9 Delfstoffen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vandaag: vervolg Zuid-Amerika

-Waar waren we ook alweer?

-Uitleg delfstoffen (par. 1.4)

           --> zorg dat je de stappenplannen kent

-Starten met 1.5: Steden in Zuid-Amerika

Voor de vakantie

-Platentektoniek Zuid-Amerika (par. 1.3)

-Documentaire mijn (par. 1.4)

Veel koppeling tussen de platen door:

• Snelheid van convergeren
  
• Ontbreken sedimenten
• Vlakke subductie
  

 

Gevolgen:

• Zware aardbevingen
• Regio’s zonder vulkanen
• Andes zeer hoog
  

 

1.4: Rijkdom in de bodem --> delfstoffen

Verschillende soorten delfstoffen:

-Fossiele energiebronnen: olie en gas

-Ertsen

• Ertsen door stolling van magma
• Ertsen door sedimentatie

Aardolie

- Divergentie

- Slenk

- Afzetten organische sedimenten

- Daarboven ondoorlatende laag sedimenten

Ertsen

Divers beeld:

- Venezuela heeft zelfs de grootste bewezen oliereserves ter wereld

- Chili is de grootste koperproducent ter wereld

- Brazilië levert veel ijzererts en heeft onlangs ook flinke olievoorraden ontdekt.

- Peru is mondiaal een belangrijke speler op meerdere fronten (zilver, zink en koper, lood en molybdeen, goud).

- De economie van Suriname draait voor een groot deel op de winning en export van goud
(maar dat is bijna op)

Ertsen door afkoelend magma

Vooral in de vulkanische gebieden

Niet alle mineralen stollen bij hetzelfde punt

Als magma afkoelt stollen sommige mineralen: ze slaan neer op de bodem

Het overgebleven magma blijft vol met andere mineralen. Door het afkoelen begint een 2e groep mineralen te stollen.

Het magma (zie achtergrondkleur) verandert van samenstelling. De 2e laag is gestold

De laatste mineralen stollen. Verschillende lagen van mineralen zijn herkenbaar.

Ertsen door afkoelend magma

Vooral in de vulkanische gebieden

Ertsen door sedimentatie

Vooral op de schilden

Leg in stappen uit hoe mineralen in sedimentgesteente kunnen voorkomen

1

2

3

4

Laagje voor laagje worden nieuwe lagen sediment gevormd

Rivieren "sorteren" op gewicht" eerst zakken de zwaarste delen naar de bodem

Nieuwe lagen worden afgezet boven het mineraal

De lagen daarboven drukken het geheel in elkaar tot gesteente

Ertsen op schilden

- Circa 500-250 miljoen jaar geleden

- Schilden lagen onder ondiepe oceaan

- Veel (ijzerhoudende) sedimenten afgezet (zie paars)

- 17% van wereldwijde productie ijzererts uit Minas Gerais (Brazilië)

(later is het gehele schild hoger komen te liggen)

Aan de slag

Over par. 1.4 maak je geen opdrachten!

--> Maak opdr. 2 en 3

--> Lees hiervoor par. 1.5 door!