4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

www.npostart.nl

...beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin

...beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

...met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders
vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen
om zelf te bepalen hoe ze wilden leven 

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Herhaling

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

DOEN

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grens kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

SE H4

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling

TERUG KIJKEN

Socialisten

Liberalen

Katholieken

Protestanten

Gehoorzaam zijn

Sociale controle

Bijv. kranten, omroepen,

politieke partijen, voetbalclubs

De Tweede Wereldoorlog

1950

nozems

provo's

hippies

ouderwets

bemoeizuchtig

secularisatie

minder sociale

controle

meer individuali-

sering

TERUG KIJKEN

TERUG KIJKEN

babyboom

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

globalisering

informatiemaatschappij

IETS NIEUWS LEREN

Feministen kwamen op voor

1. Gelijke rechten voor homoseksuelen
2. Meer rechten krijgen dan mannen
3. Gelijke rechten tussen mannen en vrouwen
4. Recht om te mogen klagen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Gezin tot jaren 1950:

• tot trouwen bij ouders wonen
• veel kinderen krijgen
• scheiden was eigenlijk onmogelijk
• homosexualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:

• vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
• meisjes: naar de huishoudschool 
• mannen: buitenshuis werken
• jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin

Begrippen:

• rollenpatroon
• gezinspolitiek
• handelingsonbekwaam

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Ongelijke positie man/vrouw ook in de wet:

• gezinspolitiek
• getrouwde vrouwen handelingsonbekwaam
  - geen eigen bankrekening 
  - toestemming man bij aankopen 
• ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Veranderingen:

1955: getrouwde vrouwen niet meer ontslagen

1957: einde handelingsonbekwaamheid

Vrouwen mochten nu ook werken!

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

B

De tweede feministische golf

Eerste feministische golf:

- 1919: kiesrecht voor de vrouwen

Tweede feministische golf (1960/1970):

- gelijke kansen opleiding en werk

- verandering vaste rollenpatroon

- keuzevrijheid bij gezinsplanning

- recht op abortus

Actiegroepen:

- Dolle Mina's: zoeken aandacht in de media

- Man-Vrouw-Maatschappij (MVM): in gesprek met politiek

Leerdoel:

• Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

Begrippen:

• feminisme
• tweede feministische golf

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Gezin verandert:
  - samenwonen zonder trouwen geen probleem
  - scheiden wordt makkelijker
  - eenoudergezinnen
  - samengestelde gezinnen
  - bewust geen kinderen nemen
  - bewust vrijgezel blijven 
• Homoseksualiteit:
  - meer ruimte voor homo- en biseksuelen
  - oprichting COC 
  - cafe en clubs voor homoseksuelen
  - 2001: homoseksuelen mogen trouwen

Leerdoel:

• Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven

Begrippen:

• discriminatie

Extreme vormen van discriminatie

• Waar komt discriminatie vandaan?
  

• Het is van alle tijden. Alleen sommige tijden erger dan andere tijden.
  

Slavernijverleden

In de 19e eeuw kwamen veel slaven 'vrij'

Dit zorgde voor een tegenbeweging in de VS

Ku Klux Klan wilde de slavernij behouden

www.npostart.nl

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Keuzes over leven en dood
  -  1980: abortus legaal
  -  2001: euthanasie mogelijk
  
  
• Wijzigingen in de grondwet:
  -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 
  

Wat gebeurde er begin jaren 1950 met
een vrouwelijke ambtenaar die trouwde?

1. Kreeg een maand verlof
2. Kreeg loonsverhoging
3. Kreeg ontslag
4. Kreeg promotie

Welk begrip hoort bij de poster?

1. Handelingsonbekwaam
2. Homoseksualiteit
3. Rollenpatroon
4. Scheiden

Voor welke twee zaken streden de Dolle Mina's?

Afschaffing abortus

Gelijke beloning bij gelijk werk

Gelijke kansen in opleiding en werk

Meer invloed van de kerk

Versterking van het vaste rollenpatroon

Welke twee gebeurtenissen waren belangrijk voor de acceptatie en rechten van homoseksuelen?

1968
oprichting MVM 

1973
Officiële erkenning COC 

jaren 1980
Abortus werd gelegaliseerd 

1983
Verbod op discriminatie 

2001
Wet die euthanasie mogelijk maakte 

Welke uitspraak over het recht op gelijke behandeling
is juist? 

1. Het is een grondrecht dat vooral geldt voor vrouwen en homoseksuelen
2. Het is een recht waardoor iedereen onderwijs en gezondheidszorg krijgt in Nederland
3. Het recht paste bij de veranderingen in de maatschappij vanaf de jaren 1960
4. Omdat dit recht in de grondwet staat, bestaat er geen discriminatie in Nederland

"Ik begrijp het al"

"Herhaling is fijn"

Wil extra uitleg

Zelfstandig maken:
§4.3

1 t/m 13

Bekijk de LessonUp terug door in te loggen

Zelfstandig maken:

§4.3

1 t/m 13

Volg samen met meneer Vonder een verlengde instructie

Met meneer Vonder opdrachten maken

HEB JE HET GESNAPT?

...omschrijven welke mentaliteit past bij

de periode van de wederopbouw

...oorzaken en gevolgen noemen van het ontstaan

van een consumptiemaatschappij

...beschrijven hoe in Nederland een

informatiemaatschappij ontstond

en welke gevolgen dit had

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Leg in je eigen woorden uit wat consumptiemaatschappij is

Leg in je eigen woorden uit wat informatiemaatschappij is

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer

0100