LJ1+LJ2 7.3 deel 2

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1,2

	Vak: Mens en Maatschappij Hoofdstuk: 7.3 deel 2
1.	Lesopening
2.	Lesdoel + Leergebiedoverstijgende doel
3.	Arrangementen + mini-check
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

LJ 1: Pak je boek van M&M en laat deze nog even dicht op je tafel liggen.

LJ 2: Pak je boek van M&M en open deze op blz 107. Lees de theorie goed door Begin daarna alvast met het maken van de verdiepingsopdrachten. 

Huiswerkcontrole

2. Lesdoel + leergebiedoverstijgende doel

Aan het einde van de les:

- weet je wat verwering is en begrijp je waar en hoe dit gebeurt;

- weet je welk effect rivieren in berggebieden hebben en hoe rivieren laag gelegen gebieden opbouwen met grind, zand en klei.

Leergebiedoverstijgend doel:

Samenwerkend leren:

- Past zijn gedrag aan terechte kritiek van een medeleerling. 

- Onderhandelt en maakt afspraken met anderen in een team om en gemeenschappelijk doel te behalen. Kan het groepsbelang voor het eigen belang zetten.

3. Arrangementen + Mini-check

Verdiept arrangement (gemiddeld een 8 of hoger):Jessica

Je maakt opdracht 6 t/m 9 op bladzijde 107 t/m 109.

De rest doet mee met de mini-check!

Verwering is:

Hoe hoger je komt, hoe.....................

 het wordt. Bij temperaturen....................nul bevriest water. Wanneer water verandert in ijs,

........................... Hierdoor neemt de druk op het gesteente....................... Een.............................

 hiervan is dat de steen uit elkaar valt. Bergtoppen worden zo......................

.

Kouder

onder

zet het uit

toe

lager

hoger

af

gevolg

oorzaak

boven

warmer

Wat gebeurt er als een rivier zorgt voor erosie?

1. De rivier maakt het dal dieper
2. Gesteente valt uit elkaar
3. De rivier overstroomt

Wie maakt wat:

Had je de vragen van de mini-check goed -->

dan mag je zonder instructie beginnen aan de opdracht 6 t/m 9 op bladzijde 107 t/m 109

De rest doet mee met de instructie. 

Stenen gaan kapot

Wat is verwering?

het afbrokkelen van gesteenten

Op welke twee manieren wordt verwering veroorzaakt? Leg elke manier uit.

• bevriezen van water:
  
• Water komt in spleten in het gesteente. Bij vorst bevriest het water en zet uit. Het ijs drukt de steen uit elkaar.
  

• plantenwortels:
  
• In spleten in het gesteente groeien plantenwortels. Die worden dikker en laten de steen scheuren.
  

Met de rivier mee

Wat gebeurt er met stenen die losraken en in een rivier terecht komen?

• Ze worden door de rivier meegenomen. In steile berg-gebieden stromen de rivieren snel. De stenen botsen tegen elkaar. Daardoor worden ze kleiner en minder scherp.
  

Stenen schuren de bodem van een rivier uit. Dat noem je

• erosie
  

Op welke andere manieren kan erosie ontstaan?

• door wind en ijs
  

Met de rivier mee

Wat gebeurt er in de rivier als die rivier bijna bij de zee is?

• Veel stenen zijn al gezonken, andere zijn verbrokkeld in kleine stukjes zand of klei.
  
• De rivier stroomt langzaam en het zand en de klei zakken naar de bodem.

Zo ontstaat een vlak gebied, niet hoger dan 200 meter. Dat noem je

• een laagvlakte
  

Welk land is een voorbeeld van een laagvlakte?

• Nederland
  

5. Begeleid inoefenen

Had 1 of geen vragen goed bij de mini-check -->

Je maakt samen met de leerkracht opdracht 6 en 8.

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig opdracht 6 t/m 9 op bladzijde 107 t/m 109

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

Daarna maak je de herhalingsopdrachten op blz 110

1. Lesopening

LJ 2: Doe je boek even dicht en kijk mee in lessonup

2. Lesdoel + Leergebiedoverstijgende doelen

Aan het eind van deze les:

- kun je uitleggen wat biomassa is en wat de voor- en nadelen zijn;

- begrijp je waarom aardwarmte in Nederland nog maar weinig wordt gebruikt.

Leergebied overstijgende doelen:

Samenwerkend leren:

- Past zijn gedrag aan terechte kritiek van een medeleerling. 

- Onderhandelt en maakt afspraken met anderen in een team om en gemeenschappelijk doel te behalen. Kan het groepsbelang voor het eigen belang zetten.

3. Arrangementen + Mini-check

Verdiept arrangement (gemiddeld een 8 of hoger):

Niemand 

Iedereen doet mee met de mini-check!

Biomassa en aardwarmte zijn vormen van duurzame energie. Lees de uitspraken van de volgende drie personen over deze energie. Wie heeft er gelijk?

1. Ahmed zegt: ‘Aardwarmte is duurzamer, want er komt geen CO2 vrij omdat het niet verbrand hoeft te worden.’
2. Petra zegt: ‘Biomassa is duurzamer dan aardwarmte, want je hebt veel biologisch afval waar je toch vanaf moet’.
3. Serra zegt: ‘Onzin, ze zijn allebei even duurzaam want er zijn geen fossiele brandstoffen die je verbrandt.’

Waarom is het gebruik van biomassa als energiebron niet volledig duurzaam?

1. Bij verbranding komt CO2 vrij
2. Het kan opraken als het veel wordt gebruikt
3. Het vervoeren kost ook energie
4. Tussen het afval zit ook plastic

In Nederland wordt geothermische energie in huizen gebruikt door het installeren van een warmtepomp.
Waarom is dit in Nederland goed mogelijk?

1. Omdat Nederland laag ligt.
2. Omdat de bodem van Nederland uit hard gesteente bestaat.
3. Omdat er veel water is in Nederland.
4. Omdat het niet extreem koud is in Nederland.

Wie maakt wat:

Had je 3/4 vragen goed: dan mag je zonder instructie beginnen aan de opdracht 7 t/m 13 op blz. 107 t/m 109.

De rest doet mee met de instructie. 

Biomassa en biobrandstof 

Wat is biomassa?

Biologisch afval dat wordt gebruikt als brandstof voor energie. Bijvoorbeeld mest, plantenresten, houtsnippers.

Waarom is biomassa wel duurzaam?

Je hoeft er geen nieuwe grondstoffen voor te winnen.

Waarom is biomassa niet duurzaam?

Bij de verbranding komt CO2 vrij.

Biomassa en biobrandstof 

Wat is biobrandstof?

Brandstof die gemaakt wordt van gewassen, zoals koolzaad en suikerriet.

Wanneer is biobrandstof niet duurzaam?

Als bossen worden gekapt en akkers plaats moeten maken om biomassa te leveren.

Aardig warm

Hoe dieper je de aarde in gaat, hoe warmer het wordt. Hoe noem je dit?

• Aardwarmte of geothermische energie.
  

Waarvoor kun je geothermische energie gebruiken?

• Je kunt er huizen en kassen mee verwarmen.
  

Waarom wordt het in Nederland niet veel gebruikt?

• Het warme water zit hier diep in de grond en het kost veel geld om het te gebruiken.
  

5. Begeleid inoefenen

Had 1 of geen vragen goed bij de mini-check -->

Je maakt samen met de leerkracht opdracht 2 en 5.

6. Zelfstandig werken

LJ1 - Je maakt zelfstandig opdracht 6 t/m 9 op bladzijde 107 t/m 109

LJ2 - Je maakt nu zelfstandig opdracht 7 t/m 13 op blz. 107 t/m 109.

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

LJ1 + LJ2- Daarna maak je de verdiepingssopdrachten op blz. 111.

7. Evaluatie LJ1

Hoe ging de les? Zijn er opdrachten waar je moeite mee had?

Heb je nog ergens vragen over? 

- weet je wat verwering is en begrijp je waar en hoe dit gebeurt?

- weet je welk effect rivieren in berggebieden hebben en hoe rivieren laag gelegen gebieden opbouwen met grind, zand en klei?

7. Evaluatie LJ2

Hoe ging de les? Zijn er opdrachten waar je moeite mee had?

Heb je nog ergens vragen over? 

- kun je uitleggen wat biomassa is en wat de voor- en nadelen zijn?

- begrijp je waarom aardwarmte in Nederland nog maar weinig wordt gebruikt?

Huiswerk & Toetsen

Huiswerk LJ1: 

Woensdag 7 juni

7.3 opdracht 6 t/m 9

Huiswerk LJ2: 

Woensdag 7 juni

7.3 opdracht 7 t/m 13

Toetsen LJ1: 

Toetsen LJ2: