19-12-24 Les Twents en kraomschuddn in Mariaparochie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-4

Nederlands

Taal en dialecten

Twents

A’j plat kont proat’n, moj ‘t nich loat’n?

Vind je het wel of niet belangrijk dat de Twentse taal blijft bestaan?

Standaard Nederlands

Hoewel we allemaal Nederlands spreken, klinkt het niet bij iedereen hetzelfde. Standaardnederlands is het Nederlands zoals je dat op school leert spreken en schrijven. Eigenlijk is het een verzameling afspraken over de manier waarop je woorden en zinnen uitspreekt en opschrijft. 

Het Nederlands verandert voortdurend. 

Hebban olla vogala (± 1075)

Het is een liefdesgedichtje.
Het is opgeschreven door een monnik, die bij het overschrijven van teksten in het Latijn even wilde proberen of zijn pen het goed deed en deze zinnetjes opschreef

Dialect en accent

• Een dialect heeft zijn eigen woordenschat, klanken en grammatica. Voorbeelden hiervan zijn het Twents en het Brabants.
• Een accent is geen taal, maar een manier waarop je een taal uitspreekt.
• Soms kun je aan het accent horen waar iemand vandaan komt.

De Nedersaksische taal

De Twentse taal is onderdeel van de Nedersaksische taal. 

Die taal
is een verzameling van nog veel meer dialecten in Europa.

Taal verandert steeds

Het Nederlands verandert steeds. Als de wereld om je heen verandert, heb je daar nieuwe taal voor nodig. 

Bijvoorbeeld het woord 'computer'.

Er zijn ook woorden die verdwijnen. Zo'n woord is 'gladbek'. Wat denk je dat dat betekent?

Kroamschudden

Kuier-droad

Oetleenn

Tehoop

Gebroek

Kuiervolk

Wat is een 'gladbek'?

1. Een jongeman die nog geen baard heeft.
2. Een man die net een bezoekje aan de barbier heeft gebracht.
3. Iemand die leugens vertelt.
4. Het gevoel in je mond als je vet hebt gegeten.

In 2017 was 'appongeluk' één van de nieuwe woorden. Wat is het?

1. Een vergissing waarbij een appje naar de verkeerde persoon gestuurd is.
2. Liefdesverdriet nadat je partner de relatie met een appje heeft beëindigd.
3. Ongeluk waarbij een verkeersdeelnemer betrokken is die tijdens het ongeval aan het appen was.
4. Het per ongeluk verzenden van een verkeerde tekst doordat autocorrect de tekst heeft aangepast.

Veiligheidinstructie

In het volgende filmpje worden de veiligheidsinstructies in het Twents gegeven. Kun jij het volgen? 

Tijdens het filmpje krijg je een paar vragen.

00:15

Wat betekent het woord
'joekelt'?

00:44

Wat betekent het woord
'toet'n'?

00:52

Wat betekent het woord
'poez'n'?

00:57

Wat is een 'noaber'?

1. Een kind
2. Een buurman/-vrouw
3. Een ander
4. Een vriend

01:45

Wat betekent het woord
'onmeunig'?

Wat is je favoriete Twentse
woord uit deze les?

Wat vond je van deze les?

Onmeunig mooi

Plezerig

Nich zo leuk