Thema 9 Blok 4 Bevolking, landbouw en natuur

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Thema 9 Grondstoffen

Blok 4 Bevolking, landbouw en natuur

Leerdoelen 

- Je kunt de volgende begrippen uitleggen: mechanisering, schaalvergroting,

milieurampen, ecosystemen, waterkringloop, geofactoren.

- Je kunt oorzaken noemen voor de snelle groei van de wereldbevolking.

- Je kunt uitleggen op welke manieren de boeren vroeger en nu de grond vruchtbaar maakten.

- Je kunt uitleggen hoe Nederland door stoomkracht meer concurrentie uit het buitenland kreeg. 

- Je kunt uitleggen wat er met de bodem gebeurt als je verkeerde landbouwtechnieken gebruikt.

- Je kunt uitleggen hoe moderne boeren grotere oogsten krijgen.

- Je kunt beschrijven en verklaren welke nadelen de economische ontwikkeling heeft voor het milieu en het landschap.

- Je kunt aan de hand van voorbeelden uitleggen hoe planten en dieren kunnen overleven als je natuurgebieden met elkaar verbindt.

Inzicht:

- Je kunt manieren bedenken die zorgen voor zoveel mogelijk productie op een zo klein mogelijk oppervlak.

- Je benoemt risico's van milieurampen in verschillende gebieden voor bewoners en je bedenkt oplossingen om risico's te verkleinen.

Waar gaat dit blok over? 

Rond 1800 woonden er 2 miljoen mensen in Nederland. 

• Wie weet er (nog)  hoeveel mensen er nu in Nederland wonen? Zoek maar eens op! 

Het Nederlands landschap bestond uit grasland, moeras, akkers ed.  Er was vrijwel geen bos (meer)

• Hoe kwam het dat er vrijwel geen bos meer was? 

Tegenwoordig is Nederland zeer dichtbevolkt, we verkopen een groot deel van onze landbouwproducten aan het buitenland. Ook de wereldbevolking is hard gegroeid.  Hoe kon dat zo gebeuren? Wat is er met het landschap gebeurd? Hoe zorgen we voor genoeg eten voor al die mensen? 

Lees 'Waar gaat dit blok over' op blz 76

Leerdoelen deze les

- Je kunt oorzaken noemen voor de snelle groei van de wereldbevolking.

- Je kunt uitleggen op welke manieren de boeren vroeger en nu de grond vruchtbaar maakten.

- Je kunt uitleggen wat er met de bodem gebeurt als je verkeerde landbouwtechnieken gebruikt.

Grenzen aan de groei

• Lang woonden er niet zoveel mensen op de wereld.  Er was sprake van kindersterfte. Er  waren epidemieën, oorlogen, misoogsten. 
• De bevolkingsgroei startte doordat de oogsten beter werden, oorlogen afnamen, kennis over ziektes verbeterde
• Vanaf 1600 groeit de Europese bevolking in hoog tempo. 
• Welvaart neemt nog steeds toe => gevolg is zorg over milieu door groeiende vraag naar grondstoffen
• Club van Rome stelde al in  1972 aan de orde dat de wereld deze groei niet aankan en dat klimaatverandering op zal treden. 

Lees Grenzen aan de groei op blz 77

Hier kan je zien hoe hard de wereldbevolking sinds 1960 gegroeid is. 

https:

Landbouw vroeger

Boeren bemesten tegenwoordig het land om grotere oogsten te krijgen. Eerder waren boeren aangewezen op vruchtbare grond => langs rivieren, langs de kust. Boeren deden hier aan akkerbouw. 

In lagere delen van Nederland werd aan veeteelt gedaan. 

In hogere delen van Nederland was minder vruchtbare grond. Boeren hadden mest nodig om graan en rogge te verbouwen. Daarom hielden ze schapen voor de mest.

We lezen: Landbouw vroeger (op blz 80) 

1. Aan de slag! 

Lezen: 

Grenzen aan de groei; 

Landbouw vroeger; 

Veranderingen in de landbouw 

Maken: opdracht 1 t/m 7

Maak een samenvatting met de bouwstenen/leerdoelen

 

https:

Leerdoelen deze les

- Je kunt uitleggen hoe Nederland door stoomkracht meer concurrentie uit het buitenland kreeg.
- Je kunt uitleggen wat er met de bodem gebeurt als je verkeerde landbouwtechnieken gebruikt.
- Je kunt uitleggen hoe moderne boeren grotere oogsten krijgen.

Veranderingen in de landbouw

Rond 1850 werd kunstmest uitgevonden. Hierdoor waren er niet meer zoveel schapen nodig > Er kwamen weer meer bossen in Nederland. 

Sommige boeren plantten bomen om aan de vraag naar hout te voldoen. Ook nam de akkerbouw toe. 

Weides werden vroeger  afgeschermd met houtwallen. 

Later werd er gebruik gemaakt van prikkeldraad. 

Ondanks de nieuwe bossen werd het landschap steeds 

kaler. Er was vooral veel ruimte voor landbouw en veeteelt, maar minder voor vogels en knaagdieren. 

Graan uit Amerika 

In de VS werd (nadat 'the midwest' gekoloniseerd was) veel graan verbouwd. Spoorlijnen en vrachtschepen maakten export naar Europa mogelijk. De grote stukken land in combinatie met  mechanisatie maakten het Amerikaanse graan goedkoop. 

Gevolg> Prijzen daalden en in Europa ontstond een landbouwcrisis.

In Europa mechaniseerde de landbouw ook. Gevolg > arbeiders werden werkeloos. 

De intensieve landbouw in de VS zorgde voor problemen. Verkeerd gebruik van de grond leidde tot stofstormen of 'dustbowls' 

Genoeg te eten

Na WOII veranderd de landbouw in Nederland. Doel > nooit meer honger. Specialisatie en schaalvergroting zorgden voor een hogere productie. 

Specialisatie > één of enkele product verbouwen en daar productie op richten. 

Schaalvergroting > bedrijven worden steeds groter maar het het aantal bedrijven neemt af. 

Gevolg > grote stallen voor vleesproductie > mestoverschot 

Gevolg > veel voedsel beschikbaar > lage voedselprijzen > meer geld voor luxe producten 

 

We lezen  Genoeg te eten op blz 86

Dit is een voorbeeld van: 

1. schaalvergroting
2. irrigatie
3. mechanisatie
4. specialisatie

Dit is een voorbeeld van

1. schaalvergroting
2. irrigatie
3. mechanisatie
4. specialisatie

Wat was een logisch direct gevolg van de verbeterde landbouwtechnieken?

1. Meer voedsel
2. Bevolkingsgroei
3. Verstedelijking
4. Specialisatie

Wat was een logisch indirect gevolg van de verbeterde landbouwtechnieken?

1. Meer voedsel
2. Bevolkingsgroei
3. Verstedelijking
4. Specialisatie

2. Aan de slag! 

Lezen: 

Veranderingen in de landbouw 

Graan uit Amerika

Genoeg te eten, 

Ruimtegebrek

Maken: 10 t/m opdracht 15

Leren:  Maak een samenvatting van de leerdoelen

https:

Leerdoelen deze les

- Je kunt beschrijven en verklaren welke nadelen de economische ontwikkeling heeft voor het milieu en het landschap.

- Je kunt aan de hand van voorbeelden uitleggen hoe planten en dieren kunnen overleven als je natuurgebieden met elkaar verbindt.

Inzicht:

- Je kunt manieren bedenken die zorgen voor zoveel mogelijk productie op een zo klein mogelijk oppervlak.

- Je benoemt risico's van milieurampen in verschillende gebieden voor bewoners en je bedenkt oplossingen om risico's te verkleinen.

3. Aan de slag! 

Lezen: 

Aanpassen of plaatsmaken

Een natuurnetwerk

Maken: 16 t/m 18

Leren:  Maak een samenvatting van de leerdoelen

Terugblik op het blok: maak opdracht 20 t/m 22