3K Thema 2 Ecologie bs 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Wat weet jij nu
over ecologie?

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie = het bestuderen van alle relaties 

tussen organismen en hun milieu.

Organismen = 

één enkel levend wezen.

Biotische factoren = invloeden afkomstig van de levende natuur.

Abiotische factoren = invloeden afkomstig van de levenloze natuur.

Levenloze natuur = natuur die nog nooit geleefd heeft.

Invloeden uit het milieu

Biotische factoren:

Roodborstje eet insecten, maar kan ook gegeten worden door roofvogels.

Abiotische factoren: 

Het leven van een roodborstje wordt beïnvloed door temperatuur, wind, regen, enz.

Bomen maken 

zelf eten en 

worden 

gegeten door luizen.

Luizen eten bomen en worden gegeten door de larve van het lieveheersbeestje.

Lieveheersbeestjes eten luizen en worden gegeten door vogels.

Vogels eten kleine insecten, zoals lieveheersbeestjes.

Planten (producenten) halen anorganische stoffen (koolstofdioxide en water) uit hun omgeving. Door fotosythese in de bladgroenkorrels worden koolstofdioxide en water omgezet in glucose en zuurstof. Alle organische stoffen waaruit planten en dieren bestaan worden uit glucose gemaakt.

Dieren (consumenten), bacteriën en schimmels (reducenten) hebben geen bladgroenkorrels. Zij kunnen geen fotosynthese hebben en dus ook geen glucose maken van koolstofdioxide en water. 

Iedere voedselketen begint met een plant, een producent.

Daarna komen de consumenten, dus planteneters en daarna vleeseters.

Als laatste een roofdier die weinig of geen vijanden heeft.

Alleseters kunnen overal staan, want die eten planten en dieren.

Boommarter

Muis

Eik

Boommarter

Eekhoorn

Eik

Havik

Muis

Eik

Havik

Bonte Specht

Rups

Eik

Havik

Koolmees

Rups

Eik

Een voedselketen staat nooit alleen, 

er zijn altijd meer voedselketens 

in een gebied. Dit is een voedselweb.

Voedselweb

Reducenten zijn bacteriën en schimmels. Ze breken de resten af die afvaleters achterlaten.

Afvaleters zijn kleine diertjes die (de resten van) dode planten en dieren opeten.

Wat bestuderen we bij ecologie?

Biotische factoren zijn afkomstig van ...

Voorbeelden van abiotische factoren zijn:

Waar halen planten de anorganische stoffen uit?

Waar vind fotosynthese plaats?

Wat maakt een plant met fotosynthese?

Waarom kunnen dieren, bacteriën en schimmels geen fotosynthese hebben?

Waar begint iedere voedselketen en voedselweb mee?

Wat doen reducenten?

Wat zijn afvaleters?

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Piramide van aantallen

Laat zien hoeveel organismen zijn er in iedere schakel zijn.

Piramidevorm 

hoeft niet, bv. 

bij één boom.

Piramide van biomassa

Laat zien hoeveel gewicht er in iedere schakel is.

Altijd de vorm van een piramide.

Biomassa = het gewicht van een organisme.

Planten leggen de energie uit de zon vast in de energierijke organische stoffen. Het grootste deel van deze stoffen worden gebruikt voor groei, een deel wordt verbruikt bij de verbranding.

Een plant wordt gegeten door een planteneter, dus gaan de energierijke organische stoffen van de plant in de planteneter. De hoeveelheid energie is minder omdat de plant ook verbranding heeft gehad en niet alles verteerbaar. In iedere schakel in de voedselketen gaat er energie verloren, dus neemt de biomassa af.

Leg in je eigen woorden het verschil uit tussen de piramide van aantallen en piramide van biomassa.

Welke piramide heeft altijd een piramidevorm? Leg je antwoord uit.

In welke schakel van de voedselketen komen meestal de meeste individuen voor?

In een piramide van … kun je zien hoeveel individuen elke schakel van een voedselketen heeft.

1. aantallen
2. biomassa

Hoe wordt het totale gewicht van alle organische stoffen in een organisme genoemd?

Welke schakel van een voedselketen heeft altijd de grootste biomassa?

In welke schakel van een voedselketen wordt zonne-energie vastgelegd in energierijke organische stoffen?

Kunnen consumenten van de
tweede orde lezen zonder planten?
Leg je antwoord uit.

Er zijn ganzen die alleen in de winter in Nederland zijn. Ze vliegen in het voorjaar naar Siberië en het noorden van Scandinavië. Daar leven ze op grote vlakten en eten gras. Op de grond maken zij hun nesten waarin zij de eieren uitbroeden en de jongen verzorgen. De jongen zijn in het begin hulpeloos en veel jongen worden opgegeten door vossen en roofvogels. In hetzelfde gebied leven veel kleine knaagdieren, zoals lemmingen. Lemmingen eten gras. Ze worden in grote aantallen opgegeten door vossen en roofvogels.

Maak met de organismen van de
vorige dia een voedselweb op papier.
Upload de foto van je antwoord hier.

In de jaren dat er veel lemmingen zijn, overleven veel jonge ganzen. Leg uit hoe dit komt. => De vossen en roofvogels eten dan meer/minder lemmingen en meer/minder jonge ganzen. Daardoor blijven meer/minder jonge ganzen in leven.

Voor een veehouder is het belangrijk dat de weilanden veel gras opleveren. Dat gras is nodig om de koeien zo veel mogelijk melk en vlees te laten produceren. 

In een weiland wordt per vierkante meter in een jaar tijd 21 500 kJ energie vastgelegd in stoffen waaruit het gras bestaat. De koeien nemen hiervan 3050 kJ aan energie op. Andere planteneters, zoals slakken en insecten, nemen 3550 kJ aan energie op. 

De rest wordt opgenomen door reducenten als het gras sterft en vergaat.

Een deel van de wereldbevolking lijdt honger. Sommige mensen beweren dat er geen honger hoeft te worden geleden als iedereen minder vlees zou eten.
Leg dat uit.

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2