1.2 De landbouw ontstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

Huiswerk vandaag 

Maken van paragraaf 1.1 Jagers-verzamelaars vraag 1 t/m 7 

Online in je werkboek

1.2 De landbouw ontstaat

Tijd van jagers en boeren

Aan het einde van de les...

• Kun je een aantal kenmerken noemen van het leven van jagers-verzamelaars (herhaling).
• Kun je uitleggen hoe de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw verliep.
• Kun je een aantal oorzaken noemen van de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw. 
• Kun  je een aantal gevolgen noemen van de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw.

Wat weet je nog over de jagers-verzamelaars?

Wat is het verschil tussen de prehistorie en de historie?

Klimaatverandering

• Rond 10.000 v.C.
• De aarde wordt warmer
• Nederland: moerassen en bossen
• Midden-Oosten: droger

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• Er groeien wilde graansoorten en bonen om te verbouwen. Ook leven er dieren die getemd kunnen worden.

Langzame verandering

• Manier van leven in het Midden-Oosten verandert heel langzaam
• Naast jagen en verzamelen ook gewassen verbouwen (Akkerbouw)
• Ook worden dieren zoals geiten, schapen en varkens getemd (Veeteelt)

Hoe noem je veeteelt en akkerbouw bij elkaar?

1. Landbouw
2. Verbouwen
3. Grondbouw
4. Ook akkerbouw

Gevolgen

• Mensen leven op 1 plek --> vaste woonplaats 
• Meer eten
• Bevolkingsgroei
• Sociale verschillen
• Men ging dieren temmen
• Meer kans op ziektes en honger

Nadelen

• Harder werken dan bij jagers-verzamelaars
•  Besmettelijke ziektes 
• Oogst kon mislukken 

Eerste boeren in NL

• Ongeveer 5300 v.Chr in Limburg --> vruchtbare grond 
• Kleine dorpen met ongeveer 15 (langwerpige) boerderijen
• Doden werden begraven

• Rond 3500 v. Chr boeren in het Noorden van NL
• Bijv in Drenthe --> hunebed bouwers

Huiswerk 

Paragraaf 1.2: Lezen op bladzijde 26 'Een langzame verandering', op bladzijde 28 'Grote gevolgen' en op bladzijde 30 'Eerste boeren in Nederland'

Maken in je digitale werkboek van paragraaf 1.2 De landbouw ontstaat vraag 1, 2, 4, 5, 8, 11 en 12