10 maart, bouwsteen 6, stijlfiguren

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

EIB 

Bouwsteen 6 - stijl 

Week 10 maart

Vandaag:

• Korte herhaling standpunt en argument
  
• Lezen en luisteren, stijlfiguren
  

                

   Lezen en Luisteren bolletje 6 t/m 12

    

Wat gaan we doen?

• Beeldspraak 
• Video 'even tot hier'
• Taalblokken
• overige stijlfiguren
• uitdrukkingen en spreekwoorden
  

Lesdoelen

• De student kent en herkent beeldspraak 
• De student kent enkele andere stijlfiguren 
• De student oefent met spreekwoorden en uitdrukkingen

Even je hersens opschudden

en deze?

Even je hersens opschudden

wie lost dit raadsel op?

antwoorden:

1. b en z in e: ja, benzine
2. H2O is water, staat voor de zien in g, dus watervoorziening

Even herhalen:
De mondkapjes hoeven niet meer in de winkels.

1. Feit
2. Mening

Wat is het standpunt in onderstaande zin:

Tweederde van de jongeren schrijft slecht: dat kun je geen klein probleem noemen.

1. Tweederde van de jongeren schrijft slecht
2. Dat kun je toch geen klein probleem meer noemen.

Letterlijk en figuurlijk

*Letterlijk taalgebruik -> Wat er staat, is wat je bedoelt.

- Toen Jan gegeten had, legde hij zijn handen op zijn buik.

*Figuurlijk taalgebruik -> Er staat iets anders dan wat je bedoelt.

- Mijn ouders zijn twee handen op één buik.

Uit de rest van de tekst kun je opmaken of een zin letterlijk of figuurlijk bedoeld is.

Toen ik 's avonds thuiskwam, vond ik de hond in de pot.

1. letterlijk
2. figuurlijk

De iPhone is de Rolls-Royce onder de mobieltjes.

1. figuurlijk
2. letterlijk

Waar denk je aan bij beeldspraak?

Wat is dus beeldspraak? (meerdere antwoorden zijn goed)

1. Je moet een zin/tekst niet letterlijk nemen
2. Figuurlijk taalgebruik
3. Je vergelijkt iets met een bepaald beeld
4. Ander woord voor gebarentaal

Metafoor

• Een metafoor is dus een vorm van beeldspraak. Je schetst een bepaald beeld. 

Voorbeeld:

1. Hij schuift de hete aardappel door.

filmpje!

0

Wat gebeurt er als je (te) veel metaforen gebruikt?

De hulpverleners boden de vluchtelingen een veilige haven.

1. metafoor
2. vergelijking
3. personificatie

Hij is zo sterk als een beer.

1. metafoor
2. vergelijking
3. personificatie

De kerktoren kijkt uit over de hele stad.

1. metafoor
2. vergelijking
3. personificatie

Leon, een boom van een vent, sloeg de inbreker neer.

1. metafoor
2. vergelijking
3. personificatie

en ondertussen dan nog die hete aardappel voor zich uitschuiven...
(bedoeld wordt de bezuinigingen)

1. metafoor
2. vergelijking
3. personificatie

Zelf aan het werk (10 minuten)

• Taalblokken 3f, bouwsteen 6
• lezen en luisteren
• bekijk het filmpje van Arjan Lubach en maak bolletje 9 en 10 
• nabespreken

3 andere stijlfiguren

Schrijvers willen graag (negatieve of positieve) gevoelswaarde uitdrukken door woorden  te laten opvallen. 

Middel: versterken of verzwakken van het woord;

Hoe dan: door een stijlfiguur te kiezen die gevoelswaarde uitdrukt.

Welke? Hyperbool, Eufemisme en Understatement.

Deze gaan we nader bekijken in het filmpje.

Dat heb je niet onaardig gedaan. (tegen een jongen die een 10 had voor zijn toets)

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Ik verveel me dood.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Mijn oom bezit een stulpje in Monte Carlo.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

We hebben onze hond in moeten laten slapen.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Hyperbool

Understatement

Eufemisme

Tekenen is niet mijn grootste talent.

In Nederland regent het 320 van de 365 dagen.

Karin werkt als interieurverzorgster.

We hebben onze tarieven moeten aanpassen.

Haal maar 2 kratten in huis want Geert komt een biertje drinken

toepassing beeldspraak

Beeldspraak wordt vaak gebruikt in 

spreekwoorden en uitdrukkingen.

Verschil spreekwoorden en uitdrukkingen

• Een spreekwoord is een vaste zin met een wijsheid of tip.
  Bijvoorbeeld: Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken. 
  
  
• Een uitdrukking is een woord of groepje woorden met een aparte betekenis die je in zinnen kunt gebruiken.
  Bijvoorbeeld: vlinders in je buik hebben. 

Video bekijken

• Welke spreekwoorden/uitdrukkingen hoor je?
• Wat het het correcte spreekwoord of uitdrukking?
• Wat betekenen ze?

welke spreekwoorden/uitdrukkingen heb je gezien

spreekwoorden in de detailhandel

• De klant is koning.
• Kleren maken de man. 
• Er is eb in de handel.
• Er is werk aan de winkel.

Wat betekenen deze spreekwoorden?

1. Schoenmaker, blijf bij je leest.
2. Wie de schoen past, trekt hem aan.
3. De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.
4. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
5. Je moet de huid niet verkopen, voor de beer geschoten is.
6. Als de berg niet naar Mohammed komt, moet Mohammed naar de berg komen.
7. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
8. Hoge bomen vangen veel wind
9. De een zijn dood is de ander zijn brood
10. Bij de buren is het gras altijd groener.

zelf aan het werk met uitdrukkingen en spreekwoorden (10 minuten)

In groepjes werk je aan de volgende opdracht:

• bedenk samen een manier waarop je 5 spreekwoorden/uitdrukkingen kunt uitbeelden (foto's, kort filmpje, cartoons, rebus) 
• Deel het met de klas en laat hen raden.

https:

Het wordt groen en geel voor de ogen.

Uit de doppen kijken

Het oog is groter dan de maag.

Iemand de oren afzagen

zout in de wond strooien

Duizelig of misselijk worden

Goed opletten

Meer op je bord scheppen dan je op kunt eten

Steeds blijven aandringen

het erger maken voor iemand

lesdoelen behaald?

• De student kent en herkent beeldspraak
  
• De student kent de stijlfiguren eufemisme, hyperbool en  understatement
• De student oefent met spreekwoorden en uitdrukkingen

verwerkingsopdracht

Ga zelfstandig aan het werk met deze linkjes.

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-spreekwoorden-en-uitdrukkingen/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-uitdrukkingen/

Aan de slag

Taalblokken bouwsteen 6

Lezen en luisteren, bolletjes 6 tot en met 12.

(bolletje 5 volgende week)

verwerkingsopdracht spreekwoorden Cambiumned