Lessenreeks Les 3: Leenheren en leenmannen uitleg

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 7,8

De macht uit handen geven 

Het leenstelsel oftewel het feodalisme uitgelegd.

Het rijk van Karel de Grote

Bestuur in de vroege middeleeuwen

• Door slechte wegen kon koning nauwelijks reizen in zijn rijk
• Doordat weinig mensen konden lezen, begrepen weinig mensen wetten
• Doordat er bijna geen geld was, kon koning geen ambtenaren of leger betalen.
• Probleem: koning kan hierdoor zijn rijk niet goed besturen
• Oplossing: koning stelde leenmannen aan

Het leenstelsel

• Karel de Grote leenheer kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten.
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Het leenstelsel heet ook wel: feodalisme

Feodale stelsel/leenstelsel

1. Koning verdeelde zijn rijk in kleinere stukken en leende stukje grond uit aan leenman
2. Leenman bestuurde grond
3. Leenman  zweerde, in ruil voor grond, trouw aan de koning.

Trouw = koning helpen bij het besturen + voor de koning vechten en soldaten leveren ten tijde van oorlog.

Leenstelsel Karel de Grote

Leenstelsel of feodalisme

De middelste leenmannen zijn naast leenman ook leenheer, omdat ze de grond weer in stukken verdelen en deze ook in leen geven.

Zet de namen op de juiste plek

Leenheer

Leenstelsel

Leenman

Achterleenman

Aan het eind van tijdvak 3 ontstond het feodale stelsel. Waarom zorgde het feodale stelsel voor een machtsafname van de koning(en)?

1. Er werd te veel belasting geheven.
2. De koning moest veel oorlogen voeren.
3. De koning verloor controle over de leenmannen.
4. De Vikingen verwoestten vele leengebieden.

Wat waren gevolgen van het feodale stelsel?

1. Koning werd te machtig
2. Versnippering in het rijk
3. Iedereen steunde de koning trouw
4. Niemand wist meer wie de leenheer was

Welk nadelig gevolg heeft het leenstelsel voor Karel de Grote en zijn opvolgers gehad?

1. leenmannen waren lastig te controleren
2. leenmannen zagen zichzelf als zelfstandige heersers en hun leen beschouwden ze als eigendom
3. het Rijk van Karel was verdeeld in graafschappen en hertogdommen
4. ridders waren technisch superieur geworden aan het voetvolk

Dus....
Waarom werd de macht van de kerk en de edelen kleiner door het leenstelsel?