3.3 Nazi-Duitsland en het buitenland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

3.3 Nazi-Duitsland en het buitenland

Het interbellum

Video

Die welle

“Wij zijn niets, ons Volk en Vaderland is alles.”

Günther Bellmann werd in 1942 op 10-jarige leeftijd lid van de Hitlerjeugd. Toen Adolf Hitler in

1933 met de nazipartij in Duitsland de macht overnam, probeerde Hitler ´zijn´ jeugdbeweging uit

te breiden en zo veel mogelijk jongeren te werven. De Hitlerjeugd ging veel verder dan ravotten

en spelletjes spelen en stond volledig in het teken van het naziregime. Systematisch werden

jongeren gehersenspoeld, zodat ze nog maar één levensdoel hadden: leven in functie van het

nationaalsocialisme. Jongens kregen er naast politieke lessen ook fysieke training en werden zo

op een sluwe manier voorbereid op het soldatenleven. Ook Günther kreeg een uniform van de Hitlerjeugd.

“Eerlijk gezegd was ik een ander mens. Thuis kon ik soms razend kwaad worden als mijn ouders

zich uitspraken tegen de overheid. Het feit dat zij niet zo veel van de ‘Führer’ leken te houden als

ik maakte me droevig en boos. Hoewel me de tucht en discipline in de Hitlerjeugd soms zwaar

vielen, raakte ik er na verloop van tijd aan gewend. Over het algemeen ervoer ik mijn tijd in de Hitlerjeugd als mooi en boeiend.

Niet alleen sport, maar ook techniek interesseerde me. Zo leerde ik er morsecode, kaartlezen en communiceren via de radio. Ook

moesten we marcheren en liepen we mee in parades. Bovendien kreeg ik zelfs lessen in militaire tactieken en leerde omgaan met

kleinkaliber geweren. Ik had er goede vrienden en maakte plezier. Hetgeen me nu vaak verwondert is hoe makkelijk ik destijds de

nazi-ideologie als vanzelfsprekend beschouwde. Na de oorlog, toen ik hoorde over de Holocaust en de concentratiekampen,

veranderde mijn blik. Ik zag in dat ik jarenlang belogen en gemanipuleerd was...”

Duitsland werd een totalitaire staat: het leven van de inwoners wordt volledig beheerst door de staat.

Er was geen ruimte voor mensen met andere ideeën.

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

Om een nationaalsocialistisch land te maken, kwamen organisaties en media onder directe controle van de nazi's.

Dit heet gelijkschakeling:

• Alle politieke partijen (behalve NSDAP) werden verboden)
• Rechters stonden onder controle
• Joodse Duitsers verloren hun baan
• Alle media (radio, kranten) kwamen onder controle
• Alle organisaties onder leiding van nationaalsocialisten
• Er was propaganda en indoctrinatie: de mening van de nazi's werden opgedrongen aan anderen
• Alle jeugdorganisaties werden opgeheven en vervangen voor de Hitlerjugend en de Bund Deutscher Mädel. De jeugd werd hier gehersenspoeld. 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

De nazi's gebruikten terreur (bangmakerij):

• De Gestapo was de geheime politie. Ze bedreigden politieke tegenstanders en sloten ze op in concentratiekampen.
• De SA was een bewapende knokploeg die tegenstanders intimideerde of in elkaar sloeg.
• De SS begon als lijfwacht van Hitler, maar werd later een organisatie die de vervolging van de joden organiseerde. 

§3.2

De opkomst van het nationaalsocialisme

C

DeBoze burgers

Duitsland wordt een totalitaire staat

H2/3

Startvragen

A

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Vraag 1: (vorige maand)

Wat zijn de vijf belangrijkste oorzaken van de Eerste Wereldoorlog?

-Nationalisme...

B

Fascisme in Italië

Vraag 2: vorige week

Wat past niet bij een totalitaire staat?

A. censuur in de kranten       C. Dictatuur door een kleine groep

B. Concentratiekampen        D. Onafhankelijke rechtspraak

C

Nationaalsocialisme in Nederland

Vraag 3: 

Wat is een overeenkomst tussen fascisme en het nationaalsocialisme? En wat een verschil?

– Nationalisme: een gevoel van trots voor je eigen land, volk en cultuur.

– Modern imperialisme: het veroveren van koloniën door Europese landen.

– Militarisme: het idee dat oorlog iets goeds is.

– Wapenwedloop: een wedstrijd om de meeste en krachtigste wapens te hebben.

– Bondgenootschappen: afspraken tussen twee of meer landen om elkaar te helpen bij een oorlog.

D

Overeenkomst: allebei extreem rechtse partijen. Nationalistisch. Anti-democratie. Militaristisch. 

Verschil: fascisme is vooral nationalistisch. Nazi's vooral rascistisch. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Leerdoel:

Je kan beschrijven welke stappen nazi-Duitsland vóór 1939 zette richting oorlog.

Begrippen:

Heim ins Reich

Anschluss

Conferentie van München

B

Fascisme in Italië

Leerdoel:

Je kan overeenkomsten en een verschil noemen tussen de ideeën van Duitse nationaalsocialisten en Italiaanse fascisten.

Begrippen:

fascisme

C

Nationaalsocialisme in Nederland

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Nederlandse regering omging met de economische crisis van 1929, en welke invloed deze crisis had op de opkomst van de NSB.

Begrippen:

aanpassingspolitiek

werkverschaffingsprojecten

Nationaalsocialistische Beweging (NSB)

  

appeasementpolitiek

Lebensraum

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

Hitler legde zich niet neer bij het Verdrag van Versailles.

Tijdens de regeerperiode van Hitler:

• Stopte de herstelbetalingen
• Werd het leger vergroot en herbewapend
• Werden gebieden teruggepakt

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Een spotprent: Nazi-soldaten lopen over het Verdrag van Versailles

De nazi's wilden alle Duitssprekenden in één groot Duits rijk: Heim ins Reich. Hij noemde zijn Duitsland het Derde Rijk. 

In 1938 trokken Duitse soldaten de grens met Oostenrijk over. Hitler maakte van Oostenrijk een deel van zijn rijk. 

De aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland in 1938 heet de Anschluss. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Duitse en Oostenrijkse soldaten bij de grens in 1938.

Veel Oostenrijkers konden zich vinden in de ideeën van Hitler en verwelkomden de nazi's.

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Leerdoel:

Je kan beschrijven welke stappen nazi-Duitsland vóór 1939 zette richting oorlog.

Begrippen:

Heim ins Reich

Anschluss

Conferentie van München

B

Fascisme in Italië

Leerdoel:

Je kan overeenkomsten en een verschil noemen tussen de ideeën van Duitse nationaalsocialisten en Italiaanse fascisten.

Begrippen:

fascisme

C

Nationaalsocialisme in Nederland

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Nederlandse regering omging met de economische crisis van 1929, en welke invloed deze crisis had op de opkomst van de NSB.

Begrippen:

aanpassingspolitiek

werkverschaffingsprojecten

Nationaalsocialistische Beweging (NSB)

  

appeasementpolitiek

Lebensraum

Leg de begrippen in eigen woorden uit in je schrift.

Engeland en Frankrijk voerden appeasementpolitiek.

Daarin zit het woord "pease" (vrede)

Appeasementpolitiek was er op gericht om de vrede in Europa te bewaren.

Frankrijk en Engeland grepen niet in en gaven toe aan Hitler om geen oorlog te veroorzaken. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Ondanks zijn beloften van de conferentie van München, nam Hitler in 1939 ook de rest van Tsjechische deel van Tsjecho-Slowakije in. Door de appeasementpolitiek grepen Engeland en Frankrijk niet in. 

Hitler wilde ook het Sudetenland (Duitstalig gedeelte van Tsjecho-Slawakijke) bij Duitsland voegen.

De regering van Tsjecho-Slowakije was hiertegen. 

Daarom kwamen vier landen samen in de Conferentie van München om hierover te praten. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Het Sudetenland lag aan de grens van Duitsland en Tsjecho-Slowakije

Hitler vond ook dat het sterke, Arische (Duitse) ras ruimte nodig had om zich te ontwikkelen. 

Hij noemde dit lebensraum; leefruimte. 

Hitler had onder andere plannen om Polen en delen van de Sovjet-Unie bij het Duitse Rijk te voegen. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Met delen van Polen en de Sovjet-Unie dacht Hitler voldoende lebensraum te hebben voor het Arische ras. Niet geheel toevallig waren er veel grondstoffen te vinden in dat gebied. 

In 1922 kwam Benito Mussolini in Italië aan de macht. Hij was de leider van de fascisten.

Het fascisme is een extreemrechtse politieke beweging, ontstaan in Italië.

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

B

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Ook in Italië waren er na WO1 veel problemen:

• teleurstelling, want geen gebiedsuitbreiding na WO1
• het ging slecht met de economie
• weinig geld om het land weer op te bouwen
• de regering was zwak en ondernam weinig
• er was zeer weinig vertrouwen in de politieke partijen

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

B

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Het fascisme heeft de volgende kenmerken:

• extreem nationalistisch. Eigen land en volk zijn het belangrijkste en beter dan andere landen. 
• militarisme: soldatenleven en oorlog is iets moois. 
• anti-democratisch. Ze willen één leider. Ruimte voor andere meningen is er niet. 

Hitler en Mussolini konden het goed met elkaar vinden. In 1936 werden ze bondgenoten. 

Het nationaalsocialisme heeft veel ideeën van het fascisme overgenomen. 

In 1938 nam het fascisme het antisemitisme over het van het nationaalsocialisme.

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

B

DeBoze burgers

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

A

De buitenlandse politiek van nazi-Duitsland

Leerdoel:

Je kan beschrijven welke stappen nazi-Duitsland vóór 1939 zette richting oorlog.

Begrippen:

Heim ins Reich

Anschluss

Conferentie van München

B

Fascisme in Italië

Leerdoel:

Je kan overeenkomsten en een verschil noemen tussen de ideeën van Duitse nationaalsocialisten en Italiaanse fascisten.

Begrippen:

fascisme

C

Nationaalsocialisme in Nederland

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de Nederlandse regering omging met de economische crisis van 1929, en welke invloed deze crisis had op de opkomst van de NSB.

Begrippen:

aanpassingspolitiek

werkverschaffingsprojecten

Nationaalsocialistische Beweging (NSB)

  

appeasementpolitiek

Lebensraum

Vanaf 1929 was er ook in Nederland grote crisis.

In Nederland gingen ook bedrijven failliet en was er veel werkloosheid en armoede. 

De regering van minister-president
Colijn probeerde de crisis op te
lossen door de aanpassingspolitiek. 

Dit betekende dat de regering zijn
uitgaven aanpaste aan de
teruggelopen inkomsten:
bezuinigingen. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

C

DeBoze burgers

Nationaalsocialisme in Nederland

De werklozen konden een klein beetje steun (uitkering) krijgen van de overheid. 

Voor die steun moesten ze een paar keer per dag een stempel halen. Daarvoor moest je uren in de rij staan. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

C

DeBoze burgers

Nationaalsocialisme in Nederland

Veel mensen voelden zich in de steek gelaten door de regering. 

De regering Colijn kreeg de problemen niet opgelost.

De overheid begon ook werkverschaffingsprojecten. 

Werklozen konden in ruil voor iets meer steun werken aan de aanleg van wegen, kanalen en bossen. 

De regering Colijn krijgt de crisis niet opgelost. Als reactie ontstaan er veel nieuwe politieke partijen. 

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

C

DeBoze burgers

Nationaalsocialisme in Nederland

In 1939 werd de Nationaalsocialistische Beweging (NSB) opgericht door Anton Mussert.

De NSB had veel ideeën afgekeken van de NSDAP van Hitler. Zo waren ze bijvoorbeeld ook tegen de democratie.

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

C

DeBoze burgers

Nationaalsocialisme in Nederland

De NSB behaalde in 1935 bijna 8% van de stemmen. 

Daarna werd de partij weer kleiner. Dit kwam omdat mensen de NSB vergeleken met de NSDAP in Duitsland. Ze waren bijvoorbeeld openlijk anti-Joods en ze steunden Hitler.

Mensen zagen in Duitsland agressiviteit, discriminatie en intimidatie. Men wilde dat niet in Nederland.

Ook vanwege de verzuiling wilden veel Nederlanders niks met de NSB te maken hebben: ze bleven bij hun eigen zuil.

§3.3

Nazi-Duitsland en het buitenland

C

DeBoze burgers

Nationaalsocialisme in Nederland

De NSB is opgericht door:

1. Winston Churchill
2. Adolf Hitler
3. Mussolini
4. Anton Mussert

Wat was de NSB?

1. Een politieke partij die opkwam voor Nederland.
2. Een politieke partij die dezelfde gedachten had als de nazi's en collaboreerde met de nazi's.
3. Een politieke partij die opkwam voor de rechten van joden in Nederland.
4. Een politieke partij die zich neutraal hield tijdens de bezetting.

Waar staat NSB voor?

1. Nederlandse Socialistische Beweging
2. Nationaal-Socialistische Beweging
3. Nederlands Stem Bestuur
4. Nationaal-Socialistisch Bestuur