Plastic soep

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 5-8

Plastic soep 

Wat is plastic?

Plastic
is overal

Plastic is een term voor kunststof materialen die door de mens gemaakt worden uit grondstoffen als aardolie, aardgas en soms zelfs van planten.

Er zijn verschillende soorten plastic die we voor allerlei doeleinden gebruiken.

Plastic werd al in het jaar 1850 uitgevonden. Pas een eeuw later werd het heel erg populair.

Plastic is te verdelen in drie families:
1. thermoplasten, die zacht worden wanneer je ze verhit en dus makkelijk van vorm te veranderen zijn. Ze zijn recyclebaar, maar alleen als ze niet in combinatie met andere kunststoffen en chemische toevoegingen zijn gebruikt. Veel van onze gebruiksvoorwerpen zoals plastic zakken, speelgoed en piepschuim zijn van dit soort plastic gemaakt.
2. Thermoharders, die als afval niet meer omgesmolten kunnen worden waardoor het materiaal niet herbruikbaar is en vaak na gebruik verbrand wordt.

3. elastomeren, deze zijn elastisch. Ze worden gebruikt voor bijvoorbeeld elastiekjes en schoonmaakhandschoenen.

De hoeveelheid plastic die elk jaar wereldwijd wordt geproduceerd, is binnen de duur van één mensenleven explosief gestegen: van 2 miljoen ton in 1950 tot ruim 390 miljoen ton in 2021.¹

Dit zijn de cijfers van de plasticindustrie zelf,  hierin zijn niet alle synthetische vezels meegeteld, dus de werkelijke productie is nog veel groter.

In totaal is er sinds de jaren vijftig (tot 2017) naar schatting 9,2 miljard ton plastic geproduceerd. Daarvan is iets meer dan een kwart nog in gebruik en is slechts 600 miljoen ton gerecycled¹. Zo’n 40% van alle plastic producten wordt al binnen een maand weggegooid². Elk jaar opnieuw zadelen we de aarde op met zo’n 300 miljoen ton plasticafval³.

Meer dan de helft van al het in totaal geproduceerde plastic is pas ná het jaar 2000 op de markt gebracht. En naar verwachting zal de productie tegen het jaar 2050 zijn verviervoudigd (t.o.v. 2019) en dus 1480 miljoen ton bedragen.² Dat zou dus bijna driemaal het totale gewicht van de huidige wereldbevolking zijn!

Verreweg het meeste plastic, 44%, wordt gebruikt voor verpakkingsmateriaal. Hier valt dan ook de meeste milieuwinst te behalen als we ons plasticgebruik willen terugdringen. Op de tweede en derde plek staan respectievelijk de bouw en de auto-industrie.

Je kunt dit plaatje meerdere keren inzoomen

De vraag hoe plastic gemaakt wordt is niet zo makkelijk te beantwoorden. Je hebt namelijk honderden soorten plastic met allemaal hun eigen 'maak' proces. 

Wat weten jullie al over
plastic soep?

In 1997 ontdekte kapitein Charles Moore midden op de

Grote Oceaan dat er stukken plastic dreven. Dat plastic

bleek na onderzoek niet alleen te drijven, maar ook te

zweven midden in het water en in de diepte. Door de

zeestromen concentreert het zich midden in de oceaan

en dit noemde hij de ‘plastic soup’.

Meer dan de helft van de 9,2 miljard ton plastic die tot nu toe is geproduceerd, zo’n 5 miljard ton, is als afval op een vuilnisbelt gestort of simpelweg in het milieu beland.

Daarvan stroomt wereldwijd elk jaar tussen de 5 en 13 miljoen ton plastic de grote oceanen in. Plasticsoep is de opeenhoping van een grote hoeveelheid plastic en ander afval in oceanen en zeeën.

Microplastics vind je overal om ons heen. Deze minuscule plasticdeeltjes zijn zelfs te vinden op de hoogste bergtoppen van het Himalayagebergte en tot in het diepste punt op aarde, de Marianentrog in de Grote Oceaan. Plasticdeeltjes worden gevonden in het water, in de lucht en in ons voedsel.

Bijna 90% van elke liter water op aarde bevat plastic. 

Slechts 0,5% van het oceaanplastic drijft aan het oppervlak. De rest zweeft dieper in het water of ligt op de bodem. Daar komen we later op terug.

Jaarlijks sterven meer dan een miljoen vogels en meer dan 100.000 zeezoogdieren omdat ze verstrikt raken in plastic. Of omdat hun buiken ermee gevuld worden. 

Best een heftig filmpje, voor de onderbouw zou ik starten bij 1minuut 40

Hoeveel plastic belandt er elke minuut in de oceaan?

1. 1 vuilnisbak vol
2. 6 vuilnisbakken vol
3. 1 vuilniswagen vol
4. 6 vuilniswagens vol

Plastic verdwijnt niet! 

Het plastic wordt kleiner, maar het probleem wordt groter! 

Steeds meer plasticafval komt in onze zeeën en oceanen terecht.

Onder invloed van het weer, het zonlicht en golfbewegingen, valt het uiteen in steeds kleinere deeltjes, net zolang tot die met het blote oog niet meer waarneembaar zijn. Soms zijn ze zo klein dat ze zelfs niet meer zichtbaar zijn met een microscoop. Die deeltjes noemen we dan nanoplastics.

De plasticsoep bestaat uit grote en kleine stukken plastic, van plastic flessen tot dopjes en tassen. Grotere stukken plastic zijn gevaarlijk omdat grotere zeedieren erin verstrikt kunnen raken en verdrinken of stikken. De kleinere stukjes, die ontstaan doordat grotere stukken plastic in de loop der tijd uiteenvallen, worden door dieren gegeten.

Plastic vormt niet alleen een ernstige bedreiging voor het milieu, maar wellicht ook voor onze eigen gezondheid. We eten, drinken en ademen plastic, en krijgen zo minuscule deeltjes kunststof binnen. Er wordt de laatste tijd veel onderzoek gedaan naar de gevolgen van plastic in ons lijf. 

Waarom is de plastic soep een probleem?

Op het kaartje is de samenstelling van de plasticsoep in de verschillende oceanen weergegeven en kun je zien wat voor soort plastic erin ronddrijft.¹

Niet alle microplastics in zee zijn het resultaat van verkruimeling, maar zijn ontstaan door bijvoorbeeld slijtage van autobanden, het dragen en wassen van synthetische kleding, het afspoelen van verzorgingsproducten en cosmetica, en het ‘morsen’ door de plasticindustrie van kleine plastickorreltjes genaamd nurdles.

Slechts 0,5% van het oceaanplastic drijft trouwens daadwerkelijk aan het oppervlak. De rest zweeft dieper in de waterkolom of ligt op de bodem.² Dus opruimacties van het wateroppervlak alleen lossen maar een heel klein deel van het probleem op.

En dan zijn we er nog niet: de realiteit is dat de akkers waarin onze gewassen groeien wel 4 tot 23 keer zwaarder vervuild zijn met microplastics dan de oceanen.¹

De bewust aan onze verzorgingsproducten en cosmetica toegevoegde microplastics stromen via onze badkamer het riool in. Dat rioolslib wordt later als mest met plastic en al over het land uitgereden. Recent onderzoek heeft aangetoond dat microplastics vervolgens via het wortelstelsel van planten worden opgenomen in diverse groenten en fruit zoals wortelen en appels, en dus op ons bord eindigen.²

Wat zijn bronnen van de plasticsoep?

Zet de kringloop in de juiste volgorde 

Strand Bali, elke dag opnieuw...

https://nos.nl/l/2211451 (onderstaande tekst in een filmpje uitgelegd)

Op vakantie naar Bali? 

Een enkeldiepe laag aan bekertjes, zakjes, flesjes, doppen, rietjes en tasjes is niet het beeld dat je wil zien als je die tropische vakantie boekt. Toch is dit de situatie op het populaire vakantie-eiland.

Het plasticseizoen duurt zes maanden. Op een gewone dag spoelen er tienduizenden kilo's plastic aan verspreid over de zuidelijke stranden. Op topdagen zelfs honderdduizend kilo.

Het plasticseizoen begint elk jaar aan het begin van het regenseizoen. Door de regen komt afval dat in rivieren in de binnenlanden ligt in beweging. In combinatie met de wind en stroming van het water stroomt alles zo de zee in.

Het grootste deel blijft in het water liggen, een deel spoelt aan op het strand.

Op populaire stranden beginnen elke ochtend om 06.00 uur de bulldozers met het opruimen van het plastic, dat ze met tonnen storten op een enorme vuilnisbelt.

Om 09.00 uur is het strand opgeruimd en kunnen de toeristen weer zonnebaden. Maar het water in gaan is nog steeds niet aan te raden, in het volgende filmpje zie je waarom...

Wat kan je zelf doen om het gebruik van plastic te minderen?

 REFUSE
REDUCE
 RE-USE
RECYCLE

Zelf iets doen aan de plasticsoep?
- Refuse: weigeren.

- Reduce: gebruik minder plastic.

- Re-use: gebruik het nog een keer.

- Recycle: gooi het goed weg, zodat de materialen opnieuw

gebruikt kunnen worden.

Beetje invloed: Laat geen ballonnen op; gebruik geen rietjes; vermijd dubbele verpakkingen en miniverpakkingen; gebruik vloeibaar wasmiddel om microvezels te reduceren.

Meer invloed: Scheid plastic; koop geen synthetische kleding; ruim zwerfafval op; koop geen eenmalige verpakkingen.

Meeste invloed: Kies andere materialen; weiger wegwerpartikelen; neem je eigen beker mee; koop kwaliteitsproducten; geboortebeperking.

Bron: Plastic Soup Atlas van de Wereld

Alternatieven

Alternatieven

Wat weet jij over hoe plastic gerecycled wordt?

0

Hoe kun je de uitvinding van Boyan Slat nog VET-ter maken? (dus veranderen, eraf halen en toevoegen?)

Teken en beschrijf op A5 voor in je logboek