4.4 Nederland in wereldoorlog (Deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4 De Tweede Wereldoorlog

4.4 Nederland in wereldoorlog (Deel 1)

Werken jullie goed vandaag, dan geen huiswerk vandaag

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

- Wat er Nederland veranderde tijdens de bezetting.

- Hoe de bezetting eindigde

Duitsland valt Nederland aan

10 mei 1940

Welke Nederlandse stad?

Bommen op Rotterdam

14 mei 1940

• Hoewel de stad zich al heeft overgegeven, bombarderen de Duitsers Rotterdam tóch.
• Het bombardement duurt maar een kwartier, maar de binnenstad is verwoest, en zal pas na de oorlog weer worden opgebouwd.

Nederland capituleert

15 mei 1940

• Na het bombardement op Rotterdam, en de Duitse dreiging om ook andere steden te bombaderen, kan Nederland niets anders dan zich overgeven.
• In totaal komen in de meidagen van 1940 ongeveer 2200 mensen om het leven.

De meeste mensen passen zich aan tijdens de bezetting. Zij proberen het dagelijkse leven zoveel mogelijk door te laten gaan

Collaboratie

• De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), die collaboreerde met de Duitsers, is de enige politieke organisatie die mag blijven bestaan.

• De leider van de NSB, Anton Mussert, mag zich 'Leider van het Nederlandsche Volk' noemen, maar de Duitsers zijn uiteindelijk de baas.
  
• Hoogtepunt in 1941: 75.000 leden
• 25.000 mannen sluiten zich aan bij het Duitse leger (Waffen SS)

Onderduiken

• Onderduiken om je te verbergen zodat je niet wordt opgepakt door de politie of Duitsers. 
• Dit zijn niet alleen Joden, maar iedereen die het risico loopt opgepakt te worden: studenten, mannen, verzetsstrijders enz. 
• Op het hoogtepunt zijn er alleen al in Nederland ruim 350.000 mensen ondergedoken

Om te voorkomen dat Joden worden opgepakt,

worden identiteitsbewijzen vervalst...

Verzet

• Wat is verzet?
• Aanslagen plegen of illegale krantjes verspreiden om censuur (controle op publicaties) te omzeilen? Onderduikers helpen? 
• Of naar rechts gaan als de Duitsers zeggen dat je naar links moet gaan?
• In totaal waren er rond de 45.000 Nederlanders die actief verzet pleegden. 

Persoonlijk verhaal

• Gerrit Bakker
• Geboren op:01-08-1922
• Overleden: 14-01-1945
• Kok en lid van het verzet.
• Doodgeschoten tijdens treinrit

Tijdens de oorlog vonden ook geregeld razzia's plaats.

Razzia's: Een door de overheid georganiseerde jacht om een groep mensen op te pakken.

Geen voedsel kopen bij een NSB-winkelier

1. Lichte collaboratie
2. Klein verzet
3. Zware collaboratie
4. Groot verzet

Aanmelden voor het Duitse vrijwilligersleger

1. Lichte collaboratie
2. Klein verzet
3. Zware collaboratie
4. Groot verzet

Anti-Duitse posters drukken en verspreiden

1. Lichte collaboratie
2. Klein verzet
3. Zware collaboratie
4. Groot verzet

Tijdens de bezetting...

• ging het normale leven zo veel mogelijk door

Aanpassing

Circa 10 miljoen inwoners

• Verzet: 45.000
• Collaborateur: 100.000 (NSB)
• SS: 25.000

• Overgrote deel van de bevolking accepteert de nieuwe orde voor wat het is en gaat door met het 'normale' leven: 
  Gelijkgeschakeld

• Weinig maatregelen, wel veel censuur/ propaganda
  

Tijdens de bezetting...

• ging het normale leven zo veel mogelijk door
• Ontstonden tekorten -> voedsel en brandstof op de bon 

Tijdens de bezetting...

• Is er een avondklok
  
  
• Angst voor bombardementen

Hoe vaak denken jullie dat Enschede is gebombardeerd?

1. 4 keer gebombardeerd
2. 41 keer gebombardeerd
3. 24 keer gebombardeerd
4. 61 keer gebombardeerd

Bevrijding?

• 6 juni 1944: D-day = landing van VS en GB in Frankrijk 

Bevrijding?

• 6 juni 1944: D-day = landing van VS en GB in Frankrijk 
• GEVOLG: Dolle dinsdag in Nederland

Bevrijding?

• September 1944: Slag om Arnhem flopt
  
  
• Nederland moet nog bijna een jaar wachten.

Bevrijding?

• September 1944: Slag om Arnhem flopt
  
  
• Alleen Zuid-Nederland is bevrijd

Hongerwinter

• 1944-1945: strenge winter zorgt voor honger in bezet gebied 

Hongerwinter

• 1944-1945: strenge winter zorgt voor honger in bezet gebied 

Hongerwinter

• 1944-1945: strenge winter zorgt voor honger in bezet gebied 
• 5 mei 1945: Nederland wordt bevrijd (Bevrijdingsdag)

Wat vind je er van dat we elk jaar op 4 mei dodenherdenking hebben?
Leg uit!

Vind je dat bevrijdingsdag/Dag van de Vrijheid op 5 mei moet blijven bestaan?
Leg uit!

Begrippen uit deze les

• Censuur
• Collaboratie
• Gelijkgeschakeld
• Onderduiker
• Propaganda
• Razzia

Proefwerk:

Volgende week:
Proefwerk hoofdstuk 4

Begrippen, leerdoelen en wie, wat, waarom in de tekst belangrijk!

Goed gewerkt? Geen huiswerk vandaag

Anders: 1, 2, 5.