H7 Paragraaf 1 "Het deeltjesmodel"

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

H7 Materie

Het model van een stof

Het deeltjesmodel

Doel van de les:

• weten hoe een stof is opgebouwd
• kunnen uitleggen wat het deeltjesmodel is
• de faseovergangen kunnen verklaren met het deeltjesmodel
• weten wat een scheikundige reactie is

Iedere stof

 heeft een unieke combinatie van stofeigenschappen!

Stofeigenschappen

Om een stof te herkennen kijk je welke eigenschappen die stof heeft.

Er bestaan geen verschillende stoffen die precies dezelfde eigenschappen hebben.

Als er maar 1 stofeigenschap anders is, gaat het om een andere stof!

Welke stofeigenschappen zijn er?

Voorbeelden van stofeigenschappen:

• kleur
  
• geur
• smaak 
• fase bij kamertemperatuur 

       (vast, vloeibaar of gasvormig)

• brandbaarheid
• smeltpunt en kookpunt
• geleiding
• dichtheid
• wel of niet magnetisch

Vorm is geen stofeigenschap!

Stoffen kunnen in meerdere vormen voorkomen.

Voorbeeld: water

water in vaste vorm: ijsklontje

water in vloeibare vorm: in een glas

water in gasvorm: waterdamp

Maar het blijft water!

Moleculen als bouwstenen

Waar bestaan stoffen uit?

Alle stoffen bestaan uit moleculen.

Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof dat nog alle eigenschappen van die stof heeft.

Als je een molecuul nog verder gaat bekijken bestaat het uit atomen.

Voorbeeld molecuul en atomen

Water (                 ) bestaat uit watermoleculen.

Watermoleculen bestaan uit twee soorten atomen, waterstof (H) en zuurstof (O).

Een watermolecuul bestaat uit 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom

H​2​​O

Het deeltjesmodel

Wordt gebruikt om stofeigenschappen en verschijnselen beter te begrijpen

Fasen van stoffen

vaste stof

• Heeft een eigen volume.
• Heeft een eigen vorm.
• De deeltjes liggen steeds op dezelfde plaats, bewegen een heel klein beetje.
• Moleculen trillen zacht

• Ze trekken elkaar sterk aan.

• Er is weinig ruimte tussen de deeltjes.

vloeistof

• Heeft een eigen volume.
• Heeft geen eigen vorm.
• De deeltjes bewegen door elkaar heen.
• De deeltjes trekken elkaar een beetje aan.
• Moleculen trillen een beetje

• Er is een beetje ruimte tussen de deeltjes.

gas

• Heeft geen eigen volume.
• Heeft geen eigen vorm.
• De deeltjes bewegen op hoge snelheid door elkaar. 
• Ze trekken elkaar bijna niet aan.
• Moleculen trillen heel veel
• Er is heel veel ruimte tussen de deeltjes

Stoffen veranderen

Bij een fase ovegang veranderen de moleculen niet.

Wanneer moleculen wel veranderen spreek je an een chemische reactie.

Chemische reacties

Stel je steekt je kruk in de fik. Het hout zal gaan branden en je houdt as over. Dit is een voorbeeld van een chemische reactie. 

Bij een chemische reactie verdwijnen je beginstoffen (hout) en ontstaan er nieuwe reactieproducten (as)

Reactieschema's

beginstoffen -> eindproducten

voorbeeld
verbranding aardgas

methaan + zuurstof -> koolstofdioxide + water

Natuurkunde of scheikunde?

Scheikunde gaat over onomkeerbare veranderingen (bijvoorbeeld een chemische reactie)

Natuurkunde gaat over omkeerbare veranderingen (bijvoorbeeld fase overgangen)

Leerdoelen

Aan het eind van deze Lessonup weet je:

• Weten hoe een stof is opgebouwd
• het deeltjesmodel omschrijven
• Aangeven wanneer moleculen zich in welke fase bevinden
• De verschillende fases beschrijven 
• Weten wat een scheikundige reactie is

Leerdoelen behaald?!

Trefwoordenlijst 7.1