Fictie hoofdstuk 1 les 1 en 2 3 VMBO TG

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Fictie hoofdstuk 1

Programma

- Doelen

- Instructie

- Aan het werk

- Evaluatie

Doelen

Aan het einde van de les

- ken je de begrippen: fictie, non-fictie, realistisch/niet-realistisch, realismelijn en opbouw

- weet je hoe een verhaal opgebouwd kan worden

- heb je de theorie toegepast op een verhaal

Huiswerk

We lazen het verhaal "De muur" uit het boek "Grensgangers" klassikaal. 

Huiswerk vragen 1 t/m 7 

Wat is fictie?

Fictie is een verhaal dat zich vooral in de gedachten van de lezer of auteur afspelen. De basis hiervan is dus de fantasie van de auteur. De lezer vult “open plekken” in met zijn/haar eigen fantasie. Als we een verhaal fictie noemen, bedoelen we hiermee dat de meeste zaken verzonnen zijn.

Wanneer het verhaal gebaseerd is op de werkelijkheid noemen we dit non-fictie. Hierbij zijn soms enkele zaken erbij verzonnen om het verhaal kloppend te maken (zaken die de schrijver bijvoorbeeld niet weet of kan noemen).

Als een verhaal een volledig (fase van het) leven van een persoon beschrijft noemen we dit een autobiografie. Hierbij is de hoofdpersoon vaak de schrijver van het boek of heeft hij/zij het verhaal vertelt aan de schrijver, die dit zo precies mogelijk opschrijft.

Realistisch         Niet-realistisch

In de categorie fictie maken we nog een tweedeling. 

Onder realistische fictie vallen verhalen die verzonnen zijn, maar die wel werkelijk gebeurd zouden kunnen zijn. Als je niet beter zou weten, denk je dat het verhaal waargebeurd is.

Bij niet- realistische fictie is dit absoluut niet het geval. Hierin worden gebeurtenissen beschreven die niet kunnen voorkomen in het echte leven. Je moet hierbij denken aan bovennatuurlijke zaken, buitenaardse zaken of een afwijkende wereldgeschiedenis.

Soorten fictie 

We hebben verschillende soorten fictie:

• sprookjes
• romans
• novellen
• toneelstukken
• poëzie  (gedichten)
• stripverhalen
• videospellen en films

 

Fictie en non-fictie

Fictie = altijd verzonnen.                          Non-fictie = waargebeurd. 

                         Fictie 

realistisch = zou echt kunnen                niet-realistisch = zou niet

gebeuren (lijkt op werkelijkheid)          echt kunnen gebeuren                                                                                        (ongeloofwaardig)

Opdracht

Geef van de volgende titels steeds aan of het fictie of non-fictie is en of het realistisch of niet-realistisch is bij fictie. 

Harry Potter en de Steen der Wijzen

1. fictie, realistisch
2. fictie, niet-realistisch
3. non-fictie

Zaterdag komt er regen.

1. fictie, realistisch
2. fictie, niet-realistisch
3. non-fictie

Grensgangers - Aline Sax

1. fictie, realistisch
2. fictie, niet-realistisch
3. non-fictie

De aanslag - Harry Mulisch

1. fictie, realistisch
2. fictie, niet-realistisch
3. non-fictie

Realismelijn

Elk verhaal kun je hiermee op de realismelijn plaatsen. 

heel realistisch                                                 helemaal niet realistisch

|--------------------------------|-----------------------------------|

                                        een beetje realistisch

Realismelijn

Realistisch of niet wordt bepaald door:

- beschrijving tijd en omgeving

- beschrijving personages (+ gesprekken, gedachten, problemen, bezigheden)

- geloofwaardigheid van gebeurtenissen 

- fantasie-elementen

- afloop 

Opbouw

Veel verhalen hebben een vaste opbouw met verschillende delen: 

beginsituatie  (grens sluit)          ontstaan probleem (zoekt Heike)   meer moeilijkheden (verliest zijn baan)         dieptepunt (stenen muur en hij wil vluchten naar het Westen en familie achterlaten)               langzame verbetering                   slot 

Verhalen kunnen ook met een ander deel beginnen. 

Beeldspraak

Ook wel figuurlijk taalgebruik genoemd = er wordt niet letterlijk gezegd wat er bedoeld wordt. 

"Jullie gaan als een speer!" of "Hij zweet als een otter." 

Verschillende soorten beeldspraak, zoals een vergelijking maken. Dat kan op 2 manieren: 

Beeldspraak

- vergelijking met als (of 'zoals', 'alsof' en 'net als')

Het voelt echt alsof ik zweef. 

Ze was zo rood als een kreeft. 

- vergelijking zonder als 

Dat meisje heeft een hart van goud. 

Die kamer is een zwijnenstal.

Aan het werk

Wat?                    Opdr. 6, blz. 21

Hoe?                    Zelfstandig

Hulp?                  Vraag je duo of docent

Tijd?                     Ca. 10 minuten

Klaar?                  Leesboek

Uitkomst?         Nakijken tijdens de volgende les

Huiswerk?         Volgende les af

Evaluatie

Aan het einde van de les

- ken je de begrippen: fictie, non-fictie, realistisch/niet-realistisch, realismelijn en opbouw

- weet je hoe een verhaal opgebouwd kan worden

- heb je de theorie toegepast op een verhaal

Fictie =

1. echt
2. verzonnen

Realistisch betekent dat ...

1. het echt kan gebeuren
2. dat het niet echt kan gebeuren

Wat is beeldspraak?

Noem zoveel mogelijk soorten fictie