SOS Q - Week 3 - MC1&2

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

SOS Q

Materie

Wat voel je?

Doe: Vraag de leerlingen om op hun hand te blazen. Wat voelen ze?

Vertel: Lucht kun je niet zien of vastpakken, toch is het overal om ons heen. Als je de lucht door een hele goede microscoop zou bekijken, zou je miljoenen kleine deeltjes zien zweven. Als je op je hand blaast voel je wind: je voelt het verplaatsen van de lucht(moleculen).

Heeft lucht gewicht?

1. Ja
2. Nee

Vraag: Al die miljoenen luchtdeeltjes die altijd om ons heen zijn, wegen die iets?

Wie van jullie denkt dat lucht gewicht heeft? Laat de leerlingen kiezen door ze aan twee verschillende kanten in de klas te laten staan. 

Doe: Vraag de leerlingen waarom ze gekozen voor ja of nee.

Doe: Maak groepjes van drie leerlingen die hetzelfde antwoord gekozen hebben. Laat leerlingen die 'ja' hebben gekozen samen onderzoek doen en laat leerlingen die 'nee' hebben gekozen samen onderzoek doen.

Experiment

Doe: Er is een experiment waarbij je goed kunt zien dat lucht gewicht heeft. Voer gezamenlijk met de leerlingen het volgende experiment uit. 

1. Neem twee ballonnen en laat er eentje door een leerling opblazen. Weeg de lege en de opgeblazen ballon. Is er een verschil?

2. Blaas nu de tweede ballon even groot op en prik de ballonnen aan de uiteinden van het latje met twee punaises vast. Houd de ‘weegschaal’ met een touwtje in het midden vast zodat deze in evenwicht is.

3. Vraag de leerlingen wat er gebeurt als je één van de ballonnen kapot prikt.

4. Prik nu één van de ballonnen kapot.

5. Wat is er gebeurd? Welke ballon is het zwaarst? Wat ben je nu te weten gekomen?

Wetenschappelijk onderzoek

1. Zuivere stoffen & mengsels

2. Massa bepalen van materie

De leerlingen gaan hier zelfstandig aan de slag met de wetenschappelijke onderzoeken. (Zie fiches en OR)

Iedere stof

 heeft een unieke combinatie van stofeigenschappen!

Voorwerpen en stoffen

Voorwerpeigenschappen 

Stofeigenschappen

Voorwerpeigenschappen

1. Vorm

2. Kleur

3. Volume

4. Massa

...

Stofeigenschappen

Natuurkundige of chemische eigenschap, die eigen is aan het betreffende materiaal of aan de betreffende stof.

Stofeigenschappen zijn onveranderlijk.

kookpunt

oplosbaarheid

geleidbaarheid

...

Is vorm een stofeigenschap?

1. ja
2. nee

Vorm is geen stofeigenschap!

Stoffen kunnen in meerdere vormen voorkomen.

Voorbeeld: water

water in vaste vorm: ijsklontje

water in vloeibare vorm: in een glas

water in gasvorm: waterdamp

Maar het blijft water!

Moleculen als bouwstenen

Waar bestaan stoffen uit?

Alle stoffen bestaan uit moleculen.

Een molecuul is het kleinste deeltje van een stof dat nog alle eigenschappen van die stof heeft.

Als je een molecuul nog verder gaat bekijken bestaat het uit atomen.

Voorbeeld molecuul en atomen

Water (                 ) bestaat uit watermoleculen.

Watermoleculen bestaan uit twee soorten atomen, waterstof (H) en zuurstof (O).

Een watermolecuul bestaat uit 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom

H​2​​O

Het deeltjesmodel

Wordt gebruikt om stofeigenschappen en verschijnselen beter te begrijpen

Heterogene en homogene mengsels

Bij een heterogeen mengsel kun je de verschillende onderdelen van elkaar scheiden.

Een heterogeen mengsel

• Is altijd troebel
• Kun je makkelijk scheiden 
• De verschillende stoffen zijn NIET gelijk verdeeld in het product.

Bij een homogeen mengsel kun je de bestandsdelen niet meer van elkaar onderscheiden. Ze bevinden zich in 1 fase.

Een oplossing is altijd een homogeen mengsel (altijd helder).

Heterogeen mengsel

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Homogeen mengsel

Verdere theorie vind je op de vaksite!

Voor leerlingen in de Z-route : 

Hierna vind je nog een aantal slides die de extra leerstof voor jullie verder verduidelijken.

p. 97

1. het blote oog

1. lichtmicroscoop

1. elektronenmicroscoop

Hoeveel koolstofatomen passen er ongeveer naast elkaar in de diameter van een haar?

1. 100 koolstofatomen
2. 1000 000 koolstofatomen
3. 1000 koolstofatomen
4. 1 koolstofatoom

Hoeveel keer is de diameter van een appel groter dan de diameter van een koolstofatoom?

1. 100 koolstofatomen keer groter
2. 1000 000 keer groter
3. 1000 keer groter
4. 1000 000 000 keer groter

Hoeveel keer is de diameter van een knikker (15 mm) groter dan de diameter van een koolstofatoom?

1. 150 000 000 koolstofatomen keer groter
2. 1500 000 keer groter
3. 15 000 keer groter

Stel als alle koolstofatomen in een appel even groot zouden zijn als een knikker. Hoe groot zou de appel dan zijn?

1. Zo groot als een pompoen.
2. Zo groot als een voetbalstadion
3. zo groot als de aarde.

2.1 Soorten Mengsels

Je leert in deze paragraaf...

... wat een oplossing is en wat een suspensie is

... wat een emulsie is en wat een emulgator doet

Oplossing (Thee)

Suspensie (Krijt in water)

Welke verschillen zie je tussen de beide mengsels?

Oplossing

• Helder en doorzichtig
• Kleurloos of gekleurd
• Mengsel vaste stof/vloeistof met een  vloeistof
  

Suspensie

• Troebel
• Altijd gekleurd of wit
• Mengsel vaste stof en een vloeistof
  

Een suspensie is

1. Helder
2. Troebel

Modderwater is een

1. Suspensie
2. Oplossing

Cola is een

1. Suspensie
2. Oplossing

Emulsie

• Mengsel verschillende vloeistoffen
  
• Troebel
  
• Tweelagensysteem
  
• Emulgator
  

- Olie

- Water

Emulsie

Ontmengen

Emulgator

Emulsie

Voorbeelden emulsies

• Boter
• Mayonaise
• Zonnebrandcreme

Al deze emulsies bevatten een emulgator om goed gemengd te blijven

Welk mengsel?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie

Welk mengsel?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie