Karel ende Elegast

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

- Voorkennis over Karel ende Elegast;

- Opfrissen van kennis over de Middeleeuwen;

Karel ende Elegast

- Schrijver?

- Stamt waarschijnlijk uit de 13e eeuw

- Traditie van de Karelepiek

- Orale traditie

- Populair verhaal

middeleeuwen

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand. 1: geestelijkheid, 2: adel, 3: boeren.

In tweetallen/individueel (minipresentatie)

1.    Welke taal werd in de middeleeuwen gesproken in de Lage Landen en wat zijn kenmerken van deze taal?
2.    Welke verhaalsoorten waren er in de middeleeuwen? Vertel er iets over.
3.    Wat is een minstreel? Leg uit.
4.    Wat gebeurde er op een hofdag? 100 woorden
5.    Wat is de feodale maatschappij? 100 woorden
6.    Wat kun je vinden over de rol van de rooms-katholieke kerk in de middeleeuwen?
7.    Wat kun je vinden over de boekdrukkunst in de middeleeuwen?

Volgende week

Korte presentatie van 2-3 minuten waarin je de rest van de klas uitlegt hoe het zit.

Deze informatie kun je ook gebruiken in je eindpresentatie!

Les 2

• Groepspresentaties
• Uitleg taal en Karel ende Elegast
  
• Filmpje met vragen
  

Hoe vaak werd er een hofdag gehouden?

1. één keer per jaar
2. twee keer per jaar
3. drie keer per jaar
4. vier keer per jaar

Het feodale stelsel (of leenstelsel) houdt in dat.....

1. De koning zijn land zelf bestuurt met behulp van ministers
2. De koning het bestuur van delen van het rijk aan de adel overliet, in ruil voor trouw

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...

1. ... staat de wetenschap centraal.
2. ... staan God en godsdienst centraal.
3. ... staan geld en economie centraal.
4. ... staat iemand die Theo heet centraal.

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....

1. te lezen
2. te luisteren

Met welk voorbeeld kun je de tekst van Karel ende Elegast waarschijnlijk vergelijken?

1. fragment van 500 jaar geleden
2. fragment van 1000 jaar geleden
3. fragment van 1500 jaar geleden

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Dubbele ontkenningen
• Klanken

Vragen bij filmpje

1. Op het leven van welke Karel is dit verhaal gebaseerd?
2. Wat is het verschil met de verhalen over koning Arthur?
3. Waarom moet de engel de opdracht om te gaan stelen driemaal herhalen?
     Geef twee redenen.
4. Waarom is de dichter Jacob van Maerlant het niet eens met het verhaal
     over Karel ende Elegast?
5. In welke landen kom je het verhaal Karel ende Elegast allemaal tegen?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Les 5

• Quizvragen
• Uitleg ridderromans
• Opdracht
  

Hoe vaak verschijnt de engel aan Karel voordat hij uit stelen gaat?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

Waarom moest de engel zijn boodschap aan Karel drie keer herhalen?

1. Karel was doof.
2. Karel sliep heel vast.
3. Drie was het getal van de duivel.
4. Drie was het getal van God.

Waarom stelde Karel aan Elegast voor om bij zichzelf in te breken?

1. Hij kon Elegast zo op de proef stellen
2. Dan zou niemand er iets van merken
3. Omdat Karel graag de juwelen van Elegast wilde
4. Daar was geen reden voor, het gebeurde toevallig

Wat betekent het Middelnederlandse woord 'lijf'?

1. lichaam
2. leven
3. lef
4. lief

Wat betekent het Middelnederlandse woord 'ors'?

1. oren
2. eerst
3. hond
4. paard

Welke kleur brengt Karel in verband met ongeluk?

1. Rood
2. Oranje
3. Zwart
4. Geel

Ridderliteratuur

1100: Voorhoofs, bloederig, oorlog, massagevechten, vrouwonterend, vechten voor God en voor het geloof, de koning vecht zelf (Karel de Grote, Karelromans)

1200: Hoofse, hoofse liefde, hoofse held tegen onhoofse schurk, vechten om respect te krijgen van deprinses, aan het hof van Koning Arthur (Arthurromans)

Doelen ridderliteratuur

1. Ontspanning: aan de middeleeuwse hoven genoot men van lange en spannende verhalen over moed, trouw en liefde.

2. Voorbeeldfunctie: de lotgevallen van de romanfiguren dienden tot voorbeeld van de edelen die naar zulke verhalen luisterden.

Karelromans

• Karel de Grote
• 1100
• Oorlog en massagevechten
• Vechten voor de heerser
• Weinig respect t.o.v. vrouwen
  

Arthurromans

• Koning Arthur
• 1200
• Hoofse ridderromans
• Hoofse held <-> onhoofse schurk
• Liefde
• Respect t.o.v. vrouwen
  

Aan de slag!

Maak de opdrachten op het stencil.