3.3 Onderzoekers en denkers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

De Grieken

Onderzoekers en Denkers

1. Ga rustig zitten
2. Pak je device en schrift
3. Log in bij LessonUp

De Grieken

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• verklaren hoe de Grieken een culturele eenheid waren.
• uitleggen hoe Griekse wetenschappers gingen onderzoeken en denken
• uitleggen hoe de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen wetenschappelijk te verklaren.
• minimaal drie voorbeelden van wetenschappers geven 

Belang

We maken nu nog gebruik van de theorieën van Griekse wetenschappers en filosofen. 

Plato schreef bijvoorbeeld over ‘moderne’ dingen (politiek en gelijkheid). 

Eed van Hippocrates. 

Wiskunde en symmetrie is belangrijk: gebruiken nog steeds de stelling van Pythagoras (vernoemd naar de Griekse wiskundige Pythagoras). De Grieken waren namelijk al ver op wetenschappelijk gebied. 

Leerdoel: Uitleggen wat het verschil is tussen een mythologische en wetenschappelijke verklaring van de wereld. 

Er komen 3 herhalingsvragen aan... 

Van de vorige les 

Hoeveel broers en zussen heeft Zeus?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Dit is géén kenmerk van de Griekse goden

1. Polytheïstisch
2. Natuurgodsdienst
3. Mythologie
4. Dierenhoofden

Waar was een tempel van de Griekse goden NIET voor bedoeld?

1. feesten ter ere van de goden
2. feesten ter ere van de koning
3. de goden om raad vragen
4. offers brengen aan de goden

Welke goden staan hier afgebeeld?

Hermes

Athena

Aphrodite

Poseidon

Maak je klaar om aantekeningen te nemen

Uitleg

Culturele Eenheid

De Grieken vonden zichzelf heel wat. Andere culturen die geen Grieks spraken werden barbaren genoemd. 

Ook al waren de Griekse stadstaten onafhankelijk en verschillend, de Grieken voelden zich toch één volk. 

Ze spraken dezelfde taal, aanbeden dezelfde goden en hadden hetzelfde schrift. 

Tot hun gemeenschappelijke beschaving behoorden ook de mythen, sagen (heldenverhalen) en legenden (wonderlijke verhalen). 

Wetenschappelijke verklaring

Vanaf 6e eeuw: weg van mythologische verklaring van natuurlijke verschijnselen. 

• Gingen hun verstand gebruiken
• Nauwkeurig onderzoek: heel precies dingen bestuderen
• Logisch denken

Deze wetenschappers werden filosofen genoemd. 

In mythen vinden ze niet alle antwoorden. Er ontstond een nieuwe manier van wetenschappelijk denken.  

Filosofen

1. Bij de Grieken: alle wetenschappen.

2. Tegenwoordig: wijsbegeerte

Liefhebbers van de wijsheid. 

Natuurfilosofen

• Eigenlijk de voorlopers van moderne wetenschappers.
• Hebben belangrijke ontdekkingen gedaan, die (soms) vandaag de dag nog steeds kloppen.

Onderzoekers

- Wiskunde: Archimedes, Pythagoras (wetten)

- Geneeskunde: Hippocrates

- Geschiedschrijving: Herodotus

- Sterrenkunde: Aristarchus (zon stil) 

- Aardrijkskunde: Eratosthenes

Hippocrates

• Geneeskunde (opgeleid door vader)
• Reisde rond (Egypte)
• Alle ziekten zijn verschillend (andere behandeling)
• Oorzaak en genezing niet door Goden

Eed van Hippocrates

De eed van Hippocrates is een eed waarin artsen zichzelf verplichten bepaalde beroepsregels te zullen handhaven. De eed is opgesteld in het Oudgrieks en is vernoemd naar de Griekse arts Hippocrates, die omstreeks 400 v.Chr. zijn leerlingen van het Asklepieion op het eiland Kos deze belofte liet afleggen.

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Vader van de Geschiedschrijving
• Beschrijft onder andere de Perzische Oorlogen
• Feiten verklaren door bronnen systematisch onderzoeken. 

Vanaf 6e eeuw: weg van mythologische verklaring van natuurlijke verschijnselen en naar een wetenschappelijke verklaring van de wereld. In mythen vinden ze niet alle antwoorden. Er ontstond een nieuwe manier van wetenschappelijk denken.  

Filosofen: 1. Bij de Grieken: alle wetenschappen. 2. Tegenwoordig: wijsbegeerte

Er zijn verschillende wetenschappen: wiskunde, geneeskunde, sterrenkunde, etc. 

Er komen 2 vragen aan... 

Herhaling en komende lesstof 

Goed of fout?

Wetenschappers willen uitspraken doen over wat goed en kwaad is.

1. Goed
2. Fout

Hoe heten de Grieken die opzoek gingen naar wijsheid?

1. Filosofen
2. Wetenschappers

Waar waren deze filosofen en wetenschappers goed in? Sleep de onderdelen naar de juiste persoon.

Plato

Hippocrates

Aristoteles

Pythagoras

Eratosthenes

politiek

geneeskunde

natuurkunde

wiskunde

aardrijkskunde

Liefde voor de wijsheid:

• Nadenken over grote levensvragen.
• Filosofie: vriend (filos) van de wijsheid (sofia)
• Socrates, Plato, Aristoteles.

Filosofie: alle wetenschappen in de tijd van de Grieken

Waarom?

• Mythen zijn niet altijd waar

• Antwoorden zoeken op vragen

• Niet zomaar alles aannemen: kritisch en nieuwsgierig zijn en blijven!

• Zelf ontdekken van de waarheid (kennis en wijsheid uitbreiden)

• Observeren

Socrates

• Eén van de belangrijkste Atheense filosofen
• Zoektocht naar de waarheid: ieder antwoord leidde naar een nieuwe vraag
• Goed en kwaad (Ethiek)
• Socratische manier van vragen stellen (kritisch)
• Hij moest zelfmoord plegen.

Video

Socrates: de bron van wijsheid (1:49)

Verdieping op het onderwerp 

Plato

• Leerling van Socrates
• Wetenschappers moeten inzicht krijgen in algemene ideeën
• Kennis door nadenken
• Oprichter van de Akademeia  

(Atheense academie - hoger onderwijs)

• Bekendste werk: De Staat, over politiek

Ideeënleer

Het gedachtegoed dat er van alle dingen in het universum perfecte ‘Vormen’ of ‘Ideeën’ bestaan. Alles wat wij om ons heen zien in de wereld zijn echter slechts ‘afspiegelingen’ van deze ideaalbeelden, waardoor de meeste mensen denken de ‘echte’ Ideeën te kennen, maar dat in werkelijkheid niet doen. Deze perfecte vormen liggen namelijk diep opgeslagen in onze ziel, waardoor ze alleen door filosofen te bestuderen zijn.

Aristoteles

• Leerling van Plato
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica
• Wetenschappers moeten zorgvuldig kijken 

en daarna juiste, logische conclusies trekken. 

Video

Aristoteles: De grootste denker uit de klassieke oudheid (1:49)

Verdieping op het onderwerp 

Griekse denkers gingen op zoek naar ware kennis over algemene ideeën en nadenken over grote levensvragen. 

Ze gingen niet zomaar alles aannemen: kritisch en nieuwsgierig. Zelf ontdekken van de waarheid (kennis en wijsheid uitbreiden).

Voorbeelden van denkers: Socrates, Plato en Aristoteles. 

Wie ben ik?

Wie ben ik?

Ik vroeg me af welke plaats de aarde had in heelal, want ik zag dat de zon opkwam en weer onder ging. Het lijkt wel net alsof de zon om de aarde draait... Nee, uit mijn berekeningen denk ik dat de zon stil  staat en de aarde eromheen draait. 

Wie ben ik?

1. Aristoteles
2. Aristarchus
3. Archimedes
4. Hippocrates

Wie ben ik?

Ik ben ongeveer rond 485 voor Christus geboren. Ik wil graag feiten verklaren door bronnen systematisch te onderzoeken. Ik heb veel geschreven over de Perzische Oorlogen. Oorzaak en gevolg is belangrijk. Ik word ook wel de vader van iets genoemd... 

Wie ben ik?

1. Pythagoras
2. Socrates
3. Herodotus
4. Hippocrates

Wie ben ik?

Ik ben rond 427 voor Christus geboren in een rijke Atheense familie. Ik wist eerst niet wat ik wilde worden. Ik vind dat nadenken zorgt voor kennis, kijken niet. Ik ben op reis geweest door Italië en Egypte. 

Wie ben ik?

1. Ptolemaeus
2. Socrates
3. Aristoteles
4. Plato

Bekende wetenschappers

Hippocrates

Medicijnen

Herodotus

Geschiedenis

Archimedes

Natuurkunde

Pythagoras

Wiskunde

Socrates

Filosofie

Plato

Filosofie

Aristoteles

Filosofie

Aristarchus

Sterrenkunde

Afsluiting

Huiswerk: maken en lezen 3.3 voor donderdag. 

Werk verder aan je PO!!!!

Extra uitleg

voorbeeld van filosofisch denken:

Wie red je?

1. 1 persoon?
2. 5 personen

Stel er ligt iemand in het ziekenhuis, die op een gebroken been na gezond is. Zijn organen kunnen echter 5 mensen hun leven redden offer je deze persoon op voor de vijf anderen?

1. Ja
2. Nee

Herhalingvragen... 

Herhaling van de vorige les(sen)

Hoeveel broers en zussen heeft Zeus?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Hoe heten de Grieken die opzoek gingen naar wijsheid?

1. Filosofen
2. Wetenschappers

a.Welk kenmerk van de monarchie noemde Otanes?
b. Welk standpunt had Otanes over de monarchie? Leg je antwoord uit

d. Over welke bestuursvorm gaat de bron?
e.Welk standpunt had Plato over deze bestuursvorm? Leg je antwoord uit.