1.2 Natuurlandschappen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Terugblik 1.1

Jullie beeld van Brazilië

Jullie beeld versus werkelijkheid

Jullie stereotype beeld van Brazilië

Veel arme mensen

Voetbal

Carnaval

Amazone

In hoeveel van de 13 landen in Zuid Amerika spreekt men Portugees

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Kleurenblind ?

Uitleg 1.2 Natuurlandschappen 

Maak aantekeningen in je schrift! 

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Langs de vlakke en lage Atlantische kust in het noordoosten van Brazilië komt dicht tropisch bos voor dat zich heeft aangepast aan zout water. De bomen en struiken die hier groeien, noem je mangroven. Mangroven staan met hun wortels in ondiep zout water of op stukken land met zoute grond dat bij vloed overstroomt (figuur 1.24). De wortels steken een stuk boven de grond of het water uit. Tussen de wortels onder water vinden veel vissen, krabben en andere zeedieren beschutting om te leven en zich voort te planten. Mangroven hebben warm zeewater nodig en niet al te veel golfslag.

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• Wat zijn de kenmerken van de verschillende natuurlandschappen in Brazilië?  
• Wat zijn de kenmerken van Braziliaanse rivieren?  

      

Het grote plaatje

Natuurlandschap = gebied met 

dezelfde oorspronkelijke plantengroei.

Spreiding van natuurlandschappen hangt

 samen met spreiding van klimaten

 

Let op: de oorspronkelijke plantengroei

is op veel plekken verdwenen.

Tropische regenwouden (selva)

• rond Amazonebekken
• altijd minimaal 18 graden
• hoge luchtvochtigheid 
• 2000mm/jaar 
• groei in etages 
•  grote biodiversiteit (12000)

Brazilië: Tropisch Regenwoud

Etages:

- Bovenste laag: Kroonlaag

     - Warm (meeste zonlicht)

     - Droog (meeste verdamping)

- Middelste etage: Struiken en lagere bomen

     - Veel verdamping --> Minder warm (verdamping kost energie)

     - Minder zonlicht --> Minder grote verschillen dag/nacht

- Onderste etage: Bosvloer

     - Dunne, vruchtbare humuslaag

     - Minder zonlicht, minder planten en dieren

Mangroven

• tropisch bos rond de kust en rivierdelta's 
• wortels kunnen tegen zout water (brak water)
• broedkamer voor zeedieren en vissen, krabben
• bescherming tegen erosie en stormschade aan de kust

Savanne

• In tropische gebieden met een droge tijd van vier tot zes maanden. gras wordt geel, bomen verliezen hun blad.
• Drie soorten: Cerrado, llanos en caatinga 

Cerrado

(boomsavanne): mix van bomen, struiken en grassen 

- 21% van het Braziliaanse grondgebied

- Temperatuur is vrij constant , neerslag 

verschilt sterk per seizoen.

- regenseizoen in de zomer, droog  in de winter.

 - bron van grote rivieren

-Veel cerrado is verdwenen en vervangen 

 door landbouw, wegen, steden en gebouwen van de agribusiness. ontbossing voor met name  soja en rundvlees.

www.wwf.nl

www.wwf.nl

Caatinga

• droger, steppe -achtig 
• doornstruiken, grassen, af en toe boom, cactussen. 
• droge tijd 9 maanden 
• 250-800 
•  iets warmer dan de cerrado (gemiddeld rond de 28 ⁰C)
•  10% van het Braziliaanse grondgebied 

Ilanos

• grassavanne
• heel af en toe een boom 
• Vooral in Venezuela en Colombia (en dus noord Brazilië)

Huiswerk par. 1.2 

Maken volgende opdrachten 

2, 4, 5abc, 7 

Atlantisch regenwoud

Uniek! 

Het groeit niet dicht bij de evenaar en is daarom uniek. 

Ontstaat met name door de vele stuwingsregens in het gebied bij de Serra Do Mar

Atlantische regenwoud 

• brede strook langs ZO kust 
• ligt niet in de buurt van de evenaar
• dichte bos (mossen en varens)
• zomergroene loof- en naaldbomen en mossen 
•  ongeveer 95% is gekapt voor landbouw en bebouwing

Pampa (steppe)

-  graslandschap in het zuiden van Brazilië. 

- grassen overleven de droge tijd door diepe wortels.

- Ten oosten van de rivier Paraná: vochtiger -graan, soja, zonnebloemen

- Ten westen van de rivier Paraná: droger - rundvlees

Pantanal 

• moeras (pantano)
• in regentijd staat het onder water (december t/m februari)
•  onregelmatige waterafvoer Rio Paraguay

In het noorden begint de regentijd eerder dan in het zuiden.

Bijzonder ecosysteem en een enorme biodiversiteit door de overstromingen.

Alles op een rijtje

Tropisch regenwoud

Dicht, ondoordringbaar bos in de warme, vochtige tropen. 

Heet ook selva.

llanos

Grassavanne met soms wat bomen. Zie ook savanne

Caatinga

Droge, steppeachtige savanne in het noordoosten van Brazilië met doornachtige struiken.

Pantanal

Langs de grens met Bolivia en Paraguay ligt een bijzonder moerasgebied: de Pantanal. Het is een gebied met bomen, struiken en grassen, dat in de regentijd grotendeels onder water staat

Mangrove

Bos langs modderige tropische en subtropische kusten, in zoutmoerassen en slibrijke rivierdelta’s. Heet ook vloedbos.

Cerrado

Savanne in Brazilië met een mix van bomen, struiken en grassen.

Amazone

Stroomgebied

het gebied dat zijn water via een rivier afvoert

Stroomstelsel

het geheel van de hoofdstroom en de zijtakken van een rivier

Regiem en debiet

Regiem =  schommeling van de waterafvoer door een rivier
Debiet = hoeveelheid water die per tijdseenheid door een bepaald punt in de rivier stroomt

Grote rivieren

• In Brazilië liggen negen stroomgebieden van rivieren die naar de Atlantische Oceaan stromen.
• VB Amazonerivier:- stroomgebied bevat 73% totale zoetwatervoorraad van Brazilië - zeer breed en diep stroomstelsel met een hoog debiet

     Het regiem wordt vooral bepaald door de klimaatgebieden in Brazilië.

•  Paraná stroomt door een droger deel van Brazilië en voert dus minder water af
  

Is iedereen daar happy mee?

Grote rivieren 

Andere factoren die het regiem beïnvloeden:

- afvoer van smeltwater in de Andes

- opslag van water in de ondergrond of een overstromingsvlakte de Pantanal vertraagt de afvoer van de  Rio Paraguay met zo’n 6 maanden

-Meegevoerd sediment kleurt de rivieren.

- Ook de mens heeft invloed op het regiem door het plaatsen van waterkrachtcentrales

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• Wat zijn de kenmerken van de verschillende natuurlandschappen in Brazilië?  
• Wat zijn de kenmerken van Braziliaanse rivieren?  

      

Huiswerk par. 1.2

Maken volgende opdrachten 

 8,9abc,10, 12, 13