G1A zinsdelen vijfde les

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

De fotovraag: hoe heb jij dit zonnige weekend doorgebracht?

Wat weet je nog van vorige week?

Het naamwoordelijk gezegde

Iets doen: werkwoordelijk gezegde, wat het onderwerp doet

Iets zijn: naamwoordelijk gezegde, wat het onderwerp is

• Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een naamwoordelijk en een werkwoordelijk deel.
  
• Het werkwoordelijk deel is altijd een koppelwerkwoord: ZWoBBeLS!
  
• In een zin met een ng zit nooit een lijdend voorwerp!

Het naamwoordelijk gezegde

1.[Naamwoordelijk deel], zegt iets over het onderwerp

2. Werkwoordelijk deel, een koppelwerkwoord, nodig om het naamwoordelijk deel aan het onderwerp te koppelen

Het werkwoordelijk deel van een ng

• Altijd een koppelwerkwoord!
  
• Een koppelwerkwoord koppelt het naamwoordelijk deel aan het onderwerp van de zin, iets zijn
  

Koppelwerkwoord?

ZWoBBeLS!

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Werkwoordelijk deel van NG

Naamwoordelijk deel van NG

Onderwerp

bwb

Waardoor

lijkt

de volle maan

zo groot

Vorig jaar is mijn hamster weggelopen. NG of WG?

1. NG
2. WG

Mijn oom blijft een aardige man. NG of WG?

1. NG
2. WG

Zij wordt de nieuwe juf van mijn kleine zusje. NG of WG?

1. NG
2. WG

Zij lijkt jou een oud cadeautje te hebben gegeven. NG of WG?

1. NG
2. WG

Check tussendoor. Hoe goed begrijp je het ng?

1. Ik begrijp alles
2. Ik begrijp bijna alles
3. Ik moet nog meer oefenen
4. Ik vind het lastig

Hoeveel rollen zitten er in deze zin? Die oude vrouw koopt elke week ontzettend lekkere ijsjes voor ons

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel rollen zitten er in deze zin? Geef snel de bal aan mij!

1. 1
2. 2
3. 3

Zij wil jou vast wel [een nieuwe kortingskaart voor de bioscoop] geven.

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Geef snel de bal [aan mij]!

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Barbara heeft haar nieuwe jas vanochtend [aan de kapstok] gehangen

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

[Voor de kat] koop ik bijna nooit dure brokjes.

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Het werkwoord en rollen

• Het werkwoord is de baas in de zin en deelt 1, 2 of 3 rollen uit
• Rol 1 is het onderwerp (o), degene die is doet. Wie + pv?
• Rol 2 is het lijdend voorwerp (lv), dat/diegene die de handeling ondergaat. Wat/wie + pv + o?
• Een lv begint nooit met een voorzetsel!
• Rol 3 is het meewerkend voorwerp (mv): de ontvanger
• Het mv herken je soms aan: aan, voor, bij, tegen

Hak | de volgende zin | in stukjes: Sterre bakt elke zaterdag de meest lekkere taarten voor haar oma

zinsdelen

Noteer de bwb's: Voor die kast ligt altijd een dikke poes ontzettend hard te snurken.

Bijwoordelijke bepaling

'De prullenbak' van zinsontleding: de zinsdelen die overblijven als je de andere zinsdelen hebt bepaald.

Stel jezelf dus de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee, waarheen?

In welke volgorde ontleed je een zin?

pv

zinsdelen

o

wg/ng

lv (!)

mv

bwb

Volg het stappenplan. Ontleed deze zin (op papier): Tot aan zijn puberteit bleef hij het meest verwende jongetje in huis.

Welke uitspraak past op dit moment het beste bij jou?

1. Ik begrijp alles
2. Ik begrijp bijna alles
3. Ik moet meer oefenen
4. Ik heb extra uitleg nodig