2.6 veilig vrijen + 2.7 seksualiteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

2.6 veilig vrijen + 2.7 seksualiteit

even herhalen

Hoe noem je nummer 5 en wat is zijn functie?

Waar zit de teelbal/zaadbal en wat is de functie ervan?

waar zit de vagina?

Wat is nummer 4?

Wat is een ander woord voor ovulatie?

Heeft er hier bevruchting plaatsgevonden? En hoe kun je dit zien?

Noem een secundaire geslachtskenmerk dat alleen bij meiden voorkomt?

Uit hoeveel zaadcellen en eicellen is eeneiige tweeling ontstaan?

In welk deel van het lichaam vindt dit proces plaats?

Hoe kan het dat een eeneiige tweeling geen broer en zus zijn?

Zet de processen in de juiste volgorde:

Bij een echo wordt onder andere gekeken of de foetus goed groeit.
→ Van welk orgaan ontvangt de foetus stoffen om te kunnen groeien?

Welke drie stappen van de geboorte hebben al plaatsgevonden bij deze bevalling?

leerdoelen

2.6.1 Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.

2.6.2 Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen. 

2.7.1 Je kunt functies van seksualiteit noemen en verschillen in opvatting, normen en waarden daarover omschrijven.

veilig vrijen

- als je seks hebt en geen kinderen wil dan kun je gebruik maken van voorbehoedsmiddelen.

- Geboorteregeling

Onbetrouwbare methoden

- geboorteregeling zonder voorbehoedsmiddelen is niet erg betrouwbaar.

- periodieke onthouding; geen seks rond de vruchtbare periode (bijv. kalender bijhouden, temperatuur meten, afscheiding uit de vagina)

- Coïtus interruptus; terugtrekken voor de zaadlozing 

Betrouwbare methoden

- Met gebruik van voorbehoedsmiddelen is de kans op zwangerschap minimaal. 

- Met en zonder hormonen

condoom

- mannencondoom 

- vrouwencondoom 

- beschermt tegen ziekte en zwangerschap 

Koperspiraal 

- koperspiraal (geen hormonen) blijft tussen de 5 tot 10 jaar zitten)

- dood zaadcellen 

- geen innesteling 

Pessarium (met zaaddodende pasta)

- zacht rubberen koepeltje.

- bedekt de baarmoedermond. 

- inbrengen voor de seks.

- vorm en maat worden door de arts bepaald. 

- pessarium insmeren met zaaddodende pasta. 

- 8 uur laten zitten na de seks. 

Sterilisatie

- Dan wordt je onvruchtbaar gemaakt. 

- Bij mannen zaadleiders onderbroken. 

- Bij vrouwen eileider doorbroken of geblokkeerd.

- Normale productie van eicellen en zaadcellen. 

anticonceptiepil 

- hormonen 

- stopweek 

- gewone pil en minipil 

- voorkomt eisprong 

- baarmoederslijmvlies wordt extra dik

- voorkomt innesteling

hormoonpleister

- pleister plak je op je huid. 

- geeft hormonen via je huid aan je bloed. 

- 3 weken lang 1 pleister per week. 

- stopweek 

- zelfde werking als de pil

Hormoonspiraal 

- geeft voortdurend een kleine hoeveelheid hormonen af.

- maandelijkse bloeding vaak minder hevig of niet. 

- Werkt ongeveer 5 jaar. 

- zelfde werking als pil. 

hormoonstaafje 

- staafje van ongeveer 4 cm lang. 

- arts plaatst het onder de huid. 

- staafje geeft 3 jaar lang een beetje hormonen af.

Nuvaring

- tegen de baarmoedermond

- geeft kleine hoeveelheid hormonen af

- blijft 3 weken zitten, daarna stopweek.

prikpil 

- om de 3 maanden een injectie met hormonen.

- minder tot geen bloeding

 - kan een lange tijd duren voordat de ovulaties weer terugkomen. 

Soa's 

Tijdens geslachtsgemeenschap kun je bacteriën, schimmels of virussen overdragen die ziekten veroorzaken. Deze ziekten heten soa’s (seksueel overdraagbare aandoeningen)

- vaginaal

- oraal 

- anaal 

Chlamydia meest voorkomende soa in NL. 

soorten soa's 

- De bacterie zorgt voor ontsteking in de urinebuis, anus en baarmoederhals. 

- Veel mensen merken er niets van. 

- De bacterie kan zonder behandeling ontsteking bij de eileiders en bijballen veroorzaken en kan dus leiden tot onvruchtbaarheid. 

Gonorroe

- de bacterie zorgt voor pijn bij het plassen en vieze afscheiding uit de penis en vagina.

- De bacterie kan zonder behandeling ontsteking bij de eileiders en bijballen veroorzaken en kan dus leiden tot onvruchtbaarheid

- vrouwen merken vaak weinig van de besmetting. 

Hepatitis B

- Het virus dat hepatitis B veroorzaakt, zorgt voor ontstekingen in de lever.

- Er zijn geen medicijnen tegen, maar meestal is het virus na zes maanden uit het lichaam.

- meeste klachten na 3 maanden.  

- Sinds 2011 worden kinderen in hun eerste levensjaar ingeënt tegen hepatitis B.

Herpes genitalis

- Het virus dat herpes genitalis veroorzaakt, zorgt voor pijnlijke blaasjes en zweertjes rondom de geslachtsorganen. .

- Na drie weken drogen de blaasjes uit en lijkt het weg te zijn

- virus blijft voor altijd in je lichaam. 

- andere momenten veroorzaakt weer blaasjes.

- koortslip 

Hiv/aids

- humaan immunodeficiëntie virus. 

- besmet persoon zonder klachten  = seropositief. 

- besmet persoon met klachten , dus ziek wordt = aids. 

- Het virus maakt het afweersysteem van het lichaam kapot. Hierdoor ben je niet meer beschermd tegen allerlei ziekten. 

- Aidsremmers remmen de verspreiding van het virus in het lichaam, waardoor iemand langer gezond blijft. 

- Er is geen geneesmiddel tegen het virus. Je kunt dus niet van hiv genezen.

HPV en genitale wratten

- Besmetting met het humaan papillomavirus (HPV) geeft meestal geen klachten.

- Soms krijg je er genitale wratten van.

- Jaren later kan HPV baarmoederhalskanker, anuskanker of keelkanker veroorzaken

Syfilis

- Zweertjes rondom de vagina, penis of anus.

- bacterie blijft wel in je lichaam 

- Als het niet wordt behandeld kan het jaren laten je organen aantasten en kan leiden tot de dood. 

- Als je antibiotica krijgt, gaat de bacterie dood en verdwijnen de klachten

Soa-test 

- Onder de 25 jaar kun je gratis een soa-test laten doen.

- testen kan bij ggd of huisarts 

- minimaal 10 dagen geen seks voor de test. 

- mannen, urinetest 

- vrouwen, uitstrijkje 

- bloedonderzoek bij sifilis, hepetitis B en hiv 

2.7 seksualiteit 

seksueel gedrag

- alle vormen van seksueel contact. 

- verschillende redenen voor seksueel gedrag:

1. intimiteit.

2. voortplanting. 

3. lustbeleving. 

Manieren om seks te hebben

- masturbatie (zelfbevrediging); vingeren, aftrekken

- voorspel; zoenen, knuffelen

- geslachtgemeenschap, seks; penis in de vagina 

- orgasme (klaarkomen), geeft een lekker gevoel; zaadlozing bij een man en bij een vrouw spannen de bekkenbodemspieren zich aan. 

seksuele oriëntatie 

- tot wie je je voelt aangetrokken. 

- meeste mensen heteroseksueel. 

- homoseksueel; lesbisch

- biseksueel 

- in Nederland is homoseksualiteit vrij gewoon. 

Genderidentiteit 

- Geslacht (of sekse) is niet hetzelfde als gender.

- Bij geslacht gaat het over lichamelijke kenmerken

- Gender gaat over stereotypen in de maatschappij

- Bij een transgender persoon komt de genderidentiteit (gevoel) niet overeen met het geslacht (lichaam).

Seksueel geweld en misbruik 

- incest 

- ongewenste intimiteiten

- aanranding 

- verkrachting 

- digitaal; grooming, dickpick, slutshaming 

- loverboys 

- veel gevallen worden nooit bekend! 

maken 

vanaf blz. 119

opdracht 1 t/m 8

vanaf blz. 129

opdracht 1 t/m 7