3hv 5. Grammatica/6. Formuleren: (in)congruentie en (onjuiste) inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3hv Herhaling Grammatica zinsdelen

Cursus 5 Grammatica

en 6 Formuleren

Grammatica ZD §9 Congruentie (en inversie)

Formuleren §5 Incongruentie (en onjuiste inversie)

Startopdracht

• Geef van elk woord aan of het enkelvoud of meervoud is.
  
• Noteer van de woorden in het enkelvoud zo mogelijk het meervoud.
  
• Noteer van de woorden in het meervoud zo mogelijk het enkelvoud.

havo

vwo

Wat is er fout aan de formulering van 

zin 1 en wat aan zin 2?

1. Antibiotica is geschikt voor bacteriële infecties, maar helpt niet tegen virussen.

2. Eerst maakt Mary haar huiswerk en gaat ze daarna met Lisa naar de stad.

Noteer je antwoord in je schrift.

media

aantal

iedereen

overheid

rijst

hersenen

soortgenoten

Startopdracht

havo

vwo

In zin 1 klopt het getal van de persoonsvorm niet. Het moet zijn:

1 Antibiotica zijn geschikt …

In zin 2 klopt de woordvolgorde niet. Het moet zijn:

2 Eerst maakt Mary haar huiswerk en ze gaat daarna met Lisa naar de stad.

antwoorden

enkelvoud	meervoud
medium	media
aantal	aantallen
iedereen	x
overheid	overheden
rijst	x
x	hersenen
soortgenoot	soortgenoten

Deze week:

Les 1 Formuleren: Beknopte bijwoordelijk bijzinnen controleren

Les 2  Congruentie, incongruentie en (onjuiste) inversie

Les 3  Fictie 1: ontwikkeling van de hoofdpersoon

Leerdoelen

• Ik weet wat congruente zinnen zijn.
  
• Ik kan incongruentie herkennen en verbeteren,

vwo

• ik kan inversie herkennen en onjuiste inversie in zinnen herkennen en verbeteren.

Op de heuvel loopt een kudde bruine schapen rustig te grazen.

1. Fout
2. Goed

Hebben de politie te weinig personeel om kleine inbraken op te lossen?

1. Fout
2. Goed

In zinnen komt de persoonsvorm in persoon en getal overeen met het onderwerp.

PV en O = zelfde getal (ev / mv) + zelfde persoon (1e, 2e 3e)

Ik zijn jarig.

ik ben jarig of wij zijn jarig

Niet zo moeilijk

Moeilijker:

Die groep bejaarden loopt/lopen altijd erg langzaam?

Congruentie

Als het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp en de persoonsvorm niet overeenkomen, noemen we dat incongruentie

Incongruentie

1. Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de pv zich naar de kern.

De groep betogers wandelde van het Malieveld naar het Binnenhof.

De groep =  kern: enkelvoud; er is één groep betogers (nabepaling: meervoud). 

2. Als het onderwerp een verzamelnaam is die uit meerdere personen bestaat, is de persoonsvorm enkelvoudig.

De jeugd van tegenwoordig is zo gek nog niet.

Onze bemanning bestaat uit mannen en vrouwen.

lastige gevallen 

3. In de constructie één van de (1) + meervoudig woord (2)+ die (3) volgt in een bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm.

Eén van de (1) Rotterdammers (2) die (3) naar Australië emigreerden, was mijn vader. 

4.  Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort volgt een enkelvoudige persoonsvorm.

Freedom writers is een bijzondere en aangrijpende film.

Freedom writers = mv (writers). Maar het gaat om één film!

lastige gevallen 

5. Na een rekeneenheid volgt een enkelvoudige persoonsvorm.

Rekeneenheid: liter, kilometer, procent, kilo, euro, joule, dozijn

Twee liter water is heel veel voor iemand die weinig drinkt.

lastige gevallen 

Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aangezien:

– * De media schrijft veel onzin over deze bekende Nederlander.

Het onderwerp (ow) lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

– * Uit de enquête bleek dat de meerderheid (kern v.h. ow; enkelvoud) van de leerlingen (meervoud) tegen frisdrankautomaten waren (meervoud).

Oorzaken incongruentie

De pv en het ow staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het ow:

– * Het schijnt dat het stadsbestuur de komende jaren binnen de grachten geen nieuwe parkeerplaatsen voor auto’s meer willen (pv; meervoud) aanleggen.

Het mv wordt ten onrechte voor het ow aangezien:

– * Bij het eindpunt van de lijn worden alle passagiers (mv) verzocht <uit de stadsbus te stappen (ow)>

Oorzaken incongruentie

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer ...... steunen.

1. wil
2. willen

Antwoord

Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer willen steunen.

Kijk naar (de kern van) het onderwerp

De Verenigde Staten --> meervoud

Persoonsvorm --> meervoud

Vul in:
''De media ... gisteren over het ongeluk op de A2.''

1. berichtte
2. berichtten

Welke zin bevat géén incongruentiefout?

1. De softdrugs zorgt voor een relaxt gevoel in je lichaam.
2. Volgens de officier van justitie moet de arrestatie, insluiting en het berechten van topcriminelen meer aandacht krijgen.
3. Uit onderzoek blijkt dat 13 procent van de Nederlanders niet goed kunnen schrijven.
4. Een paar laarzen ligt op de grond te wachten tot de vrouw des huizes het aantrekt

'Alle inzenders werden gevraagd om hun ontwerpen van naam en adres te voorzien.'
Noteer het foute woord.

Ga aan de slag met de opdracht op papier.

Werk in duo's.

Overleg op fluisterniveau.

Opdracht havo

Hoofdzinnen hebben meestal dezelfde volgorde: onderwerp - persoonsvorm en andere zinsdelen. (OPA).

OPA is de normaalvolgorde . De omkering van die normaalvolgorde noem je inversie. 

Inversie toegestaan als:

• De zin vragend is
  
• De zin niet met het onderwerp maar met een ander zinsdeel begint. 

Inversie

vwo

We spreken van onjuiste inversie als het onderwerp ten onrechte achter de persoonsvorm staat.​

Bij samengestelde zinnen worden soms fouten gemaakt met de volgorde onderwerp-persoonsvorm. Bijvoorbeeld:

Gisteren ontvingen wij de stoelen en zullen wij die volgende week bezorgen. 

Onjuiste inversie

Gisteren ontvingen wij de stoelen en zullen wij die volgende week bezorgen.

 

Gisteren ontvingen wij de stoelen en wij zullen die volgende week bezorgen. 

Onjuiste inversie

inversie APO

inversie POA

Gisteren ontvingen wij de stoelen en zullen wij die volgende week bezorgen.

   

De tweede inversie kun je ook laten staan, maar dan moet een ander zinsdeel voorop geplaatst worden:

Gisteren ontvingen wij de stoelen en die zullen wij volgende week bezorgen.

Onjuiste inversie

Cursus 5 Grammatica ZD

Maak de opdrachten van §9 Congruentie (en inversie)

Cursus 6 Formuleren

Maak de opdrachten van §5 Incongruentie (en inversie)

Leerdoelen

• Ik weet wat congruente zinnen zijn.
  
• Ik kan incongruentie herkennen en verbeteren,

vwo

• ik kan inversie herkennen en onjuiste inversie in zinnen herkennen en verbeteren.

Kun je uitleggen wat incongruentie is?

Kun je onjuiste inversie verbeteren?

Wat ging goed?

Wat kan beter?

eflecteren