8.4-8.5 Emancipatie bewegingen & De sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4 & 8.5 Burgers en stoommachines!

KA:

De opkomst van emacipatiebewegingen

Emancipatie

Betekenis: Het streven van een achtergestelde groep naar een betere plaats in de samenleving.

     - Gelijke rechten & behandeling. 

     - Is nog altijd een thema in de 21e eeuw!

Het streven naar gelijkheid en vrijheid is een doorlopend proces.

Emancipatiebewegingen

Emancipatiebewegingen

Nederland na 1848

Het Liberalisme de meest invloedrijke stroming.

       - Parlementaire Democratie met Censuskiesrecht.

       - Het individu centraal:

              - Geen inmenging in geloofskwesties

              - Weinig overheidsinmenging

Veel groeperingen voelen zich achtergesteld:

       - gelovigen, arbeiders  en vrouwen

Confessionelen, Socialisten en Feministen voelen zich achtergesteld en gaan zich allen proberen te Emanciperen gedurende de 19e en vroeg-20e eeuw

Confessionalisme

Katholieken en Protestanten: Vinden dat het geloof centraal moet staan in de samenleving (Politiek & Onderwijs)

- Liberalisme verdrukt religie uit de samenleving (Vrijheid van Onderwijs (1848), de Schoolwetten (1857 en 1878))

 - Splitsing Openbare en Bijzondere scholen. => Schoolstrijd: Confessionelen strijden voor gelijke financiering van bijzondere scholen.

Probleem: de Liberalen hebben alle macht!

Wie: Confessionelen: Gelovigen die vinden dat Religie centraal moet staan in de samenleving

Waarom zijn ze ontevreden: De Liberalen verdrukken Religie uit de samenleving en met name het onderwijs.

Wat willen ze: Dat Bijzondere scholen dezelfde subsidie krijgen als 

Anti Revolutionaire Partij (ARP)

De eerste politieke partij (1879)

 - Door: Abraham Kuyper

Gelijkstelling Onderwijs

Uitbreiding Kiesrecht

Algemene Bond van RK-Kiesverenigingen (ABRK)

Verbond van katholieke groeperingen (1904)

Confessioneel verbond tegen Liberalen

Feminisme

Beweging die strijdt voor gelijke rechten voor vrouwen (Eerste Feministische Golf)     

- Hoger onderwijs voor vrouwen, betaalde arbeid en vrouwenstemrecht.

Richten tijdschriften en verenigingen op (de Vrije Vrouwenvereniging, Wilhelmina Drucker)

Emmeline Pankhurst

Daarnaast ook demonstraties en protesten

"Wij vinden elk mensenleven heilig, maar zijn bereid om ons leven op te offeren. Dat doen we niet zelf, maar zullen de vijand in de positie brengen waar hij moet kiezen tussen onze vrijheid, of onze dood. "

Spotprenten tegen het Feminisme

Resultaat: Pacificatie van 1917

Compromis tussen de bewegingen

     - Schoolstrijd opgelost: Bijzondere scholen gelijke subsidie.

     - Invoering Algemeen Mannenkiesrecht. In 1919 uitgebreid naar Algemeen Kiesrecht.

Schoolstrijd beslist: Bijzonder onderwijs gelijke subsidies.

Algemeen Mannenkiesrecht, uitgebreid naar Algemeen Kiesrecht in 1919

Een kwestie...

Een probleem. 

een discussie...

Iedereen heeft een andere kijk op de zaak..

Iedereen komt met verschillende oplossingen...

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een kwestie is een probleem
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

In sommige delen van Noord- en Oost-Nederland 

was het trouwens niet veel beter...

Een plaggenhut met heideplaggen bedekte hut. Ze waren te vinden in de armste gebieden van Nederland, vooral in Drenthe, Friesland en Overijssel en werden bewoond door de allerarmste arbeiders, vaak met grote gezinnen. Een plaggenhut was een eenvoudig bouwwerk, meestal gedeeltelijk uitgegraven en zonder zijmuren zodat het dak op grondhoogte begon. Het dak was bekleed met plaggen die uit het omliggende land werden gehaald.

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• Rechts in de politiek

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen (actief en passief kiesrecht vrouwen (passief)

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen (actief)

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Sleep de woorden naar 

de juiste plaats

Als je rond 1850 in armoede moest leven, was je in eerste aangewezen op                             . Kon je daar niet terecht, dan was je aangewezen op                                          . De overheid bemoeide zich verder niet met de                                    . Dat veranderde in 1854. Toen nam de                                  overheid een wet aan: de                                   . Hierin stond dat de                                          overheid moest zorgen voor de allerarmsten.  Die zat hier helemaal niet op te wachten, want er kwam geen geld hiervoor uit                                  . 

1

2

3

4

5

6

7

liefdadigheid

armenzorg

landelijke

gemeentelijke

Armenwet

Den Haag

familie

Antwoorden

Als je rond 1850 in armoede moest leven, was je in eerste aangewezen op                             . Kon je daar niet terecht, dan was je aangewezen op                                          . De overheid bemoeide zich verder niet met de                                    . Dat veranderde in 1854. Toen nam de                                  overheid een wet aan: de                                   . Hierin stond dat de                                          overheid moest zorgen voor de allerarmsten.  Die zat hier helemaal niet op te wachten, want er kwam geen geld hiervoor uit                                  . 

familie

liefdadigheid

armenzorg

Armenwet

landelijke

gemeentelijke

Den Haag

1

2

3

4

5

6

7

Een kwestie...

Een probleem. 

een discussie...

Iedereen heeft een andere kijk op de zaak..

Iedereen komt met verschillende oplossingen...

Zelf aan het werk

Maak de opzoek naar de kern vragen van paragraaf 8.5 

of ga vast aan de slag met het HD!