Planeet in Actie Les_3_SOL

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 6-8

vandaag les 3

Wat gaan we vandaag doen?
We gaan het vandaag weer hebben over onze planeet, de Aarde, hoe het verandert en hoe we actie kunnen nemen om goed met de planeet om te gaan.

Les 3: een luchtige les

Terughalen vorige les:
Les 1 over grondstoffen en voeding.
Vraag:
waarom is het belangrijk om te recyclen en grondstoffen te hergebruiken?
waar dragen we aan bij als we minder vlees eten en bewuster keuzes maken over eten?
Welke initiatieven zijn er die helpen met recyclen van oude elektronische apparaten?
Welke initiatieven zijn er die zorgen dat droge gebieden weer groen worden?


Activitatievragen:
Waarom heet deze les zo, denken jullie?

We gaan het vandaag hebben over klimaatverandering en het broeikas effect.

Hebben jullie al hierover gehoord? Waarom is dit belangrijk?

CO2 en broeikas effect: college van Meester Boy

Op het plaatje zie je een broeikas. Uitleg broeikas:
Binnen in de broeikas is het warmer, oftewel “broeiierig”. Hoe komt dat?

Broeikaseffect is normaal. Broeikas kun je zelf bouwen, daar is het warmer dan buiten. Leuk he!
CO2 versterkt dit effect voor de hele planeet.

>>>We gaan een video kijken hierover.
Klik op de pijl om de video link te openen

Wat hebben we gezien?

•  Waarom is het belangrijk iets te weten over het broeikaseffect?
•  Is het broeikaseffect alleen maar slecht?
•  Hoe wordt het broeikaseffect versterkt?
•  Wat zal er gebeuren als de Co2 blijft toenemen?

Is het belangrijk dat we weten wat CO2 is? Of het broeikaseffect?
Antw: ja, vanwege de invloed van CO2 (en andere broeikasgassen) op het klimaat en de rol van de mens die hierin speelt. Mensen stoten CO2 uit door bijvoorbeeld het branden van olie en gas (uitstoot van auto’s, vliegtuigen, vrachtvervoer voor transport) . Het broeikaseffect zorgt ervoor dat het sneller warmer wordt op aarde. Dit betekent niet dat klimaatverandering ervoor zorgt dat het altijd overal warmer wordt. Het wordt gemiddeld warmer. In sommige delen van de wereld zorgt klimaatverandering ervoor dat het extra nat wordt of dat er weerextremen plaatsvinden. Dat kan ook kouder zijn.

Is het broeikaseffect alleen slecht?
Antw: nee, een beetje broeikaseffect is nodig anders zou het te koud op Aarde zijn.

Op welke verschillende manieren wordt het broeikas effect versterkt?
Antw: Door bijvoorbeeld uitstoot van auto’s
Antw: door fabrieken, koeien, ademen, auto’s
Wat zou er kunnen gebeuren als we nog meer broeikaseffect/CO2 toename krijgen in de komende jaren?
Antw: Overstromingen doordat de poolkappen verder smelten en de zeespiegel stijgt, verwoestijning in allerlei gebieden. Gebieden drogen letterlijk een beetje uit. Andere delen van de wereld worden juist natter of krijgen meer last van heftige neerslag.

Uitstoot van koeien: Hoe komt het?

• Koeien stoten methaan uit: 1 koe => 100 kg methaan gas per jaar.
• Een auto moet 10.000 km rijden om net zoveel uit te stoten.
• De uitstoot van fietsen is….(bijna) 0!
• Hoe meer koeien en hoe meer auto’s, hoe sterker het broeikas effect. Dus?
• Minder vlees eten en meer fietsen is beter voor de planeet!
  

Toevoeging op de film van meester boy.

Het lijkt raar dat koeien meer uitstoten dan auto’s.
Wat is nou methaan? Methaan is ook een broeikasgas net als CO2, alleen 4x zo sterk.

@10.000 km rijden:
Dat is 5x heen en weer naar Oostenrijk.

Hoe komt het?
Koeien stoten methaan uit (scheetjes en poep) wat een veel sterker broeikasgas is dan CO2. In Ierland zijn er heel veel koeien. Daar is het effect van koeien sterker dan die van auto’s. Uiteraard dragen auto’s ook veel aan de broeikas effect. Laten we dan veel meer de fiets gebruiken!

Co2 en broeikaseffect: hoe komt het? Hoe was het in het verleden?

Leestekst!

We hebben over broeikas effect gehad.
Nu gaan we ons in verdiepen in het klimaat en in de klimaatveranderingen in het verleden.
****
Uitdelen van de leestekst.
Dit gaat over CO2 en klimaatverandering.

Keuze docent:
Klassikaal of individueel lezen.

****
Tijdsduur: 15 minuten.
Daarna is er een quiz over de tekst!
****

EXTRA:
Het is leuk om hier een mindmap of woordweb over te maken. De tekst leent zich goed voor extra woordenschat onderwijs of herhaling.

Klimaatverandering en Co2

• Wat komt door de natuur? Wat komt door de mens?
• Als de CO2 zo snel stijgt, waarom stijgt de temperatuur dan niet even zo snel?
  

Begin met het uitleggen van de verschillende assen van de grafiek.
Stel daarna de vragen die verschijnen onder het plaatje door te klikken.

De grafiek is best ingewikkeld he?
Elke keer als de CO2 (blauwe lijn) stijgt, dan stijgt vlak daarna de temperatuur (rode lijn).
Dit gaat in de geschiedenis op en neer. Kijk maar.

Vooral de laatste piek, dat is nu in onze tijd, van de blauwe CO2 lijn is interessant.
Het is ver boven het maximaal natuurlijke niveau, terwijl de temperatuur ook rond zijn maximum zit. Zal de temperatuur weer dalen?

Vraag: Wat komt door de natuur en wat komt door de mens?
Antw: CO2 verandert samen met temperatuur. Dat komt door de natuur: door variaties in zonnenstraling, in de baan van de aarde en door vulkaanuitbarstingen.  
De enorme stijging van CO2 is begonnen rond de 1800 met de industriele revolutie (uitstoot door fabrieken en auto’s). Het blijft stijgen door de mens.

Als de CO2 zo snel waarom stijgt de temperatuur niet zo snel?
Antw: temperatuur stijgt langzamer en met vertraging ten opzichte van de veranderingen in CO2. Het duurt even voor dat de temperatuur is gestegen over het hele planeet. Dit is goed nieuws anders was het nu al knetter heet op Aarde. Toch betekent dit ook dat als we nu stoppen met uitstoten de temperatuur zal blijven stijgen in de komende tientallen jaren.

Google Earth timelapse

Dit is Lotte. Elke jaar heeft haar vader een foto van haar genomen. Hiermee kun je heel goed zien hoe ze verandert is.

Dit gebeurt ook voor de Aarde. We hebben over de Aarde gelezen en plaatjes van boven gezien.

Deze zijn genomen uit satellieten die draaien om de Aarde heen. Ze draaien al 30 jaar, daardoor kunnen we zien hoe de Aarde verandert is! En kunnen we ons iets voorstellen over hoe de Aarde kan veranderen over de volgende 30 jaar.
Net zoals Lotte.

Voorbeeld 1: ontbossing in de Amazone

We gaan naar Brazilie. Regenwoud belangrijk voor dieren, planten, co2.

Waarom zijn planten ook alweer belangrijk?

Prachtig plek. verbrand en gekapt om akkers en voor vee.
In de timelapse zie je dat enorme gebieden gekapt zijn, 2x zo groot als Nederland!

Enorm gebied net zo groot als Nederland is in de afgelopen 30 jaar ontbost.

00:01-00:04

We reizen nu van Nederland naar Brazilie, ben je er klaar voor?!

00:08-00:13

Nederland, daar wonen wij

00:30

Wat zie je hier precies?

00:31

Landgrens

Rivier

Grote weg

Akkers met vee

Bos

00:35-00:43

Met dit balkje kunnen we tijdreizen!

Met dit balkje hierboven kunnen we tijdreizen! Goed opletten. Wat verandert er in de loop van de tijd?

01:23

Wat is er veranderd?

Voorbeeld 2: uitdroging Aralmeer

Tussen Kazakhstan en

Uzbekistan

Waar ligt de Aralmeer?

Voorbeeld 2: uitdroging Aralmeer

Vroeger een grote meer.
Door teveel gebruik van rivier water (landbouw, energie) en door klimaatverandering (steeds minder regen) is Het Aralmeer bijna helemaal droog geworden. Meer oppervlakte dan Nederland is droog geworden.
Boten zijn goed schuil plek voor dieren. Toch zijn alle vissers en vissen weg.

Meer in super droog gebied - woestijn

Enige water toevoer uit het zuiden door een grote rivier.

Je ziet het krimpen.

00:03-00:23

Wat verandert er?

Voorbeeld 3: vergroening in Kenya

Het kan anders. In kenya past Justdiggit simpele technieken toe, kuilen graven. Daardoor kan regenwater in de grond blijven en van zelf komen planten terug in de loop van een paar jaar.

In twee jaar is hethele gebied waar kuilen waren gegraven helemaal groen met gras, struiken en wat bomen. Gaaf he?!

Pak allemaal je mobiele telefoon!

1. Wat is "het klimaat"?

1. Het verschil tussen zomer en winter
2. De atmosfeer en de Co2
3. De variatie van temperatuur tussen dag en nacht
4. De conditie van de atmosfeer (temperatuur en regenval) over een lange periode

Antwoord is D, lange periode
A en C zijn variaties in korte periode, het gaat over het weer
B klimaat en weer zijn de condities van de atmosfeer. CO2 beïnvloedt het klimaat.

NB: Wat is atmosfeer??
Simpel gezegd is de atmosfeer de “lucht om de aarde die de aarde scheidt van de ruimte”.

2. Wat zijn ijstijden?

1. Periodes waarin er veel bossen in Nederland waren
2. Periodes waarin de Aarde veel kouder was dan nu
3. Periodes waarin er overal ijswinkels waren
4. Periodes waarin de Co2 veel hoger was dan nu

Antwoord is B
A – minder bossen, alleen struiken en mossen
C- die zijn pas door de italianen meegenomen in de jaren 70
D – co2 was juist lager

D woestijn en gewassen zijn geen componenten.

3. Hoeveel kouder was het 20.000 jaar geleden op de aarde?

1. 1 graad
2. 10 graden
3. 50 graden
4. Ik moet dit aan een dino vragen

Antwoord is B, kijk naar diagram.
Overigens D is fout aangezien er 20.000 jaar geleden al lang geen dino’s meer waren op aarde

4. Wat zorgt voor extra klimaatverandering?

1. Insecten, Co2 en fietsen
2. Vulkanen, uitstoot van water door de mens en wiskunde
3. Schommelingen in de baan van de Aarde, vulkanen, methaangas en uitstoot van Co2 door de mens
4. Schommelingen in de baan van de Aarde, stormen en hittegolven

Antwoord is C
A – alleen CO2 is goed
B – water is niet per se slecht, wiskunde is moeilijk maar niet slecht voor klimaat
D – stormen en hittegolven kunnen een gevolg zijn van klimaatverandering, maar horen
bij het weer en hebben geen invloed op het klimaat

Een andere vraag is: waar kun je zelf invloed op hebben?! Wie weet wat?

5. Hoe beïnvloedt de mens het klimaat?

1. Door te fietsen en door windenergie te gebruiken
2. Door zeespiegelstijging en bloemen te plukken
3. Door Co2 en andere broeikasgassen uit te stoten
4. Door lava en gas uit te stoten

Antwoorden zijn A en C
A – door te fietsen en windenergie te gebruiken hebben we een positieve invloed op het klimaat
B – zeespiegelstijging is een gevolg van klimaatverandering (het wordt warmer, en daardoor smelten bijvoorbeeld gletsjers), bloemen plukken heeft niet echt effect (bomen kappen wel)
D – dit doet een volkaan, niet te mens

Klimaat in de toekomst

• Sommige gebieden worden veel droger. Dit heet: verwoestijning.
• Veel gebieden met veel heftige regenbuien. Gevolg: overstromingen.
• Smelten ijskappen. Gevolg: zeeniveau stijgt.
• Steeds moeilijker om goed en genoeg eten en drinkwater voor iedereen te vinden.

Wat kunnen we doen?

Samenwerken!!!

Is dat nou moeilijk?
We moeten het samen doen met veel kleine acties die helpen.
Open video van samenwerkende dieren in youtube.

>>De boodschap?? Als je samenwerkt ben je sterker!

Jullie zijn al goed bezig!

Met jullie projecten dragen jullie bij aan vergroening en verduurzaming van de Aaarde, gaaf!!!

Tot slot!

Planeet pitch

of

Planeet Story

Planeet Pitch of Planeet Story

In les 4 gaan jullie vertellen over jullie project!

Hoe?

• 2 min presentatie (Planeet Pitch) of 2 min film/ vlog (Planeet Story)
  
• Waarom is het belangrijk?
  

Waarom is het belangrijk om te presenteren?

anderen inspireren

samen oefenen - handig in je studie/werk/leven

trots zijn op jouw project

Wat is een Planeet Pitch?

Enthousiasmeer je publiek!

Wat is een Planeet Story?

Vertel je verhaal digitaal

Planeet Story: hoe doe je dat?

1. Idee => jullie project
   
2. Verhaallijn => storyboard
   
3. Opnames en foto's maken
   
4. Samenvoegen tot een film/vlog (2 min), muziek toevoegen
   
5. Deel je verhaal => les 4 en als je wilt op de Socials
   

Lees voor de verschillende stappen om een planeet story te maken.

1- Het idee is het project waar jullie groep aan werkt.

2- Jullie verhaal moet een rode draad hebben. In de meeste verhalen zijn er vijf belangrijke stappen. Dit gaan jullie in de volgende film zien. Om het verhaallijn te maken kun je gebruik maken van een storyboard - zie de checklist van planeet story.

3 - opnames en foto's nemen gedurende de hele project zodat je daarna een keuze kunt maken van de beste of meest nuttige. Gebruik hiervoor je mobieltje of een (foto)camera.

4 - er zijn veel softwares, ook op je mobiel, waarin je beelden en films achter elkaar kunt zetten (monteren), mooi effecten en muziek kunt toevoegen. Hiermee bouw je een film/vlog - nb: maximaal 2 minuten lang!

5 - in les 4 laat je de video/vlog zien en als je wilt kun je het ook delen op social media.

Vraag of er hierover vragen zijn.

Leuk voorbeeld van een filmpje met belangrijke stappen voor een goed verhaal.

00:15

Hoe begint deze video?

Het meisje zit op een bank, eet chocola, denkt ze over iets na en pakt haar telefoon op

00:31

Wat is het probleem?

Ze weten niet wat UTZ betekent

00:58

Wat is de uitdaging?
Wat gaan ze doen?

Ze gaan ontdekken wat UTZ betekent door het aan een expert te gaan vragen

03:18

Wat is het hoogtepunt?

Is de chocola ook dan lekker?

03:38

Hoe sluiten ze af?

Ze gaan chocola eten.

Welke stappen zijn er?

1. Hoe begint het? Initiële situatie
2. Wat is het probleem?
   
3. wat is de uitdaging? Wat pakken ze op? Hierna gaat het verhaal zich ontwikkelen tot een hoogtepunt.
4. Wat is het hoogtepunt?
5. Hoe sluit het af? Eind situatie.

Eerst navragen over de verschillende stappen uit de vorige video.

Kies jullie presentatievorm

1. Overleg kort en maak met je projectgroep een keuze.

Je doet of een Pitch of je laat je Planeet Story zien in les 4.

2. Vul je keuze in voorop jullie projectplan.

3. Gebruik de checklist behorend bij jouw Planeet Pitch of Planeet Story.

Tot slot!

Lekker aan de slag!

Denk elke week om je project en dat je werkt aan je eindpresentatie!

Speel deze film af als afluiting - leuk verhaal verteld in een animatie video.

Als er vragen zijn over wat een storyboard is, kun je deze video laten zien.