Les 2: Nederland neutraal

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

De Eerste Wereldoorlog

les 2: Nederland neutraal

De leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat Nederland merkte van de Eerste Wereldoorlog.

2.  Je kunt belangrijke veranderingen in de Grondwet van 1917 benoemen.

3.  Je kunt uitleggen waarom een poging tot revolutie van Pieter Jelles Troelstra mislukte.

We gaan terug naar begin 20e eeuw....

Wat weet je al van Nederland
tijdens de Eerste Wereldoorlog?

Nederland bleef neutraal!

Nederland was niet verbonden aan een van de bondgenootschappen en kon dus neutraal blijven, mits het oorspronkelijke Von Schlieffenplan iets werd aangepast.

Gevolgen WOI voor Nederland

Aan het begin van de oorlog sloegen 1 miljoen(!) Belgen op de vlucht. Velen kwamen in Nederland terecht. Een deel keerde terug, maar de rest moest langdurig worden opgevangen.

Mobilisatie

Ondanks dat Nederland neutraal was, werd het leger gemobiliseerd. Jonge mannen kregen te maken met dienstplicht. Ook dit kostte Nederland veel geld.

De dodendraad

Om de grens tussen Nederland en België beter te kunnen bewaken, werd de elektrische dodendraad aangelegd. Hierdoor kon smokkel, spionage en desertie beter worden tegengegaan.

Handelsbelemmeringen

De Nederlandse handel had enorm te lijden onder de oorlog. Er ontstonden grote tekorten (schaarste). Door middel van een distributiesysteem (bonnen) werd alles eerlijk verdeeld.

Onopgeloste zaken

Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren Nederlandse politici nog bezig met onopgeloste zaken over algemeen kiesrecht, het districtenstelsel en de schoolstrijd.

Pacificatie van 1917

De Eerste Wereldoorlog zorgde voor een gevoel van verbondenheid. Politieke tegenstellingen werden even minder belangrijk. Dit leidde tot de komst van een nieuwe Grondwet.

Algemeen kiesrecht?

De strijd om algemeen kiesrecht werd beëindigd. Hoewel alleen de mannen actief en passief kiesrecht kregen. Vrouwen kregen passief kiesrecht. Pas in 1919 kregen zij ook actief kiesrecht.

Evenredige vertegenwoordiging

Het districtenstelsel werd afgeschaft. Er kwam een nieuw kiesstelsel: de evenredige vertegenwoordiging. Alle uitgebrachte stemmen werden 

voortaan landelijk bij elkaar 

opgeteld. Kleine partijen 

hadden nu ook kans op 

een zetel!

Einde schoolstrijd

Na al die jaren van strijd kwam er eindelijk een financiële gelijkstelling van het bijzonder en openbaar onderwijs. Alle scholen kregen vanaf nu geld van de overheid.

De vergissing van Troelstra

P.J. Troelstra, leider van de SDAP, riep in november 1918 op tot een arbeidersrevolutie net als in Rusland. De ontevredenheid onder het volk was groot, maar een revolutie kwam er niet...