Week5; Aandoeningen t.g.v. ongevallen en trauma's

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Aandoeningen ten gevolge van ongevallen en trauma's 

Doel van de les

Je hebt kennis van de onderwerpen;

Zorgtraject traumatologie (MMS, CPA, SEH, IC)

Wervelletsel (whiplash, wervelfractuur en dwarslaesie)

Neurotrauma (commotio en contusio cerebri, schedelfractuur en schedelbasisfractuur, epidurale en subdurale bloeding)

Thoraxtrauma (contusie in thoraxgebied, fractuur in thoraxgebied, ruptuur, pneumothorax en hematothorax)

Buik- en bekkentrauma ( maag-, darm-, lever-, milt- en nierletsel, bekkenfractuur)

Extremiteitentrauma (breuk, luxatie, crushletsel en –syndroom)

Wervelkolom 

• Loopt van schedel tot staartbeen
  
• Bestaat uit 33 wervels
  
• Tussen de wervels zitten tussenwervelschijven
• In elk wervel zit ook weer een gat.                                                       Samen vormen ze het wervelkanaal daar                                    loopt het ruggenmerg door.

Anatomie wervels

Onze wervelkolom:

• Zorgt voor stabiliteit van het lichaam
• Beschermt het ruggenmerg
• Bevat tussenwervelschijven, die zorgen
    voor flexibiliteit en bescherming tegen stoten

Voordat je de klachten van een HNP kunt begrijpen, zal je de anatomie van de wervelkolom moeten kennen.

Wervelletsels 

Letsel aan de wervels (cervicaal, thoracaal en lumbaal) 
24 wervels tussen schedel en bekken 

Beschadiging ruggenmerg --> dwarsleasie 

Voorbeelden: 

• Whiplash 
• Wervelfractuur
• Dwarsleasie 

Dwarslaesie

Onderbreking van het ruggenmerg. 

Vaak door een ongeval waarbij de rug breekt. Wervelfractuur geneest wel weer. Het ruggenmerg kan ook ‘breken’ dit geneest niet meer. 

Komt vooral voor bij de beweeglijkste delen van de wervelkolom, 

- nek (hoge dwarslaesie)  

- lendenen (lage dwarslaesie).

wervelfractuur

densfractuur

Wervelfractuur 

Breuk in een wervel:

• Stabiel; paar dgn platte bedrust, fysio, korset, kraag, pijnstilling
• Instabiel; operatie of 4-6 wkn bedrust

Instabiel; spondylodese

Stabiel

Wervelletsel vs Neurotrauma

- Wervelletsel of neurotrauma. 

 

- Letsel door ongeval aan de wervels: Wervelletsel. 

- Beschadiging van zenuwweefsel via schedel o.i.d.: Neurotrauma. 

 

VB: Wervelletsel 

- Whiplash 

- Wervelfractuur > Dwarslaesie 

Je wervels
zijn aangegeven met......

2

3

4

5

1. nummer 2
2. nummer 3
3. nummer 4
4. nummer 5

Wat zijn wervels?

1. Botten in je ruggengraat
2. Botten in je been
3. Harde wind
4. Een groep dieren

Hoe zijn de Wervels verbonden?

1. Naden
2. Vergroeid
3. Kraakbeen
4. Gewricht

Hoeveel wervels heeft de wervelkolom?

1. 33
2. 30
3. 32
4. 28

Een wervel bestaat uit een wervellichaam, wervelboog en uitsteeksels

1. Juist
2. Onjuist

lumbale wervels

Thoracale wervels

Cervicale wervels

cervicale wervels

thoracale wervels

lumbale wervels

sacrale wervels

caudale wervels

Halswervels

Borstwervels

Lendenwervels

Heiligbeenwervels

Staartwervels

Neurotrauma 

Neurotrauma 

Hersenschudding of hersenkneuzing

Epiduraal of subduraal bloeding

Schedelfractuur of schedelbasisfractuur

Epidurale bloeding 

Bij een epidurale bloeiding is er sprake van een bloeding boven (epi) het hersenvlies (dura), vandaar de term epidurale bloeding. Dit in tegenstelling tot een acute subdurale bloeding, dat onder het hersenvlies plaatsvindt. De bloeding treedt dus op tussen de schedel en het hersenvlies.

Onderzoeken neurotrauma 

Lichamelijk onderzoek (pupil, reflexen, ASIA)

Neurologische onderzoeken. Babinski, proef

van Barré

CT-scan schedel

MRI

ICP meting (drukmeting) 

Bloedonderzoek 

Verpleegkundige zorg bij Neurotrauma 

Observatie bewustzijn; wekadvies, GCS, EMV

Ademhaling; regulatie in de hersenstam

Bloeddruk en hartfrequentie: bloeding

Misselijkheid en braken

Hoofdpijn: pijnmedicatie

niet traumatisch

wel traumatisch

(verkeers) ongeval

hersen(vlies) ontsteking

beroerte 

hersenkneuzing 

hersenschudding 

zuurstoftekort

Bij deze aandoening is er beschadiging op getreden van de weefsels in de nek. Hierdoor is er vaak nek/hoofdpijn, pijn in rug, bewegingsbeperking, maar ook duizeligheid, misselijkheid, braken en concentratiestoornissen. In ernstigere vorm kan er krachtsverlies optreden.

1. CVA
2. Whiplash
3. neurotrauma
4. dwarslaesie

Thoraxtrauma 

Thoraxtrauma's 

Rib-, long-, borstbeen- of hartkneuzing (contusie)

Rib- en borstbeenbreuk (fractuur)

Middenrif- of bloedvat (bijvoorbeeld aorta) ruptuur (scheur)

Pneumothorax of hematothorax (klaplong of bloed in

de pleuraruimte)

  Erg uiteenlopend; van ribkneuzing tot ruptuur van aorta. 

  Kan door een ongeluk of penetrerend voorwerp. Rib-, long-, borstbeen- of hartkneuzing (contusie)

Rib- en borstbeenbreuk (fractuur)

Middenrif- of bloedvat (bijvoorbeeld aorta) ruptuur (scheur)

Pneumothorax of hematothorax (klaplong of bloed in

de pleuraruimte)

  Erg uiteenlopend; van ribkneuzing tot ruptuur van aorta.

  Kan door een ongeluk of penetrerend voorwerp.

Verpleegkundige zorg thoraxtrauma

• Ademhaling: saturatie, frequentie, ademritme en diepte, thoraxexcursies
• Circulatie: bloeddruk en hartfrequentie, huidkleur
• Pijnbestrijding en rechtop zitten; Pijn - oppervlakkige AH- pneumonie
• Bewustzijnsniveau
• Angst

Behandeling 

Thoraxdrain (verwijderen vocht uit longen)

OK: thoracotomie (snede zijkant ribben), thoracoscopie (kijkoperatie borstholte)

Fracturen opereren met rust, pijnmedicatie of in sommige gevallen OK

Aanleggen Tracheotomie (bij ruptuur trachea)

Intubatie en beademing patiënt

Ritmemonitoring bij hart contusie

Bij dit trauma is er sprake van licht weke delen letsel.

1. ruptuur
2. contusie
3. commotio
4. fractuur

Bij dit trauma is er sprake van een een kneuzing van bot of weke delen

1. ruptuur
2. contusie
3. commotio
4. fractuur

Wat is het doel bij verlenen van eerste hulp bij een inhalatie trauma

1. Zo snel mogelijk hulp halen
2. De zorg vrager zo snel mogelijk een slok water aan bieden
3. De adem weg vrijhouden
4. Het observeren van de mond en keelholten op roodheid en zwelling

Buik- en bekkentrauma 

Buik- en bekkentrauma 

Voorbeelden van buiktrauma’s zijn:

Maag-, darm-, lever-, milt-, nierletsel

Bekkenfractuur

Organen beschermt door onderste ribben. Door trauma ribfractuur --> daardoor schade onderliggende organen in buikholte.

Kan ook door stomp trauma of scherp voorwerp direct in de buikholte.

Gevolg: bloeding in de buikholte. Milt en lever zeer goed doorbloed.

Maag- en darm ---> inhoud in de buikholte ---> ontsteking buikvlies.

Bloeding nieren: hematurie 

Verpleegkundige zorg 

Vroegtijdig signaleren complicaties:

Ademhaling: freq. en sat., kleur en hulp AHspieren > pijn bij AH, Pneumonie

Circulatie: Tensie, hartfrequentie > bloeding

Bloedverlies: HB, vochtbalans

Kleur huid

Diurese: urineproductie, vochtbalans

Bewustzijn

Onderzoek buiktrauma 

Uitgebreid lichamelijk onderzoek

 Buikoverzichtfoto en/of echo

Lab

Bij ernstig trauma een CT-scan

Behandeling buiktrauma 

Bloeding - infuus

Ruptuur of bloeding - laparatomie

Ernstig trauma: eerst nood OK later uitgebreidere OK

Bekken#> conservatief (bedrust) of OK (z.n. fixateur externe voor stabilisatie)

Extremiteitentrauma

Extremiteitentrauma 

Bovenste extremiteit: 

schouder, bovenarm, elleboog, onderarm, pols, hand;

Onderste extremiteit: 

heup, bovenbeen, knie, onderbeen, enkel, voet;

Luxatie; 

Ontwrichting 

 Veelvoorkomende luxaties worden gezien aan de schouder, knie, heup en vingers. Daarnaast kan er sprake zijn van ‘wekedelenletsel’. Huid en/of weefsel zijn dan dusdanig beschadigd dat er problemen op kunnen treden.

Waar zie je de botbreuk?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat is een collumfractuur?

1. Een botbreuk in het onderste deel van het dijbeen
2. Een botbreuk in het bovenste deel van het dijbeen
3. Een scheur in het bekken
4. Een botbreuk in het bovenste deel van de bovenarm

Wat is de medische benaming voor een botbreuk?

1. Fractuur
2. Scapula

We spreken van een gecompliceerde botbreuk als in een botstuk, twee of meer breuken zitten.

1. Juist
2. Onjuist

Bij een open botbreuk...

1. ... is er een gaatje in het bot
2. ... steekt het bot door de huid
3. ... geneest het bot niet meer
4. ... zit er een scheurtje in het bot

Wat zijn de meest voorkomende botbreuken?

1. Breuken in het arm
2. Breuken in je onderbeen
3. Breuken in je bovenbeen (heup)
4. breuken in je hand/voet

Bij een open botbreuk is er een groter gevaar voor infecties

1. juist
2. onjuist

Welke lichaamsdelen zijn het gevoeligst voor botbreuken bij ouderen?

1. Pols, bovenarm, scheenbeen
2. ruggenwervels, schedel, vingers
3. sleutelbeen, ruggenwervel, pols
4. Pols, dijbeenhals, ruggenwervels

Aan de slag... 

Vragen?

VRAGEN?