5H herh. H8 Ecosysteem en evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Herhalen Ecologie

Deze les:

- Basiskennis H8 Quiz

- Uitleg + oefenvragen: NPP/BPP, Koolstof - en Stikstofkringloop, Eutrofiëring, Successie

- D-toets H7 + H8

Welke groep hoort bij nummer 1?

1. Reducenten
2. Afvaleters
3. Producenten
4. Consumenten

Welke rol spelen consumenten in een voedselkringloop?

1. Nemen mineralen op en maken organische stoffen
2. Zetten organische stoffen om in andere organische stoffen
3. Breken organische stoffen af tot mineralen
4. Nemen organische stoffen op en maken anorganische stoffen

Welke groep organismen vormt een populatie?

1. De planteneters op Ameland
2. De bomen in een park
3. De edelherten in de Oostvaardersplassen
4. De kruidachtige planten in een wegberm

De eekhoorn ondervindt veel invloeden, hoeveel abiotische invloeden tel je?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Je spreekt van een plaag als..

1. de meerderheid van de mens last van een soort ervaart
2. de populatiegrootte een bepaalde grens overschrijdt
3. populatiegrootte zo is dat 't ecosysteem het niet kan dragen

Welk proces is een assimilatieproces?

1. het maken van aminozuren uit eiwitten
2. het maken van koolstofdioxide uit koolhydraten
3. het maken van zetmeel uit glucose
4. het maken van glucose uit glycogeen

Welk(e) element(en) bevatten alle organische stoffen?

1. C
2. C en H
3. C, H en O
4. C en O

Zuurstof, fosfaat, water, koolstofdioxide en nitraat zijn..

1. anorganische stoffen
2. organische stoffen

Primaire productie

De hoeveelheid organische stoffen (g/opp/jaar) die producenten maken. 

BPP – dissimilatie = NPP

NPP van producenten wordt biomassa en is als energie beschikbaar voor de hogere trofische niveau's (consumenten). 

Elke stap omhoog in het trofisch niveau gaat energie verloren, waarom?

Eten van energierijk plantaardig voedsel
Dissimilatie door dieren
Afbreken van dode dieren door schimmels en bacteriën
Vorming van fossiele brandstoffen
Dissimilatie door schimmels en bacteriën
Fotosynthese
(Voortgezette) assimilatie door planten
Verbranding van fossiele brandstoffen
Afbreken van dode planten door schimmels en bacteriën

Sleep de nummers naar de juiste zin in de tabel:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

BINAS 93G

Wat neemt de plant op van de stikstofkringloop?

1. Nitriet
2. Water
3. Glucose
4. Nitraat

Andere routes

'Verstorende' routes zonder zuurstof:

- NO3- > N2 (g) denitrificatie door denitrificerende bacterie

N2 komt in de atmosfeer en verdwijnt uit de bodem of het water

-N2 (g) --> NH4+

N2 (g) kan gebonden worden door knolletjesbacterie en stikstofbindende bacterie.

Planten kunnen deze NH4+ dan weer gebruiken.

Stikstof (N₂) Is een stof die niet reageert met andere stoffen. Een plant of dier heeft er dan ook niets aan. N₂ blijft N₂.

Alleen met geweld (bliksem, hitte in een motor) bindt N₂ aan zuurstof. 

Of door sommige bacteriën bindt N₂ aan waterstof. 

Ammoniak (NH3) en ammonium (NH4+) zijn eigenlijk twee toestanden van dezelfde stof. 

Als ammoniak oplost, pikt het een H+ van water zodat NH4+ ontstaat. Als ammonium de lucht in gaat, wordt het weer NH3. 

Nitriet bestaat maar heel kort in de natuur, omdat de reactie tot nitraat heel snel gaat. Dat is goed, want nitriet is giftig.

Deze NH₃ zit binnenin een plant. Het wordt meteen gebruikt door de plant om er N-bevattende organische stoffen van te maken. Deze NH₃ komt dus niet in de grond terecht. De andere NH₃ wel.

Stikstofassimilatie is gewoon assmilatie met stikstof. Assimilatie = opbouw van grotere moleculen uit kleinere moleculen. Dus bv. opbouw van aminozuren uit nitraat (en glucose)

Besteed even een paar minuutjes aan het doornemen van de stikstofkringloop in je eigen BINAS 93F . 

De meeste onduidelijkheden vind je hiernaast toegelicht.

Hoe kan er 'N' verdwijnen uit de bodem?

anaeroob proces, verloopt allean als er geen zuurstof is

anaeroob proces, verloopt allean als er geen zuurstof is

aeroob proces, verloopt allean als er wel zuurstof is

aeroob proces, verloopt allean als er wel zuurstof is

Hoe kan 'N' verdwijnen uit eenvoudige stikstofkringloop?

1. planten nemen het op
2. vervluchtiging en denitrificatie
3. omzetting in nitriet en nitraat

Welke N-rijke stof zit er in urine van koeien?

1. ammoniak
2. nitriet
3. nitraat
4. ureum

Welke N-rijke stof zit er in koeienpoep?

1. ureum
2. nitraat
3. eiwit

Waarom groeien planten beter door bemesting met koeienmest? (2p)

Sommige planten hebben bij hun wortels knolletjes met stikstofbindende bacterie die N2 uit de lucht omzetten in ammonium NH4+

• definitie monocultuur kennen
  
• voor- en nadelen van monoculturen kunnen noemen
  

Bijzondere route

Knolletjesbacteriën (en een paar andere bacteriën) kunnen N₂ (g) omzetten in NH_3.

Stikstof die eerst níet te gebruiken was voor de plant, is nu wél te gebruiken. Oftewel:

De bodem wordt voedselrijker.

Dit is 'Groenbemesten'.

Wat is groenbemesting?

1. Kunstmest strooien op het land
2. Natuurlijke mest strooien op het land
3. Bemesten door middel van knolletjesbacterien
4. Bemesten met groene planten

Groenbemesting

Bij groenbemesting wordt klaver op stikstofarme grond geteeld, waarna deze omgeploegd wordt. Klaver leeft in symbiose met stikstofbindende bacteriën, waardoor extra stikstof in de bodem komt. Door om te ploegen, blijft de stikstof beschikbaar voor nieuwe planten. 

Als planten geoogst worden, wordt de stikstof die als eiwitten aanwezig zijn in de plant onttrokken aan de bodem. De kringloop wordt onderbroken.

Hoe werkt groenbemesting?

Zet in de juiste volgorde:
1. Boer spit de planten met knolletjesbacterie onder
2. Knolletjesbacterie bindt N2 uit de lucht en maakt NH4+ (ammonificatie)
3. Bacterie in bodem maakt nitraat
4. Gewas kan goed groeien door opname van nitraat

1. 1-2-3-4
2. 3-4-1-2
3. 2-1-3-4

veel mensen halen in de herfst bladeren uit hun tuin. Wat voor een effect heeft dit op de stikstofkringloop?

Welk effect heeft het weghalen van de bladeren voor de stikstofkringloop? (2p)

Eutrofiëring

Leg uit hoe intensieve bemesting kan leiden tot eutrofiëring en massale vissterfte in een plas. Geef aan hoe algen, ondergedoken waterplanten en reducenten daarbij een rol spelen (4p)

Successie

• Successie is het opeen volgen van planten en dieren
  
• Bij successie veranderen de omstandigheden en hierdoor kunnen er nieuwe planten en dieren in het systeem komen
  
• Zo kan in de loop van de tijd een kaal duin veranderen in een bos

Successie

Wat kan een voorbeeld zijn van successie? Welke opeenvolging past bij successie?

1. heide -> zand -> bos
2. bos -> moeras -> plas
3. strand -> duinen -> bos
4. steppe -> kale grond -> regenwoud

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Het beginstadium van successie heet

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Successie

Noem 3 verschillen tussen pionierstadium en climaxstadium

accumulatie
= ophoping van schadelijk niet goed afbreekbare (= persistente) stoffen

Accumulatie is ...

1. .. het ophopen van gifstoffen in het milieu
2. .. het afbreken van gifstoffen door het milieu
3. .. het afbreken van gifstoffen door een ziekteverwekker
4. .. het ophopen van gifstoffen in organismen

Accumulatie komt vooral voor bij prooidieren

1. juist
2. onjuist

Bij welk niveau is de accumulatie het grootste probleem?

1. producent
2. consument 1ste orde
3. consument 2de orde
4. consument 3de orde

D-toets H7 + H8 Ecologie

Klaar? Nakijken!