Week 14 2.1 Marktfalen

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Economie 4V - Marktfalen

2.1 De overheid grijpt in

Programma

2.1 Overheid grijpt in

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat marktfalen is en hiervoor oorzaken noemen.

Je kunt uitleggen waarom de overheid minimumprijzen en maximumprijzen instelt en wat voor effect deze hebben op de totale welvaart.

Je kunt uitleggen waarom de overheid maximumprijzen instelt en wat voor effect deze hebben op de totale welvaart.

Je kunt aangeven dat de overheid ingrijpt op een markt die niet goed werkt, door het instellen van toezichthouders.

Een markt werkt niet perfect...hoe kan dit?

• Marktmacht, waardoor de uitkomsten van de markt niet optimaal zijn en de markt dus inefficiënt werkt.

• Externe effecten, waardoor de markt verkeerde uitkomsten geeft.

• Collectieve goederen, die niet via de markt verhandeld kunnen worden omdat er geen individueel prijskaartje aan hangt.

Marktfalen; ingrijpen!

De overheid grijpt om verschillende redenen in in het marktproces, bijvoorbeeld omdat ze de prijzen te hoog of te laag vindt of omdat er sprake is van marktfalen, zoals bij externe effecten en collectieve goederen.

Perfecte markt 

CS + PS = maximaal 

evenwicht op markt; 

Dit noemen we Pareto efficiency

We kennen marktvormen met prijszetting voor aanbieders....

Wat betekent prijszetting?

Deze werken zogenaamd niet-efficiënt; geen optimaal resultaat voor de welvaart. Dit zijn de meeste markten. 

Marktvormen met prijszetting

Bij marktvormen met prijszetting wordt het maximaal haalbare surplus niet bereikt. 

--> Aanbieders kunnen bij deze marktvormen een groter deel van het totale surplus naar zich toe trekken. 

Marktvormen met prijszetting zijn....

1. monopolie
2. oligopolie
3. monopolistische concurrentie
4. volkomen concurrentie

Externe effecten

De markt kan ook niet gewenste uitkomsten opleveren. Je moet dan denken aan milieuvervuiling, geluidsoverlast en gezondheidseffecten. 

Dit zijn voorbeelden van externe effecten. 

Externe effecten zijn gevolgen van productie en gebruik van goederen en diensten die niet in de prijs worden doorberekend.

'de markt faalt'....

externe effecten

Wanneer 'faalt' de markt nog meer?

De markt faalt ook bij goederen die niet individueel geprijsd kunnen worden. Dit is het geval bij collectieve goederen. Dit zijn goederen zoals dijken en rechtspraak die door de overheid worden geproduceerd. Collectieve goederen worden betaald uit belastinggeld. Collectieve goederen hebben als kenmerk dat consumptie of gebruik door de een, het gebruik van de ander niet in de weg staat.

Wat kan de overheid doen?> Prijsregulering

Perfecte markt 

CS + PS = maximaal 

evenwicht op markt; 

Dit noemen we Pareto efficiency

Niet perfect werkende markt; overheid stelt minimumprijs in

Wat nu?

Wat gebeurt

er met de

welvaart?

Geef de juist letters aan bij...: 

- De daling van het consumentensurplus ten gevolge van de minimumprijs 

- De toename van het producentensurplus

- Het totaal van het consumenten- en producentensurplus  

- De kosten van het opkopen van het overschot het 

doelmatigheidsverlies ten gevolge van de 

minimumprijs.

Geef de juist letters aan bij...: 

- De daling van het consumentensurplus ten gevolge van de minimumprijs  

D + E

- De toename van het producentensurplus D + E + G

- Het totaal van het consumenten- en producentensurplus  B+C+D+E+F+G

- De kosten van het opkopen van het 

overschot worden weergegeven met 

het oppervlak E + F + G + H + I + J.

- De kosten van het opkopen van het 

overschot het doelmatigheidsverlies 

ten gevolge van de minimumprijs. H + I + J 

Hetzelfde moet je kunnen bij de maximumprijs.

Hoe verandert de welvaart dan?

Toezichthouders

Om ervoor te zorgen dat de marktwerking wordt gestimuleerd en dus inefficiëntie van de markt wordt beperkt, houdt de overheid toezicht op de markt. 

De overheid heeft daarvoor enkele toezichthouders ingesteld.

De overheid stimuleert daarom een goede marktwerking. Door de concurrentie te bevorderen probeert de overheid op veel markten het ideaaltype, volkomen concurrentie, zo veel mogelijk te benaderen

De ACM (Autoriteit Consument en Markt)

De Mededingingswet verbiedt kartels, zoals prijsafspraken tussen bedrijven en misbruik van economische machtsposities. 

Ook moeten bedrijven bepaalde fusies en overnames vooraf ter goedkeuring aan de ACM melden.

Handel over grenzen? --> Bij Grensoverschrijdende handel is de Europese wetgeving van toepassing.

nu maken opdracht 12

Huiswerk

Paragraaf 2.1

1, 3, 5, 7, 8, 12, 14, 15