenergie (4%) en   windenergie (1%)

Belo Montedam, Xingu rivier

hydro-electriciteit = stroom, opgewekt met behulp van water; bijvoorbeeld via waterkrachtcentrale in een stuwdam

Crisis door droogte

Elektriciteit uit waterkracht was kwetsbaar; 3 alternatieve manieren om aan stroom te komen

1. bouw nieuwe hydrocentrales in noorden en noordoosten
2. veel nieuwe hoogspanningslijnen
3. meer thermische centrales (op gas of olie)

97% van de huishoudens in Brazilië beschikt over elektriciteit; legaal of illegaal... (afgetapt)

Energievoorziening van Brazilië is niet altijd zo duurzaam geweest.

• Voor de oliecrisis (1973) kocht Brazilië olie in het buitenland.
    Voor de economische vooruitgang was veel energie nodig. 
• Na de oliecrisis: meer hydro-elektriciteit en meer suikerriet.
  

Productie en consumptie

Door groeiende bevolking, groeiende industrie en groeiende welvaart neemt de vraag naar energie toe in Brazilië.  Daarom:  

• Stuwdammen voor hydro-elektriciteit (waterkracht) 
• Suikerrietplantages (Ethanol = biodiesel)
• Uraniummijnen (voor kerncentrales)
• Aardolie winning
• Oliepalmplantages (biobrandstof) 

Meer hydro-elektriciteit

• Nu nog vooral opwekking in het  zuiden en zuidoosten (60%); plannen voor nieuwe dammen in noorden en noordoosten
• Daarnaast bouwt Brazilië   waterkrachtcentrales in haar   buurlanden (energie-export)

-> grote gebieden onder water 

Belo Monte-dam, in de Xingu-rivier

Itaipu-dam, in de Paranárivier

suikerriet-plantages

3% van alle landbouwgrond wordt gebruikt voor het telen suikerriet

• helft van de oogst voor productie van ethanol 
• helft van alle verkochte auto's in Brazilië is tegenwoordig flex-fuel (: mengsel van bezine en ethanol)

ethanol = alcohol, geproduceerd uit suikerriet

uraniummijnen

aan de kust 2 kerncentrales gebouwd voor energie-voorziening van grote steden Rio de Janeiro en São Paolo

• Brazilië wint grondstof uranium zelf.
• tot 2060 nog plannen voor (veel) meer kerncentrales. 

aardolieveld

afgelopen jaren veel aardolie gevonden (zowel op zee als land)

• 2006: Presal-olieveld voor de   kust ontdekt
• oliewinning op 7000 m onder de zeebodem is lastig
• kans op grote milieurisico's

Oliepalmplantages

🌎 Na de kap van het tropische regenwoud is de omgeving veranderd in grasland. Dit grasland levert weinig op.

 De regering wil 5 miljoen hectare oliepalmbomen aanplanten.

 Oliepalmplantages leveren meer banen en hogere inkomens op.

🌎 Palmolie is een grondstof

 voor biobrandstof.

wereldbeeld

🌎 Het gebied dat de overheid wil beplanten met oliepalmen is iets groter dan Nederland.

Ondanks eigen oliebronnen voert Brazilie weer olie in uit het buitenland

1. Hebben geen zin om iets te doen met de olie
2. Hebben geen geld om iets te doen met de olie
3. Hebben geen olieraffinaderij
4. Hebben een siësta

Welke hernieuwbare energiebron wordt er haast niet in Brazilië gebruikt

1. zonne-energie
2. windenergie
3. waterkracht
4. aardwarmte

Windmolens vindt je in Brazilië vooral...

1. In de kustgebieden
2. In het binnenland

In Brazilië rijden bijna alle auto's op bio-ethanol-dat wordt gemaakt van...

1. paardebloemem
2. tarwe
3. suikerriet
4. maïs

De olieprijs stijgt als er...…… olie beschikbaar is op de wereldmarkt.

1. Meer
2. Minder

Wat is de reden dat Brazilië probeert zelfvoorzienend in energie te worden?

1. Stijging van de olieprijzen
2. De hoeveelheid milieuvervuiling
3. Handelsbelemmering met andere landen
4. Energietransitie naar duurzame energie

Wat weet je nog?

1. Brazilië is een land dat economisch snel groeit. Hoe verandert het land en wat betekent dat voor de Brazilianen?
2. De bevolking en economie van Brazilië groeien, waardoor steeds meer energie nodig is. Wat zijn de belangrijkste energiebronnen van Brazilië en hoe is dat ontstaan?
3. De Braziliaanse energieproductie en -consumptie heeft grote invloed op het landschap. Waar vind je de bronnen en waarom daar?