Havo 12.1 en 12.2

• Science
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom vandaag 26  mei

Planning

• Lezen
• Toelichting theorie
• Vragen stellen
• sommen oefenen

Neem plaats (volgens de plattegrond)

Tas op de grond

Pak pen en papier en je boeken 

Hoofdstuk 11

11.1 - Dieren bewegen

11.2 - Kracht en beweging 

9.5 - Goed geregeld

Opgaven 

opdracht 1 t/m 15 van 11.1

opdracht 1 t/m 21 van 11.2

opdracht 1 t/m 6 van 9.3

opdracht 7 t/m 14 van 9.3

opdracht 1 t/m 17 van 10.4

opdracht 1 t/m 10 van 10.5

opdracht 1 t/m 14 van 10.6

opdracht 1 t/m 10 van 10.5Opdracht 1 t/m 8 van 9.5

Opdracht 9 t/m 13 van 9.5

Deze week

HA2a

Proefwerk H10  17 mei (week 20)

Nu  week 19

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

12.1 Bewegen

Herhaling: zodat je weet (leerdoelen)

dat gewervelde dieren een skelet met wervelkolom hebben met hetzelfde bouwplan

Dat er 5 groepen zijn: vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren

Hoe de beweging van de wervelkolom is bij deze groepen

Dat de leefwijze en omgeving de vorm, botten en bouw van het skelet bepalen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer : zijdelings golvende beweging

- Vissen wervelkolom gaat goed naar links en rechts

- Amfibiën

- Reptielen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer zijdelings golvende beweging

- Amfibiën: zijdelingse beweging van wervelkolom
en kunnen vaak ook op het land lopen

- Vissen

- Reptielen

kronkelen zoals een vis in het water

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer  

- Vissen

- Amfibiën

- Slangen

2. Wervelkolom beweegt op en neer
poten recht onder hun lichaam

- Vogels voorpoten omgevormd tot vleugels

- Zoogdieren

Waardoor gaan dieren zo snel?

geen poten veel weerstand van grond

hoe langer de poten, grotere stappen, meer snelheid

Zelfde bouwplan; zelfde botten

verschil in lengte poten en contact met grond

Kennis: wat weet je al (nog)?

Inloggen met je eigen naam 

Let op de timer!

Leerdoelen 12.2

• Je kan uitleggen hoe zwaartekracht, waterkracht, windkracht, motorkracht en motorkracht kunnen zorgen voor beweging 
  

• Je kan uitleggen wat er bedoeld wordt met gemiddelde snelheid
  

• Je kan rekenen met de volgende formule: Vgem = s : t 
  

• Je kan verschillende eenheden naar elkaar omrekenen 
  

Snelheid

• De afstand die in je in een bepaalde tijd aflegt.
• 
  
• Als je rijdt of fietst fiets je niet steeds met dezelfde snelheid, vaak bereken je over een hele weg de gemiddelde snelheid

• De gemiddelde snelheid kan je berekenen in meter per seconde (m/s) of kilometer per uur (km/h)

Berekenen

Als je met meter werkt, dan moet de tijd in seconden zijn. Werk je met km dan is de tijd in uren! Samen bovenstaande tabel aanvullen

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
tijd	t
afstand	s
gemiddelde snelheid	Vgem

Berekenen

Als je met meter werkt, dan moet de tijd in seconden zijn. Werk je met km dan is de tijd in uren!

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
tijd	t	Uren (h) / seconden	t = s : V
afstand	s	Km / meter	s = V x t
gemiddelde snelheid	Vgem	Km/h of m/s	V = s : t

Voorbeeld 1

 Je fietst 10 km en doet hier 0,4 uur over. Bereken de gemiddelde snelheid

•  Gegeven: Afstand (s) = 10 km & tijd (t) = 0,4 uur (km en uren horen bij elkaar)
  
•  Gevraagd: Vgem
•  Formule: Vgem = Afstand (s)/tijd (t)
  
•  Berekening: Vgem = 10 /0,4 = 25
•  Antwoord: Vgem = 25 km/h

Want de eenheden waren km en uur, dus km/h

Voorbeeld 2

 Je schaatst 400 m en doet hier 33.3 s over. Bereken de gemiddelde snelheid

•  Gegeven: Afstand (s) = 400 m & tijd (t) = 33.3 s 
  
•  Gevraagd: Vgem
•  Formule: Vgem = Afstand (s) : tijd (t)
  
•  Berekening: Vgem = 400/33.3 = 12.01
•  Antwoord: Vgem = 12.01 m/s

Snelheid

- De eenheid van snelheid is in Km/u of m/s

- De afkorting van snelheid is v (velocity)

Opgave 14. Sven Kramer reed tijdens de WK in Moskou de volgende tijden

afstand (m)	tijd	gem snelheid m/s	gem snelheid km/h
500	36.70 s
1500	1.47 min
5000	6.14 min
10 000	13.08 min

opgave 15

- Koen loopt 2.4 km in 12 minuten. Bereken de snelheid in m/s en km/h

•  Gegeven: Tijd (t) = 12 minuten & Afstand (S) = 2.4 km
  
•  Gevraagd: snelheid(m/s en km/h)
  
•  Formule: 
  
  
•  Berekening: 2.4 km= 2400 m
  
• Berekening: 12 minuten = 12*60=720 s
• Berekening 12 minuten = 12/60= 0.2 h
• Antwoord: V (m/s) = 2400 / 720 = 3.33 m/s
• Antwoord: V (km/h) = 2.4 / 0.2 = 12 km/h

V=​t​​S​​

Leerdoelen 12.2

• Je kan uitleggen wat de netto kracht is (1)
  

• Je kan uitleggen wat er bedoeld wordt met gemiddelde snelheid (1)
  

• Je kan rekenen met de volgende formule: V = S/t  en S=V*t en t=S/V (2)
  

• Je kan verschillende eenheden naar elkaar omrekenen (2)
  

afstand = snelheid x tijd

snelheid = afstand : tijd

tijd = afstand : snelheid

Huiswerk

Aan de slag!

Huiswerk

KGT: 12.2 Opdracht 8 t/m 18 (blz 88)

HV: 12.2 Opdracht 11 t/m 21 (blz 115)

Berekenen

Als je met meter werkt, dan moet de tijd in seconden zijn. Werk je met km dan is de tijd in uren!

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
tijd	t
afstand	s
gemiddelde snelheid	Vgem

Berekenen

Als je met meter werkt, dan moet de tijd in seconden zijn. Werk je met km dan is de tijd in uren!

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
tijd	t	Uren/seconden	t = s : V
afstand	s
gemiddelde snelheid	Vgem

Berekenen

Als je met meter werkt, dan moet de tijd in seconden zijn. Werk je met km dan is de tijd in uren!

Grootheid	Symbool	Eenheid	Formule
tijd	t	Uren/seconden	t = s : V
afstand	s	Km / meter	s = V x t
gemiddelde snelheid	Vgem

12.2 Kracht en beweging

Gewervelden hebben een ...

1. Inwendig skelet
2. Uitwendig skelet
3. Geen skelet

Is een geit een zoolganger, teenganger of een topganger?

1. Topganger
2. Teenganger
3. Zoolganger

Welke dieren zijn teengangers?

1. Kameel, leeuw, hyena
2. Leeuw, hyena
3. Rat, leeuw
4. Kameel, rat, hyena

Welke krachten ken je?

Soorten krachten 

• Zwaartekracht
• Windkracht
• Spierkracht
• Veerkracht
• Wrijvingskracht 
• Magnetische kracht 
• Kleefkracht
• Elektrische kracht 

Krachten werken tegen

- Wrijvingskrachten (Weerstand)
 Krachten die beweging tegenwerken

 Bijv. luchtweerstand, rolweerstand, schuifweerstand
  

Gemiddelde snelheid berekenen

v = snelheid (km/h of m/s)
s =  afstand (km of m)
t = tijd (h of s)

afstand = snelheid x tijd

snelheid = afstand : tijd

tijd = afstand : snelheid

Voorbeeld 2

- Je fietst 16000 m en doet hier 0,8 uur over. Bereken de gemiddelde snelheid

Voorbeeld 2

- Je fietst 16000 m en doet hier 0,8 uur over. Bereken de gemiddelde snelheid

16000 meter / 1000 = 16 kilometer

Voorbeeld 2

- Je fietst 16000 m en doet hier 0,8 uur over. Bereken de gemiddelde snelheid

16000 meter / 1000 = 16 kilometer

• Gegeven: afstand (s) = 16 kilometer en tijd (t) = 0,8 uur
• Gevraagd: V
• Formule: V = s : t
• Berekening: V = 16 : 0,8 = 20
  
• Antwoord: V = 20 km/h

Voorbeeld 3

De Thalys legt 400 km af in 2 h en 40 min. Bereken de gemiddelde snelheid

1. Gegeven:   Afstand (s) = 400 km
                            Tijd (t) = 2 uur en 40 min

                              

                        

Voorbeeld 3

De Thalys legt 400 km af in 2 h en 40 min. Bereken de gemiddelde snelheid

1. Gegeven:   Afstand (s) = 400 km

                            Tijd (t) = 2 uur en 40 min

                         40 min = 40 : 60 = 0,67 uur

                           2 uur  en 40 min =====> 2 uur + 0,67 uur =2,67 uur

                              

                        

Voorbeeld 3

2. Gevraagd:                2.        (gem. snelheid)

3. Formule:                     3.  

4. Uitrekenen:              4.

 

5.   Antwoord                 5.  de gemiddelde snelheid is 150 km/h

υ=​t​​s​​

v=​2,67​​400​​

v