Les 11 "Het Israël-Palestina Conflict: Een historisch ovezicht"

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Geschiedenis

Mobieltje in je zakkie!

Startklaar zitten.

1. Leerdoelen

2. Het Israël-Palestina Conflict

Een historisch overzicht

Leerdoelen

• Je  kunt kort de historische context en de complexiteit van het Israël-Palestina conflict vanaf de middeleeuwen tot heden beschrijven.
• Je leert over de term "genocide" en hoe deze al dan niet van toepassing is op de situatie in Gaza.

Wat weet je al over het conflict?

Toen het land Kanaän werd genoemd

De oude Egyptenaren en Mesopotamiërs kenden het huidige Israël/Palestina als Kanaän.

Samen met Mesopotamië (het huidige Irak en Iran) vormde Kanaän het gebied dat in recente tijden de Vruchtbare Halve Maan wordt genoemd. Hier ontstond de landbouw.

Immigratie door vruchtbaarheid

13e eeuw v. Chr. : een volk met de naam Israël

Babylonische ballingschap

De nieuwe bewoners van Palestina, de Israëlieten, stichtten het koninkrijk Israël rond 1080 v.Chr. De Israëlieten spraken Hebreeuws en aanbaden aanvankelijk meerdere goden, maar later alleen de hoofdgod Jahweh.

Babyloniërs nemen de macht over

De Babyloniërs plunderden Jeruzalem en namen de belangrijkste Joden gevangen, die werden gedeporteerd naar het machtscentrum Babylon in het huidige Irak.

De Babylonische Ballingschap duurde tot 539 v.Chr. Toen kwamen de Perzen aan de macht en lieten de Joden weer vrij.

Na de verovering van het Perzische Rijk door Alexander de Grote in 325 v.Chr. volgde een periode van Griekse invloed in wat nu Palestina heet. 

Romeinse Rijk komt aan de macht

De Joden stichtten een nieuw koninkrijk dat bestond tot 63 v.Chr., toen Palestina werd ingelijfd als provincie van de volgende grootmacht – het Romeinse Rijk.

Geborte van Jezus

Opstand en vermording

De Joden kwamen in opstand tegen de Romeinse overheersers, die met harde hand terugsloegen. Tijdens de Bar Kochba-opstand van 132-136 n.Chr. werden meer dan een half miljoen Joden op brute wijze vermoord.

 

Vervolgens verkocht keizer Hadrianus alle Joodse krijgsgevangenen als slaven en verbood hij de inwoners van Palestina het joodse geloof te belijden.

Diaspora

Arabieren wortelen in Palestina

In 634 namen Arabieren van het Arabisch Schiereiland echter Palestina over en noemden het Falastīn, naar de Griekse naam.

Waarschijnlijk vermengden de Arabieren zich met de mensen die al in het land woonden.

Christendom

In de 4e eeuw werd het christendom de belangrijkste godsdienst van Rome en veel inwoners van Palestina bekeerden zich tot het christendom.

Veel Romeinse en Joodse tempels werden omgebouwd tot kerken.

Na de ineenstorting van Rome in de 5e eeuw werd Palestina gedomineerd door het christelijke Byzantium.

Islam

De Arabische immigranten introduceerden de islam, de religie die net als het jodendom en het christendom maar één god kent (Allah), en het Arabisch.

Veel kerken in Palestina werden nu omgebouwd tot moskeeën.

Maar de moslimheersers verboden de andere monotheïstische godsdiensten niet en een Palestijnse minderheid bleef christen.

Kruistochten

In middeleeuws christelijk Europa werd Palestina – het thuisland van Jezus – alom als heilig beschouwd.

Tussen 1096 en 1276 trokken Europese ridders op gewelddadige kruistochten naar de regio. In hun verlangen om het ‘Heilige Land’ terug te veroveren, vielen de Europeanen de Arabisch sprekende bevolking aan, of die nu moslim of christen was.

Het Ottomaanse Rijk 

In 1517 werd Palestina echter definitief verankerd in de moslimwereld toen de Turkse Ottomanen het gebied veroverden.

De volgende vier eeuwen maakte Palestina deel uit van het islamitische Ottomaanse Rijk.

1917 viel het Ottomaanse Rijk door de Eerste Wereldoorlog uiteen.

Joden keren terug

In de 19e eeuw migreerden duizenden Joden naar het Ottomaanse Palestina. De migratie hing samen met een groeiend nationalisme in Europa, waarbij steeds meer christenen de Joden als ongewenste vreemdelingen zagen.

Zionisme

Deels als reactie op de jodenhaat – het antisemitisme – ontstond de Joodse beweging Zionisme (genoemd naar de heuvel Zion in Jeruzalem).

Zionisten wilden terugkeren naar Palestina en daar een Joods thuisland stichten. De oude Hebreeuwse taal werd nieuw leven ingeblazen als spreektaal.

Tel Aviv

Na 1905 trokken steeds meer Joden, vooral uit Oost-Europa, naar Palestina, waar ze in 1909 de stad Tel Aviv stichtten.

Brits Mandaat

Tijdens een Arabische opstand tegen de Ottomanen gedurende de Eerste Wereldoorlog zag Groot-Brittannië zijn kans schoon om Palestina in te nemen, dat in 1917 een Brits Mandaat werd.

Een nationaal thuis voor het Joodse volk

De Britten verklaarden aanvankelijk dat ze ‘een nationaal thuis voor het Joodse volk’ in Palestina wilden vestigen.

Na de opkomst van antisemiet Adolf Hitler in Duitsland in 1933 namen steeds meer Joden hun toevlucht tot het Palestijnse Mandaat.

Holocaust overschaduwt tweestatenoplossing

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoordde het naziregime van Adolf Hitler in de periode 1941-1945 meer dan 6 miljoen Joden in Europese concentratiekampen.

Oplossing van VN 1947

De VN stelden voor om Palestina te verdelen in een Arabische en een Joodse staat. Jeruzalem – een stad met christelijke, islamitische en joodse heiligdommen – zou internationaal worden.

De Arabische landen weigerden het VN-verdelingsplan te accepteren, dat volgens hen de Joden controle zou geven over verschillende gebieden die al generaties lang door moslims werden bewoond.

De staat Israël 1948

Op 14 mei 1948 riep een Joodse politicus echter de staat Israël uit.

De volgende dag werd Israël aangevallen door de Arabische landen Egypte, Jordanië, Syrië, Libanon en Irak.

De Arabisch-Israëlische Oorlogen 

De daaropvolgende gebeurtenissen worden door Israëli’s een onafhankelijkheidsoorlog genoemd, door Palestijnen de nakba – de catastrofe.

Nakba

Meer dan 500 Palestijnse dorpen werden verwoest, 13.000 Palestijnen gedood en 730.000 Palestijnen verdreven naar verschillende Arabische landen.

Een vergelijkbaar aantal Joden was uit Arabische landen naar Europa verdreven, van waaruit ze vervolgens Israël bereikten, waar de Joodse bevolking in vijf jaar verdubbelde.

De Zesdaagse Oorlog

Met steun van Frankrijk en andere landen groeide Israël uit tot een militaire supermacht.

Toen er in 1967 een nieuwe oorlog uitbrak tussen Israël en zijn buurlanden, versloeg Israël Egypte, Syrië en Jordanië in slechts zes dagen.

Tijdens deze Zesdaagse Oorlog bezette het Israëlische leger de Egyptische Sinaï, de Golanhoogvlakte bij Syrië en de Palestijnse gebieden Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Nu leefden 1 miljoen Palestijnen onder Israëlisch bewind.

De Jom Kipoer Oorlog

Na 1967 maakte Israël een economische groei door en vonden veel Palestijnen werk in Israël.

Tijdens deze bloeiperiode kwam het voor veel Israëli’s als een schok toen Syrië en Egypte hun land aanvielen in oktober 1973. Israël won de zogeheten Jom Kipoer-oorlog, maar vanaf dat moment waren de vleugels sterk verdeeld.

Van vredespogingen tot polarisatie

De Israëlische rechtse Likoedpartij weigerde samen te werken met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), wiens leider Yasser Arafat vanuit Libanon een guerrillaoorlog tegen Israël voerde. 

Intifada

Honderden Israëlische kolonisten vestigden zich in de bezette Palestijnse gebieden. In 1987 leidden de Israëlische activiteiten tot een gewelddadige opstand – de intifada – onder de Palestijnen, eerst in Gaza en daarna op de Westelijke Jordaanoever.

Aanvankelijk werd de intifada gekenmerkt door sociale ongehoorzaamheid en protesten. Later werd de opstand steeds meer gemilitariseerd, onder andere door de opkomst van de verzetsbeweging Hamas, die Israël wilde verslaan om een islamitische staat te stichten.

PLO en Yasser Arafat

In 1988 erkende PLO-leider Yasser Arafat het bestaansrecht van Israël. Dit maakte de weg vrij voor de vredesonderhandelingen die in 1993 uitmondden in de Oslo-akkoorden tussen Arafat en de Israëlische premier Yitzhak Rabin.

Israël erkende de PLO en de Palestijnen kregen zelfbestuur, waarbij Arafat in 1995 tot president werd gekozen. In november 1995 werd Rabin doodgeschoten door een Joodse extremist die het niet eens was met het vredesakkoord.

Het vredesproces stort in

Na de moord op Rabin stortte het vredesproces in. In 1996 vielen Hamas en haar zusterorganisatie Islamitische Jihad Israël aan met zelfmoordaanslagen.

Benjamin Netanyahu

Likoedleider Benjamin Netanyahu, een criticus van de Oslo-akkoorden, werd premier van Israël.

Israël bouwde een muur van prikkeldraad in de Westelijke Jordaanoever, maar drong daarmee nog meer Palestijns land binnen en veranderde de gebieden die onder PLO-bestuur vielen in een geïsoleerd getto.

Hamas

In 2006 won Hamas de Palestijnse verkiezingen, maar belandde in een burgeroorlog met de Fatah-partij, die sinds de dood van Arafat wordt geleid door de huidige Palestijnse president Mahmoud Abbas.

De gevechten, die voornamelijk plaatsvonden in Gaza, eindigden met de verdrijving van de Fatah-partij uit de Gazastrook. Met steun van onder meer Iran bouwde Hamas een geavanceerd tunnelsysteem onder Gaza en bewapende zich voor de strijd tegen Israël, dat het in 2008 met raketten aanviel.

De huidige situatie

In 2023 explodeerde de regio opnieuw, toen Hamasstrijders op 7 oktober een terroristische aanval uitvoerden vanuit Gaza op Israël. Daarbij kwamen rond de 1200 mensen om het leven.

Kort daarna begon het Israëlische bombardement op Gaza en op 27 oktober viel Israël het gebied binnen. Meer dan 36.000 Palestijnen zijn tot nu toe gedood tijdens de Israëlische bombardementen en de invasie van Gaza.

Genocide?

Het begrip genocide betekent letterlijk ‘volkerenmoord’. Hiervan is sprake als er systematisch en doelbewust een volk of een bevolkingsgroep wordt uitgeroeid.

Wat heb je vandaag geleerd?

Wat gaan we volgende keer doen?

Proefexamen (deel 1)

Kijk goed in magister!