Poëzie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Waaraan herken je een gedicht?

Vier kenmerken van poëzie

1. een gedicht heeft een eigen uiterlijke vorm 

2. in een gedicht spelen (rijm)klanken, maat en/of ritme een rol 

3. een gedicht heeft een of meer versregels met een speciale (soms ongrammaticale) zinsbouw 

4. in een gedicht wordt gespeeld met betekenissen van woorden

Vorm

Ondanks dat we deze tekst niet kunnen lezen, zie je toch direct dat het een gedicht is. 

Hoe komt dat? 

Hoe zie je dat het een gedicht is?

 Poëzie: vorm én inhoud

Bij poëzie gaat het zowel om de inhoud als om de vorm.

 
Vaak is er een relatie tussen vorm en inhoud
en brengt de vorm je dichter bij de inhoud. 

Inhoud

Ellen Deckwitz

Ellen Deckwitz (1982) is een van de belangrijkste dichters van haar generatie. Ze won met De Steen vreest mij (2011) de
C. Buddingh’-prijs voor het beste poëziedebuut en is een graag geziene gast op literaire podia. Dankzij optredens in televisieprogramma’s als De Wereld Draait Door en een column in nrc.next heeft Deckwitz zich ontwikkeld tot een van onze meest aanstekelijke poëzieambassadeurs.

Wat bedoelt ze met de titel
"Olijven moet je leren lezen" ?

Uit: Olijven moet je leren lezen

Misschien is poëzie niets voor je, maar dat weet je pas als je haar een kans gegeven hebt, want hoe wist je vroeger dat olijven te eten waren? Door het gewoon te proberen.
Ook gedichten kun je leren eten.

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Op poëziefestivals zijn er twee vragen die dichters altijd worden gesteld.

De eerste vraag is of je misschien iets minder wilt drinken.

 

De tweede vraag komt pas tegen het einde van de avond aan bod, en wordt vaak gesteld door een bezoeker die door zijn partner is meegesleept en een beetje ineengekrompen naar al die poëten heeft geluisterd."   
 ----------------------------------------------------------------------------->

Wat zou die vraag zijn
die altijd aan dichters gesteld wordt?

1. wat verdien je daar nou mee?
2. ken jij die Ellen Deckwitz?
3. waarom schrijf je niet gewoon wat je bedoelt?
4. wil je iets voorlezen?

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Het is een goede vraag, die raakt aan een van de pijnlijkste aspecten van poëzie: dat ze je het gevoel kan geven dat je dom bent." (...) Hoe vaag een gedicht ook kan lijken (en geloof me, er zijn gedichten waar de gehele literatuurwetenschap geen raad mee weet), het wil altijd iets overbrengen. Anders had er in plaats van De oude meepse barg rust nimmermeer in drab net zo goed PLOxq*355' kunnen staan." 

https:

https:

Vier kenmerken van poëzie

1. een gedicht heeft een eigen uiterlijke vorm 

2. in een gedicht spelen (rijm)klanken, maat en/of ritme een rol 

3. een gedicht heeft een of meer versregels met een speciale (soms ongrammaticale) zinsbouw 

4. in een gedicht wordt gespeeld met betekenissen van woorden

Zijn songteksten poëzie?

1. Ja
2. Nee

https:

00:49-00:54

Is dit poëzie?

Nobelprijs 2016 Bob Dylan

Wat zou je nog willen leren over poëzie?

Wat heb je geleerd over poëzie?

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Sommige jongeren hebben nogal griezelige opvattingen over poëzie. Dat een gedicht bijvoorbeeld alles mag betekenen wat je maar wil. Dat songteksten altijd poëzie zijn, hoewel de meeste een slappe herkauwing van common sense zijn." 

Uit: Olijven moet je leren lezen

"En dat terwijl poëzie zo fantastisch is. Ze kan tegelijkertijd grappig én schrijnend zijn, ontroerend én ontluisterend. Acht regels kunnen de impact hebben van een natuurdocumentaire en actiefilm in één. Regels als alles van waarde is weerloos of niet het snijden doet zo'n pijn, maar het afgesneden zijn zingen mee met iedere stap die ik zet." 

"Een kleine waarschuwing is hier wel op haar plaats. Poëzie is niet ongevaarlijk. Ze kan je vrolijk maken, maar ook somber. Verdrietig. Opeens zie je gevoelens verwoord die je eerder niet kon uitdrukken en dus ook niet verwerken." 

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Hoe prachtig is zwemmen opeens als je gelooft dat Snoek het meent, dat zwemmen liefhebben met iedere porie is? Al kan je niet precies uitleggen waarom zwemmen met armen en benen oude geheimen vertellen is, toch heb je een idee wat Snoek hiermee bedoelt. Beginnen met het lezen van poëzie is ermee akkoord gaan dat je niet meteen alles begrijpt. Maar wel dingen gaat aanvoelen." 

Uit: Olijven moet je leren lezen

"Waarom zegt Snoek niet gewoon dat hij van zwemmen houdt? Omdat hij niet gewoon van zwemmen houdt. Hij zegt niet gewoon wat hij bedoelt, hij zegt precies wat hij bedoelt. Iedereen die begint met het lezen van poëzie mag ervan uitgaan dat het gedicht iets wil zeggen. Het is deel van de conversatie-etiquette tussen tekst en lezer en de eerste les in het leren lezen van gedichten."