10.1 en 10.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Opgroeien

Deze les

Uitleg 10.1 en 10.2

Leerdoelen

Je kunt de levensfasen van de mens benoemen

Je weet hoe lichamelijke veranderingen ontstaan

Je weet hoe je groeit

Je kunt de veranderingen opnoemen die ontstaan tijdens de puberteit

Levensfasen

Iedere levensfase zijn er veranderingen 

• Lichamelijke ontwikkeling
• Geestelijke ontwikkeling   

                               
Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Ontwikkeling

Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Je leert met je hoofd, of eigenlijk je hersenen

Hormonen

Regelstoffen in het lichaam

Hierdoor ontstaan lichamelijke veranderingen

Hormonen

Worden gemaakt in de hormoonklieren

Hypofyse

Receptoren

Zitten op het celmembraan

Elk hormoon heeft zijn eigen vorm

Past alleen op het hormoon die moet aansturen

Hechten ze aan elkaar? Dan moet die cel aan het werk

Receptoren en hormonen

Hormonen worden afgegeven aan het bloed

Hormonen komen zo in alle delen van het lichaam

Sommige organen reageren op het hormoon

Dit komt door receptoren

Groeien

Groeihormoon regelt de groei van het lichaam

Puberteit > veel groeihormoon in de hypofyse

Groeispurt

Hormonen kunnen cellen aansturen om te gaan delen

Celdeling = ontstaan van meerdere cellen

Celgroei = cellen worden groter

Groeischijven 

In de uiteinden van lange botten zitten groeischijven van kraakbeen. 

In de groeischijven delen de cellen zich, waardoor de botten langer worden.

Als je stopt met groeien, verkalken groeischijven

Tanden wisselen

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Het leren omgaan met emoties en met gevoelens

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Verliefd worden

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Wat zijn hormonen

1. Hypofyse
2. Regelstofjes
3. Voedingsstof

Waardoor worden de hormonen gemaakt?

1. Alvleesklier
2. Hormoonklier
3. Bijnieren
4. Hormonen

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen regelen de werking van organen.
2. Hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren.
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels.

puberteit

Primaire geslachtskenmerken ontstaan in de puberteit?

1. juist
2. onjuist

De schaamlippen bij een vrouw zijn

1. Primaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken

Wanneer kun je de primaire geslachtskenmerken bij de mens zien?

1. Vanaf de geboorte
2. Tijdens de puberteit
3. Als de mens volwassen geworden is

Secundaire geslachtskenmerken bij meisjes ontstaan onder invloed van oestrogenen.

1. juist
2. onjuist

Waardoor verandert je lichaam?

De veranderingen in je lichaam ontstaan door hormonen

Tijdens de puberteit gaat een belangrijk hormoonklier in je hersenen, de hypofyse, hormonen afgeven.

Deze hormonen gaan naar de geslachtsorganen. De geslachtsorganen gaan vervolgens zelf hormonen maken

Bij mannen maken de teelballen testosteron. Testosteron veroorzaakt de ontwikkeling van de mannelijke secundaire geslachtskenmerken

Bij vrouwen maken de eierstokken Oestrogeen. Oestrogeen zorgt voor de ontwikkeling van de vrouwelijke secundaire geslachtskenmerken

De hypofyse produceert

1. Testosteron
2. Oestrogenen
3. Hormonen die werking teelballen, eierstokken regelen
4. Zaadcellen en eicellen

Waar wordt oestrogeen geproduceerd?

1. Hypofyse
2. hypothalamus
3. Eierstok
4. Nieren

Waar wordt testosteron geproduceerd

1. Hypofyse
2. Hypothalamus
3. Bijnieren
4. Teelballen

Genderdysforie

Sommige mensen voelen dat ze niet met het juiste geslacht zijn geboren. Dit noemen we genderdysforie

Aan de slag

Maak de huiswerkopdrachten in de planner op Itslearning