KA 22 Het conflict in de Nederlanden (deel 1) 'Ontstaan conflict'

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nederland wordt onafhankelijk

Kenmerkend aspect

KA 22 'Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat'

Nederland als land ontstaat dus uit een 'conflict'

1. Welk religieus conflict was er ?

2. Welk politiek conflict was er ? 

Vandaag:

1 . Politieke oorzaak van de opstand

2. Religieuze oorzaak van de opstand

3. Huiswerk

Het habsburgse rijk van Karel V 

politieke oorzaak

Pak je boek erbij (KA 17) wat is centralisatie?

- de Nederlanden bestonden uit 17 gewesten. 

- Door de jaren heen hadden all deze steden, gewesten en edelen verschillende privileges gekregen.  (KA 14)

- Karel V wilde centraliseren en het land als één geheel vanuit Brussel besturen. 

- Hij begon met overal dezelfde wetten/regels in te voeren. (Centralisatie KA 17)

Organiseren van zelfde wetten/regels 

Karel V richten drie raden op in Brussel: 

• De Geheime Raad (maken nieuwe regels/wetten)
• Raad van Financiën (Maakte belastingmaatregelen) 
• Raad van State (gaven politiek advies aan Karel V)

- Karel V besluit dat als er iemand uit de raad overlijdt. Een 

jurist zijn plaats vervangt en geen man van adel. 

Zo neemt de macht van de adel langzaam af. 

Aanstellen ambtenaren = wegwerken leenstelsel

Politieke oorzaak conflict:

Karel V gaat centraliseren en daarmee de wetten uniformeren.

- Door de oprichting van de raden in Brussel en de centralisatie verliezen de gewesten steeds meer autonome macht. 

Alles hetzelfde ik maak de regels!

Hé wij hebben het altijd zelf mogen bepalen hoor!

Muil houden, nu niet meer!

Religieuze oorzaak

- Karel V is streng katholiek en laat protestanten vervolgen.

- (1550) Het bloedplakaat. 

Karel V

Conclusie

Politiek: Door Karels beleid van centralisatie zijn de gewesten (adel) bang om macht te verliezen. 

Religieus: In de Nederlanden sloeg het verhaal van Luther en Calvijn (protestantisme) best aan. Karel gooide iedereen op de brandstapel die niet katholiek was. 

Hierboven zie je twee redenen dat de 'Nederlanders' zich langzaam maar zeker tegen de Habsburgers (Karel) gaan keren. 

En toch....

- Karel V was erg geliefd in de Nederlanden. 

- 1555 Filips II neemt de macht over.

- Filips II zet bestuur vader voort en is nog strenger katholiek.

- Filips II verachte de Nederlanden en stuurde zus Margaretha 

van Parma. 

Smeekschrift 

Smeekschrift 

- Landvoogdes Margaretha van Parma stemt in met het smeekschrift van de edelen. (1566)

 

- Protestanten mochten openlijk hun geloof belijden.

- Protestanten gingen hagenpreken houden in de velden rondom steden. 

- Hagenpreken leidde tot Beeldenstorm in 1566

Beeldenstorm

- Radicale calvinistische predikanten roepen op tot protest

- In 1566 breekt de Beeldenstorm uit. 

- Hoe zou Filips II hebben gereageerd op de Beeldenstorm? 

Beeldenstorm in de st stevens

Beeldenstorm

In de tijd van de katholieken was de kerk in bonte kleuren geschilderd en stond ze vol beelden van heiligen. De Beeldenstorm in 1580 en de overname van de kerk door de protestanten in 1591 gaven het interieur een totaal ander aanzien. De kerk werd leeggehaald en witgekalkt. Veel kunstschatten en relieken zijn in die tijd verdwenen, zoals de arm van de heilige Stephanus.

Vraag:

1. Leg uit waarom het uitbreken van de beeldenstorm kenmerkend is voor het protestantisme. 

Vraag:

2. Waarom kun je beredeneren dat Luther afkeurend zou hebben gereageerd op de Beeldenstorm?

Aan de slag

Maak:

22.6, 22.7 & 22.8

Bladzijde 61