moderne technieken

• Voortgezet speciaal onderwijs

Moderne technieken

inleiding:

Je hebt geleerd om werkstukken te maken met handgereedschappen en elektrische (hand-) gereedschappen. In werkplaatsen en fabrieken worden vaak ook nog andere technieken gebruikt. Een machine maakt een product automatisch aan de hand van een computertekening. In dit hoofdstuk maak je kennis met een aantal geautomatiseerde technieken.

Doelstellingen:

• Aan het einde van deze les kun je een aantal moderne productietechnieken opnoemen en herkennen
• Per techniek kun je enkele kenmerken noemen. 
• Je kunt een geschikte techniek kiezen voor het maken van een product. 

moderne productietechnieken

Handwerk wordt vaak toegepast bij een product waar maar één of enkele exemplaren van worden gemaakt. Voorbeelden zijn het maken van een prototype, een speciaal op maat gemaakt product of een kunstwerk. 

Als er grotere aantallen van een product worden gemaakt, gaat men vaak automatiseren.

automatiseren betekent dat de werkzaamheden mogelijk door een machine worden uitgevoerd. 

Het maken van een aantal dezelfde producten wordt een serie genoemd.

In fabrieken waar iets geproduceerd wordt, komen de volgende bewerkingen veel voor: vervormen, gieten, verspanen en constructie

meerdere exemplaren van één product heet een

1. serie
2. prototype

Als je een serie van een product wil maken ga je wel of niet automatiseren

1. wel
2. niet

In de fabrieken wordt meestal geproduceerd met behulp van automatiseren.

1. waar
2. niet waar

Een kunstenaar produceert meestal met behulp van automatiseren

1. waar
2. niet waar

vervormen

Een van de bewerkingen tijdens de productie is vervoermen van materialen. Het vervormen van materiaal kan op verschillende manieren. De bekendste vorm is het buigen van materiaal. Er zijn ook andere manieren om materiaal te vervormen:

• walsen
• torderen
• vacuüm trekken

vervormen

vervormen kan met verschillende materialen, zoals plastic en metaal. Soms wordt het materiaal eerst verwarmd voordat het  vervormd kan worden. In fabrieken wordt voor het buigen van materialen gebruikgemaakt van automatische verzetbanken of van matrijzen. 

matrijzen

Een matrijs is een soort stempel is de vorm die het materiaal moet krijgen na het buigen. 

Matrijzen gebruik je bij het vormen van plaatstaal en bij het vormen van platen kunststof die over een matrijs vacuüm worden gezogen. 

Door het vacuüm te trekken neemt de kunststof de vorm van de matrijs aan. 

torderen

als je materiaal gaat torderen, dan draait het om zijn eigen as.

zoals hiernaast in de afbeelding. 

Je krijgt dan een spiraalvorm. 

wat is een matrijs?

Wat is een zetbank?

Wat is een wals?

     Sleep het woord naar de juiste gekleurde balk

Deze materialen kun je niet buigen

Deze materialen kun je wel buigen

blik

plastic

plexiglas

glas

steen

karton

gieten

Je kunt grote aantallen van hetzelfde product maken door het gieten van vloeibaar materiaal in een mal. 

Een mal is ede vorm voor het product dat je maakt.

Je hebt deze techniek allemaal al eens gebruikt, bijvoorbeeld als je ijsklontjes maakt. 

Het materiaal dat je wilt bewerken smelt je tot een vloeistof, vervolgens giet je dit in de mal. Daarna laat je het materiaal in de mal stollen, hard worden. 

gieten

Gieten is ideaal voor grote aantallen, het is goedkoop en je kunt er moeilijke vormen mee maken. 

veel kunstof en metalen speelgoed is gegoten.

Het maken van de mallen is duur en lastig. Je kunt alleen materiaal gebruiken dat je vloeibaar kunt maken.

Wat is een mal?

Noem twee voordelen van de techniek 'gieten in een mal'

verspanen

Verspanen is het weghalen van stukken materiaal uit een groter geheel. 

Het heet verspanen, omdat bij deze bewerking spanen als afvalproduct ontstaan.

verspanende werkzaamheden zijn onder andere:

zagen, vijlen, boren, draaien op een draaibank en frezen

Sleep de bewerking naar de juiste gekleurde balk

Deze bewerking hoort niet bij verspanen

Deze bewerking valt onder verspanen

zagen

frezen

boren

vijlen

gieten

draaien op een draaibank

CNC

voor deze bewerkingen gebruik je volledig geautomatiseerde machines. deze worden aangestuurd door een computer. Deze manier van werken heet CNC, Computer Numerical Control. 

CNC

CNC is de taal waarin deze geautomatiseerde machines met de computer 'praten'.

Je hebt CNC machines met een zeer hoge nauwkeurigheid, maar je kunt er niet alle vormen ermee maken. De machines worden wel steeds beter en kunnen steeds meer ingewikkelde vormen produceren.  

CNC

CNC staat voor Computer Numerical Control en wordt vaak in verband gebracht met CAM, Computer Aided Manufacturing.

Cam is 'Computer-ondersteund fabriceren'. Dit betekent dat het product wordt gemaakt met behulp van een computer. Je maakt de tekening op de computer met een CAD-programma en stuurt deze naar de CNC-machine. 

draaibank