Tekstdoelen en tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1-4

Nederlands  lezen

Pak voor je:

Laptop met LessonUp

Leerdoelen

• We herhalen de verschillende tekstdoelen en tekstsoorten
• We bepalen de hoofgedachte van een tekst

Verschillende tekstdoelen

Hoe weet je wat een schrijver wil met een tekst?

Tekstdoel weten

=

tekst beter begrijpen 

(je weet hoe de tekst eruit zal zien, je kunt al een beetje bedenken wat de inhoud van de tekst zal zijn)

amuseren, informeren, overhalen/ activeren, overtuigen, instrueren

Tekstsoort weten

=

tekst beter begrijpen

krantenartikel, recept, stripverhaal, reclame, recensie, review, flyer, etc.

Tekst

Overhalen/

Wat is GEEN tekstdoel?

1. verkennen
2. informeren
3. overtuigen
4. vermaken

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil informatie geven (informeren)
2. De schrijver wil je vermaken (amuseren)
3. De schrijver wil je iets laten doen (overhalen)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

1

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. informeren
3. amuseren
4. instrueren

2

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. informeren
3. amuseren
4. instrueren

3

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. Activeren
3. amuseren
4. instrueren

4

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. Activeren
3. amuseren
4. informeren

5

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. Activeren
3. amuseren
4. informeren

6

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. Activeren
3. amuseren
4. informeren

7

Wat was het tekstdoel van deze tekst?

1. Overhalen / overtuigen
2. Activeren
3. amuseren
4. informeren

De hoofdgedachte van een tekst

De geldezel

(1) Wat is een geldezel?

Je bent een geldezel als je je pas en pincode uitleent en je rekening laat gebruiken. Criminelen1 storten geld op jouw rekening dat ze van een andere rekening hebben gestolen. Dan halen ze het geld eraf met jouw pinpas. Als geldezel ben je medeplichtig en word je slachtoffer, want jij moet al het gestolen geld terugbetalen.

(2) Hoe werkt het?

Kaj (17) vertelt Rochella (15) via Facebook dat zijn neef op zoek is naar iemand met een bankrekening. Kajs neef verwacht geld uit het buitenland, maar hij heeft zelf geen rekening. Het geld wordt daarom op Rochella’s rekening gestort. Zij moet haar pas en pincode aan Kaj geven, die er direct mee gaat pinnen. Als beloning voor haar hulp belooft Kaj Rochella 500 euro.

(3) Criminelen proberen geldezels te strikken op straat of op het schoolplein, maar ook via sociale media. Met een mooi verhaal en een zogenaamde beloning probeert iemand je pas met pincode te lenen. Trap er niet in! Geldezel spelen lijkt makkelijk geld verdienen, maar de beloning krijg je niet en je bent nog strafbaar ook. De criminelen gaan vrijuit, maar als geldezel word je altijd gepakt.

 

(4) 100% pakkans en gevolgen

De bank komt er altijd achter als je rekening wordt gebruikt om gestolen geld door te sluizen. Ze zetten je op de zwarte lijst. Jouw naam en adres worden doorgegeven aan de politie zodat je een strafblad krijgt. Bovendien moet je het gestolen geld direct terugbetalen.

(5) Nog meer gevolgen voor de geldezel

Een lening afsluiten is lange tijd onmogelijk. Geld lenen om een mooie nieuwe scooter te kopen, zit er dan niet meer in.

(6) Ook een nieuwe bankrekening openen kan niet meer. Erg lastig wanneer je salaris van je bijbaantje wilt krijgen, bijvoorbeeld.

Zo word je zeker geen geldezel!

(7) Tip 1: Leen nooit je pas en pincode uit

Het is eigenlijk heel simpel: je pas en pincode zijn van jou alleen. Jij bent er verantwoordelijk voor. Daarom ben jij strafbaar als je ze uitleent voor criminele1 activiteiten. Gewoon nooit uitlenen dus. Zelfs niet aan iemand die je goed kent.

(8) Tip 2: Volg je gevoel

Heb je het gevoel dat er iets niet klopt? Klinkt het te mooi om waar te zijn dat je zomaar 500 euro krijgt voor je pinpas en pincode? Vind je het maar een gek verhaal waarom iemand jouw pas en pincode wil lenen? Je hebt gelijk! Trap er niet in en geef nooit je pas of pincode af.

(9) Tip 3: Reageer niet op e-mails van (zogenaamde) banken waarin ze vragen om gegevens

Criminelen zoeken ook via e-mail of Facebook naar geldezels. Ze doen soms alsof ze een bank zijn. In zo’n bericht wordt je gevraagd om je account of rekening te controleren, door op een link te klikken. Vervolgens vragen ze persoonlijke gegevens. Maar jouw bank zal je nooit per e-mail om inloggegevens, bankrekeningnummer of pincode vragen! Ga dus nooit in op deze nepmails.

(10) Tip 4: Wil iemand je pinpas lenen? Meld het!

Het is belangrijk dat je het meldt aan de politie als je benaderd bent voor het uitlenen van je pas of pincode. Zo wordt de kans kleiner dat criminelen geldezels kunnen vinden, en je helpt de politie om criminele netwerken op te rollen. Melden kan op drie manieren:

1 Bel de politie op 0900-8844, of bij spoed op 112.

2 Anoniem, via Bel M. 0800-7000 of Meldmisdaadanoniem.nl.

3 Meld het bij je bank.

Bron: www.veiligbankieren.nl

Wat is het onderwerp van de tekst?

En wat de hoofdgedachte?

Filmpje kijken!

Aan de slag

Ga naar Magister en klik op de link in de les. Maak de WIKIWIJS.