3 - Drogredenen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Drogredenen in H5

Deze les van LessonUp bevat uitleg en voorbeelden bij het onderdeel 'Drogredenen'. Dit stukje lesstof behoort tot leerstof voor het examen en de formatieve toets argumentatieleer die jullie zullen maken na TW1. 

Bekijk voor uitleg en voorbeelden van (foutieve) argumentatie in H10 van je Talent vakboek.

Succes!

Drogreden

Een drogreden is een reden of redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt. Drogredenen worden vaak in discussies gebruikt, maar ook wel in andere situatie. Je kunt onderscheid maken tussen het onjuist gebruik van argumentatie en het overtreden van discussieregels

Onjuiste argumentatie op basis van:

- Oorzaak-gevolg

- Kenmerk

- Voor- en nadelen

- Voorbeeld (generalisatie)

- Vergelijking

- Autoriteit

- Traditie

Zie ook H10 van Talent

Overtreden van discussieregels:

- Persoonlijke aanval

- Ontduiken van bewijslast

- Vertekenen van standpunt

- Bespelen van het publiek

-  Cirkelredenering

Zie ook H10 van Talent

Drogredenen

• Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie


• Verkeerde vergelijking
• Verkeerd voorbeeld > vaak generalisatie genoemd
• Cirkelredenering

De onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Er wordt tussen twee zaken een oorzaak-gevolgrelatie gelegd, terwijl die er niet is.

Veel ouderen die op een e-bike rijden hebben een ongeval gehad, dus is het rijden met een e-bike gevaarlijk.

Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

'Sinds de jaren tachtig worden er computers gebruikt in het basisonderwijs. En sinds de jaren tachtig hebben kinderen minder parate kennis. Door het gebruik van computers op school hebben kinderen dus minder parate kennis.'

 De cirkelredenering

Bij een cirkelredenering herhaal je je standpunt, alleen anders geformuleerd.

Ik vind haar niet aardig, want ik mag haar niet.

Cirkelredenering

'Dit kabinet maakt er echt een puinhoop van, want het kabinet doet helemaal niets goed!

De verkeerde vergelijking

Je vergelijkt onterecht twee zaken met elkaar.

Volgens de NS hoeft in de sprinter geen wc te zitten. In een bus zit die toch ook niet.

Verkeerde vergelijking

'Het geschiedenisonderwijs kan beter worden afgeschaft. Wat gebeurd is, is gebeurd. Een versleten jas gooi je toch ook weg!'

De overhaaste generalisatie 

Op grond van een of een enkel voorval wordt er een conclusie getrokken die voor alle gevallen geldt.

Mijn opa dronk elke dag een paar glazen jenever en is 98 jaar geworden, alcohol drinken is dus helemaal niet ongezond. 

Overhaaste generalisatie

'Hardlopen is helemaal niet gezond. Bij de marathon van vorige week is een man in elkaar gezakt en ter plekke overleden aan een hartaanval.'

Werklozen zijn te beroerd om te werken, dat zie je wel aan mijn buurman.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Supermarktmedewerkers moeten niet klagen als ze overuren maken, want winkeliers werken ook op koopavonden en zaterdag

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredening
4. generalisatie

er worden dingen met elkaar vergeleken die eigenlijk niet te vergelijken zijn

Iemand die niet vooraf een proefexamen maakt, haalt een slecht resultaat. Jim heeft een onvoldoende, dus hij heeft het proefexamen niet gemaakt.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Een foute conclusie trekken; een verkeerde voorstelling van oorzaak en gevolg.

“Ik ben geen kleptomaan, want ik steel niet.”

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Een spreker of schrijver gebruikt bij een cirkelredenering de bewering als het argument zelf. Vaak geeft de spreker of schrijver een definitie of omschrijving van de bewering in zijn argument, zoals in onderstaand voorbeeld een niet-kleptomaan per definitie niet steelt.

Drogredenen

• Onjuiste kenmerk
• Onjuiste voor- en nadelen (overdrijving of vals dilemma)
• Bespelen van het publiek
•  Vertekenen van standpunt

Onjuiste kenmerk

Je kent een bepaalde eigenschap toe aan iets of iemand, terwijl je andere, belangrijke eigenschappen negeert

Ze is een goede weddingplanner, want ze is altijd op tijd.

Onjuiste kenmerk

'Die leraar is echt een saaie vent. Hij heeft altijd dezelfde blouse aan.'

Onjuiste voor- en nadelen 

Je overdrijft de voor- en nadelen of stelt iemand voor een vals dilemma 

Als Nederland het gebruik van softdrugs legaliseert, krijgen we veel meer drugsverslaafden, zal het aanzien en de invloed van ons land in de Europese unie enorm afnemen en zal de illegale teelt vanwege de sterkte van de illegale wiet niet verdwijnen. (overdrijving)

Onjuiste voor- en nadelen

'Kies maar: alles of niets!' (vals dilemma)

Bespelen van het publiek

Je probeert het publiek voor je te winnen door op het gevoel in te spelen.

Het is toch verschrikkelijk hoe bankiers hun zakken vullen!

Bespelen van het publiek

'We waren er allemaal bij en niemand vond het plan goed uitgedacht.'

Vertekenen van standpunt 

Je geeft het oorspronkelijke standpunt verkeerd weer. Je overdrijft het, of zwakt het af.

'Mooie rondingen in die jurk? Je vindt me dus dik!' 

Vertekenen van standpunt

'Jij bent voor abortus. Dus jij vindt dat iedereen zonder goede reden een kind mag vermoorden.'

Mijn opa en oma komen zelden bij mijn voetbalwedstrijd kijken. Zij vinden tijd besteden aan hun kleinkinderen niet belangrijk.

1. onjuiste kenmerk
2. overdrijving of vals dilemma
3. bespelen van het publiek
4. vertekenen van standpunt

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

U bent natuurlijk allemaal slim genoeg om mijn standpunt te begrijpen.

1. onjuiste kenmerk
2. overdrijving of vals dilemma
3. bespelen van het publiek
4. vertekenen van standpunt

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Je moet wel op een linkse partij stemmen, anders wordt ons land snel een dictatuur.

1. onjuiste kenmerk
2. overdrijving of vals dilemma
3. bespelen van het publiek
4. vertekenen van standpunt

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Mijn zus kan goed vertellen wat zij vindt. Zij zou een uitstekende directrice zijn.

1. onjuiste kenmerk
2. overdrijving of vals dilemma
3. bespelen van het publiek
4. vertekenen van standpunt

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Als je voor haar kiest als klassenvertegenwoordiger zal niemand nog iets te zeggen hebben.

1. onjuiste kenmerk
2. overdrijving of vals dilemma
3. bespelen van het publiek
4. vertekenen van standpunt

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Drogredenen

• Onduiken van de bewijslast
• Verkeerd autoriteitsargument
• Beroep op traditie
• Persoonlijke aanval

Onduiken van bewijslast

Je formuleert je argument zo dat je je tegenstanders ervan weerhoudt het standpunt tegen te spreken.

'Ik ben tegen de doodstraf. Ieder weldenkend mens is daar toch tegen!'

Ontduiken van bewijslast

'Als jij geen tegenargumenten kunt bedenken, dan is het dus waar.'

Verkeerd autoriteitsargument

'Ik weet zeker dat deze maaltijd gezond is, want dat heeft mijn moeder gezegd.'

Verkeerd autoriteitsargument

Je voert iemand op die helemaal geen autoriteit is op het gebied van het onderwerp van de discussie.

Beroep op traditie

Je geeft een argument dat gebaseerd is op het idee dat iets zo moet blijven omdat het altijd al zo geweest is.

'Waarom zou ik een mobiele telefoon aanschaffen? Vroeger had niemand een mobiele telefoon en de communicatie verliep altijd prima.'

Beroep op traditie

'Natuurlijk moeten leerlingen met pen en papier blijven werken, dit is altijd zo geweest.'

Persoonlijke aanval

Bij een persoonlijke aanval wordt er niet op de bal, maar op de persoon gespeeld. 

 'Als je tegen Zwarte Piet bent, dan ben je geen echte Nederlander.' 

Dit argument valt iemand aan op zijn mening 

Persoonlijke aanval

'Wat weet jij van nu gezondheid, jij weegt zelf 105 kilo!'

Dat hoef ik niet te bewijzen, dat is gewoon zo!

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de paus.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

We eten nooit later dan zes uur, dus nu ook niet.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Nederland stelt niets voor, want het is maar een klein kikkerlandje.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Zelfstandig werken

- Ga aan het werk met de opdrachten van argumentatieleer die op de ELO staan 

- Maak je verhaal af/bereid je voor op de toetsweek. 

Succes!