H3.1 Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Op stoom

Geschiedenis

Kader 2 - periode 2

Wat is wat?

Dikgedrukt = een begrip

schuin = moeilijk woord

uitleg van begrip

Hierin staat de uitleg van het begrip. Schrijf het begrip en de betekenis op in je schrift.

uitleg van moeilijk woord

Hierin staat de uitleg van het moeilijke woord. Schrijf het op in je schrift.

uitleg

Hierin staat de uitleg over een bepaald onderwerp.

Begin met uitleg over de Tijd van Burgers en Stoommachines (blz. 61 in het lesboek).

Wat zegt de afbeelding? 

Wat weet je al over de
Tijd van Burgers en Stoommachines?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen kiesrecht, liberalen en volksvertegenwoordiging. (R)

...weet je hoe Nederland een koninkrijk werd. (R)

...weet je wat er veranderde door de grondwet van 1848. (T1)

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

In 1813 vertrokken de Fransen uit Nederland. Bij de conferentie van Wenen werd bepaald dat in het noorden van Frankrijk een sterk land moest komen, het liefst een koninkrijk dat moest bestaan uit:

• De gewesten van de Republiek
• Zuidelijke Nederlanden (nu België)

Vanaf 1815 heet ons land het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

conferentie van Wenen

Een 'conferentie' is een bijeenkomst van veel landen die iets  met elkaar gaan afspreken. Bij deze bijeenkomst in Wenen (Oostenrijk) werd besproken wat er met Europa moest gebeuren nadat Napoleon was verslagen. Ze besloten dat in het noorden van Frankrijk een sterk land moest komen.

Uit welke drie landen bestond het verenigd koninkrijk der Nederlanden?

Koning Willem I

Stadhouder Willem V was in 1806 overleden. Dus vroegen de heren zijn zoon (prins Willem) of hij koning wilde worden. Prins Willem zag dat wel zitten en kwam in 1813 aan op het strand bij Scheveningen. 

Hierdoor werd prins Willem de eerste koning van Nederland: koning Willem I.

Prins Willem met zijn broertje Frederik

Op dit portret zie je een 18-jarige prins Willem (later koning Willem I) en zijn broertje prins Frederik.

Bron: De prins van Oranje komt aan op het strand bij Scheveningen. Tekening van Reinier Vinkeles, 1863.

Vraag de leerlingen Willem I aan te wijzen op de afbeelding. 

> Op de kar staat koning Willem I op het strand bij Scheveningen. Tekening uit 1863. <

Vraag daarna of deze bron een directe of indirecte bron is. > indirecte bron, want deze is niet gemaakt ni 1813 toen Willem I aankwam in Nederland. <

Gebeurde dit op de manier zoals afgebeeld wordt? > Nee, er waren bijna geen mensen. De mensen die op het strand waren, waren betaald door de Staten-Generaal. <

Welke twee gebieden gingen samen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden?

1. De gewesten van de Republiek
2. De gewesten van Duitsland
3. België
4. Het noorden van Frankrijk

Hoe heette de eerste koning van Nederland?

1. Napoleon Bonaparte
2. Lodewijk Napoleon
3. Koning Willem-Alexander
4. Koning Willem I

Een machtige koning

Willem I + volksvertegenwoordiging = bestuurden samen het land

Maar...hij besliste liever alles zelf (zoals een absolute koning).

volksvertegenwoordiging

Leden van de Eerste en Tweede Kamer. Zij worden door het volk gekozen. 

Wat is een volksvertegenwoordiging?

1. Een vergadering waarin mensen gekozen worden.
2. Een vergadering van de 1e en 2e kamer.
3. Een vergadering van wijze, oude mannen.
4. Een vergadering van vrouwen.

Een machtige koning

Willem I wilde vooral:

• de handel verbeteren (NHM)

Dat deed hij door wegen en kanalen aan te leggen. Ook liet hij de eerste spoorlijn aanleggen (1839). 

Hij richtte voor de handel de Nederlandse Handel-Maatschappij op (NHM)

Nederlandse Handel-Maatschappij

Een bedrijf dat door koning Willem I werd opgericht ter verbetering van de handel. Alle economische plannen van de koning werden door dit bedrijf uitgevoerd. Ook handelde dit bedrijf met Nederlands-Indië.

Tegenwoordig heeft het koningshuis nog steeds een aandeel in dit bedrijf en verdient daar veel geld mee. 

01:40

Zijn de treinen van nu net zo vies als die van vroeger?

02:08

Wat zijn de voor- en nadelen van het reizen met de trein?

02:56

Wat is jouw favoriete vervoermiddel?

Problemen met België

Nederland en België hoorden vanaf 1815 bij elkaar, ze waren één land: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Maar er waren grote verschillen...

Verschil NL en BE

Nederland	België
Protestant	Katholiek
Nederlands	Vlaams/Frans
Meer ministers	Minder ministers

Koning Willem I kreeg de bijnaam 'koning-koopman'. Wat betekent die naam?

1. Dat Willem I veel spullen kocht.
2. Dat Willem I veel deed voor de handel.
3. Dat Willem I erg rijk werd.
4. Dat Willem I een absolute koning was.

Bron: schilderij over de Belgische opstand in 1830. Waarbij België zich onafhankelijk verklaard.

Problemen met België

Door al deze verschillen wilden de Belgen onafhankelijk worden. Zij verklaarden zichzelf in 1830 onafhankelijk. In 1839 werd België officieel een zelfstandig land.

onafhankelijk

Dat ze niet meer behoort bij een ander land. Je gaat het land zelf besturen.

officieel

Andere landen vinden ook dat jij een zelfstandig land bent. 

In welk jaar werd België onafhankelijk?

1. In 1815
2. In 1839
3. In 1830
4. In 1840

De koning verliest zijn macht

In 1840 volgde Willem II zijn vader op als koning van Nederland. 

De liberalen vonden dat de koning te veel macht had. 

Koning Willem II wilde zelf graag de macht houden, maar hij was ook bang om deze helemaal te verliezen...

liberalen

Naam voor mensen die in de negentiende eeuw meer invloed op het bestuur wilden, ten koste van de macht van de koning. Liberalen willen dat de overheid zich zo min mogelijk met de samenleving bemoeit. Mensen moeten in vrijheid hun eigen keuzes kunnen maken.

Grondwet 1848

In 1848 veranderde Willem II ineens van gedachten en tekende de grondwet die de liberalen zo graag wilden. 

Johan Rudolf Thorbecke

Als voorzitter van de Grondwetscommissie was Thorbecke in 1848 grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie. Deze commissie was door koning Willem II ingesteld met als opdracht een nieuwe Grondwet te ontwerpen. De reden hiervoor was dat koning Willem II geschrokken was van de politieke woelingen in het buitenland. Met het aanstellen van deze commissie passeerde de koning de ministers van zijn kabinet. De nieuwe Grondwet bevatte bijna volledig het werk van Thorbecke.

Grondwet 1848

Hierin stond:

• De koning mag niets meer zelf beslissen, de ministers besturen het land.
  
• De ministers moeten een nieuwe wet laten goedkeuren door de volksvertegenwoordiging. 
• Er komen verkiezingen voor de Tweede Kamer en het provinciebestuur. Het provinciebestuur kiest de leden van de Eerste Kamer. 
• 
  Alleen mannen die veel belasting betalen, mogen stemmen. Alle andere mannen en alle vrouwen hebben geen kiesrecht.

Johan Rudolf Thorbecke

Als voorzitter van de Grondwetscommissie was Thorbecke in 1848 grondlegger van de Nederlandse parlementaire democratie. Deze commissie was door koning Willem II ingesteld met als opdracht een nieuwe Grondwet te ontwerpen. De reden hiervoor was dat koning Willem II geschrokken was van de politieke woelingen in het buitenland. Met het aanstellen van deze commissie passeerde de koning de ministers van zijn kabinet. De nieuwe Grondwet bevatte bijna volledig het werk van Thorbecke.

kiesrecht

Recht om te kiezen en om gekozen te kunnen worden.

Wie volgde in 1840 koning Willem I op?

1. Koning Willem-Alexander
2. Koning Willem II
3. Koning Willem III
4. Koningin Emma

Maak de zin af:
De liberalen waren...

1. Een groep rijke burgers
2. Een groep arme burgers
3. Een groep koningsgezinden
4. Een groep republikeinen

Welke kritiek hadden de liberalen op de koning?

Hoorde Thorbecke bij de liberalen?

1. Ja
2. Nee

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De koning beslist alles alleen.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De ministers besturen het land.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De rijke burgers kiezen de Tweede Kamer.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De koning heeft alle macht.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
Ministers geven advies aan de koning.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De koning mag niet langer dingen alleen regelen.

1. Voor
2. Na

Voor of na de grondwet van Thorbecke?
De volksvertegenwoordiging heeft de meeste macht.

1. Voor
2. Na

Begrippen uit deze les

• Kiesrecht
• Liberalen
• Volksvertegenwoordiging

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Jaartallen uit deze les

• 1813: Koning Willem I kwam aan in Nederland (Scheveningen).
• 1815-1830: Verenigd Koninkrijk der Nederladen
• 1830: België werd onafhankelijk.
• 1840: Willem II volgt zijn vader op als koning.
• 1848: Grondwetswijziging Thorbecke.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.

Hoe werd Nederland een koninkrijk?

Noem vier dingen die veranderde door de grondwet van 1848.