1.2 Kust in beweging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

1.2 De kust in beweging

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Het grote plaatje

Leerdoelen (Deelvragen)

(4) Wat zijn de kenmerken van het Nederlandse kustgebied?

(5) Hoe wordt de Nederlandse kust door de natuur opgebouwd en
        afgebroken?

(6) Waarom veranderde de kijk op kustbescherming de laatste decennia?

Benodigde voorkennis 

Je kent de verschillende kusttypen;
Je weet waardoor getijden ontstaan;
Je weet wat exogene processen zijn;
Je weet wat integraal beheer inhoudt;

Zeestromen

Zeestromen en getijde

Natuurlijke kustprocessen

dynamische kust:

Zandverplaatsingen en stromingen maken de kust tot een systeem dat steeds beweegt en verandert: een dynamisch systeem.

Typen kust

Waddenkust

zeegaten en eilanden.

wadden overstromen alleen bij hoogwater, bij laagwater droog.

speciaal natuurgebied

Gesloten duinenkust

Van Den Helder tot Hoek van Holland.
Strandwallen en duinen

Estuariumkust

Zeearmen en eilanden in het mondingsgebied.

Trechtervormige riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater zich vermengen. 

Typen kust

Naar ontstaan en uiterlijk (geomorfologie) zijn er drie kusttypen:

• Waddenkust met zeegaten, eilanden en wadden.
    Wadden overstromen bij vloed: een sedimentatievlakte, beschermd door    eilanden. De aanslibbing overtreft de afslag. Samen met de duinen zijn        ze deel van het Nederlands Natuur Netwerk.
• Gesloten kust, met oude duinen (strandwallen), jonge duinen en stranden. Duinen ontstaan vooral door de wind.
• Estuariumkust, met zeearmen (estuaria) en (nu met elkaar verbonden) eilanden. In de trechtervormige riviermondingen mengen zoet en zout water.

Waddenkust

• Wadden overstromen bij vloed: een sedimentatievlakte, beschermd door eilanden.

Estuaria

•  Estuaria kennen de grootste getijdenverschillen:
•  Hoe nauwer, hoe groter het verschil tussen eb- en vloedstand.
•   Sterke meandering vanwege uitschuring bij hoge stroomsnelheden.
  
  

 De vloed zorgt voor ongeveer tweemaal per etmaal voor hoog water. De vloedstroom is sneller dan de ebstroom. Daardoor overtreft in een normale situatie de sedimentatie de erosie.

Soorten kusten

- 

- Zachte kusten

- Harde kusten

Harde en zachte kust

• Zachte kust: een kust die op een natuurlijke manier wordt gevormd. Delen van de kust worden ook beschermd door bouwwerken (dammen, strekdammen, zeedijken enz.): de harde kusten of kustgedeelten.
  
•  Harde kust: aangelegd en onderhouden door de mens.
  
• Harde kustverdediging en kustbebouwing stoppen de vrije beweging van de kust onder natuurlijke omstandigheden van wind en water  de veerkracht van de kust neemt af  harde kusten steeds moeilijker te onderhouden.

Estuaria en zeespiegelstijging

Nationaal waterplan

Zee                       Deltaplan (oud)
                               Tweede deltacommissie (nieuw)

Rivier                   Ruimte voor de rivier

                               Maaswerken

Integraal doel: Verbeteren waterveiligheid, natuur en recreatie

Advies 2e delta commissie

Verdroging in Nederland

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Opdracht: Verdroging

1. Bekijk de kaart op de vorige slide en de app en de drie filmpjes in de komende slides.
   
2. Gebruik de atlas.
3. Beargumenteer welke plek(ken) in NL je zou kiezen om zoet water op te slaan.
4. Bedenk minimaal 1 ander advies aan de overheid om de verdroging tegen te gaan.
5. Werk in een tweetal.

Het rijk komt met een pakket maatregelen van in totaal 7 miljoen euro. Centraal in de plannen staat het IJsselmeer, het grootste zoetwaterreservoir van Nederland. Verzilting moet sneller worden tegengegaan.

Afgelopen zomer klommen de chloridegehaltes op sommige plekken naar te hoge waarden. Het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN kon het te zoute IJsselmeerwater niet meer gebruiken.

Voortaan worden er standaard bellenschermen klaargezet in het IJsselmeergebied. Met een bellenscherm wordt er vanaf de bodem een gordijn van luchtbellen naar boven gestuurd dat de instroom van zout water keert. Ze stonden eerder bij de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand, in het Amsterdam-Rijnkanaal en in IJmuiden bij de Noordersluis.

Rijkswaterstaat plaatst extra meetpalen in het IJsselmeer. Als de chloridewaarden te hoog worden, kan het zoute water direct worden gespuid in de Waddenzee. Ook in de zoutvangputten achter de spuisluizen in de Afsluitdijk komen nieuwe meetpunten. Minister Cora van Nieuwenhuizen: ,,Dat betekent: zo snel mogelijk zout water wegwerken en zoet water vasthouden.’’

Vissen vormen makkelijke prooi

Zorg is er om de vissen. Bij een dalende waterstand neemt hun leefgebied af. Ze worden een makkelijke prooi of komen in aanraking met scheepsschroeven. Droogte-experts adviseren de aanleg van zogenoemde refugia. Dat zijn vluchtplekken waar de vis veilig kan verblijven.

De economische schade door de droge zomer van 2018 ligt tussen de 0,5 miljard en 2 miljard euro. De scheepvaart en de landbouw leden het meest. Lage waterstanden van de grote rivieren leidden tot tekorten in de bouw.

Tankstations in Oost-Nederland kwamen tijdelijk zonder brandstof te zitten, omdat de bevoorrading stokte. In de landbouw leidden droogte en verzilting tot grote problemen.

Meer wateropslag in zandgebieden

Het had allemaal nog erger gekund. Bij een extreem watertekort kan zelfs de levering van energie in gevaar komen. Verder is onduidelijk welke schade is aangericht aan de funderingen van woningen. Daarnaar wordt onderzoek gedaan.

Van Nieuwenhuizen wil in de hooggelegen zandgebieden meer water opslaan, zodat het grondwater tijdig kan worden aangevuld. ,,We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers.”

De investering komt uit het Deltaprogramma Zoetwater. Het meeste geld – 4 miljoen euro – gaat naar de wateropslag in Oost- en Zuid-Nederland. Nog eens 2 miljoen euro gaat op aan maatregelen tegen verzilting. Voor onderzoek en kennisontwikkeling komt 1 miljoen euro beschikbaar.

Of google:

app nos droogte

Beargumenteer hier per persoon:
- op welke locatie(s) je een zoetwatervoorraad zou aanleggen
- wel ander advies tegen verdroging je aan de overheid zou geven.

Adviezen Tweede 

Deltacommissie

In 2008 adviseerde de Tweede Deltacommissie:

1. Hetzelfde beschermingsniveau voor iedere Nederlander achter de dijk.
2. Meer bescherming voor plekken waar grote groepen slachtoffers/economische schade kan zijn.
3. Meer bescherming op plaatsen waar uitval van vitale of kwetsbare infrastructuur landelijke gevolgen kan hebben.

(zie blz 19 onderaan)

www.deltacommissie.com

Harde kust

Zachte kust

Slufter

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

duinen

wadden

estuarium

getijde

kust (opbouw/afbraak)

Getijden

Dynamische handhaving

Zandsuppletie

Zandmotor

Bolwerkvorming

Hoe ziet Nederland er over 100 jaar uit?

Aan de slag

Artikel	Gevolgen veranderen golfstroom
Filmpje	How do ocean currents work?
Huiswerk	Huiswerk opdrachten - §1.2: Opdrachten 1 t/m 7

Artikel:

https://www.geografie.nl/artikel/wat-voegt-sai-toe-aan-de-klimaatdiscussie

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=p4pWafuvdrY

Quizlet:

https://quizlet.com/JDW-AK/folders/havo-systeem-aarde-2021-2022?x=1xqt&i=1fo1jg

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Wat heb je gemist?
Wat snap je nog niet helemaal?
Waar wil je meer over weten?
Wat vond je interessant?

😒

😃

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

De Slufter op Texel, waarin de dynamiek goed te zien is.