les 4PDL Liggen en verschoond worden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 4: Liggen en verschonen

Inleiding

• Wij liggen gemiddeld 8 uur op bed -> een passieve cliënt vaak 12 uur of meer.
  
• Zonder het merken, draaien wij ons en/of corrigeren wij onze houding.
  
• Een cliënt met een ernstig zelfzorgtekort (op 17 of meer gebieden) kan dat niet.
  
• Een passieve cliënt heeft bij het liggen vaak buigstanden in zijn gewrichten daardoor -> grotere kans op decubitus.
  
• Decubitus wordt veroorzaakt door extra lange druk op bijv. stuit en hielen.
  

Preventie (door)liggen

• Cliënt zoveel mogelijk actief houden, zover dit nog te beïnvloeden is;
• Een op de cliënt afgestemde ligondersteuning of matras;
• Multidisciplinaire aanpak van het ligprobleem.

Passiviteitsproblematiek

Door passief te liggen in bed of stoel zonder zichzelf te kunnen draaien of bewegen ontstaan de volgende problemen tijdens de zorg

A. decubitus

B. Voorkeurshoudingen

C. Contracturen

Decubitus

Ongelijke druk, invloed van druk en schuifkracht of te lang bestaande druk op 1 plaats, beschadiging van de huid. Roodheid, ontvelling van de huid en wonden ontstaan.

Voorkeurshoudingen

Definitie: is een houding die iemand onbewust aanneemt of 

door anderen opgelegde houding, welke de persoon niet zelfstandig kan beïnvloeden.

   

Factoren die een oorzaak kunnen zijn:

- Contracturen

- Verhoogd spierspanning of weerstand t.g.v. rigiditeit, spasme, pijn,  verdwijnend lichaamsgevoel

Contracturen

• Beperking van de normale bewegelijkheid van weefsel, waardoor bewegen van gewrichten onvolledig is;
• Door regelmatig PDL toe te passen bij contracturen kun je dit een beetje voor je uitschuiven.
  
• Contractuurbestrijding is 24-uurs zorg waarbij verschillende disciplines moeten samenwerken. bijv. met de ergo, fysio
  

PDL interventies: Wat kun je hieraan verbeteren of veranderen

• Aandacht bij inzetten van passend ligmiddel richt zich op:
  
• Zorgen voor optimale drukverdeling over het gehele lichaam waardoor risico op decubitus afneemt
  
• Zoveel mogelijk ondersteuning bieden
  
• Ligondersteuning moet stabiel zijn
  
• Het geven van prettige lichaam omsluitende prikkels
  
• Ligmiddel moet helpend zijn bij de zorgverlening
  

Welke voorzieningen ken je om het liggen te verbeteren?

Lighulpmiddelen

Wisselligging systemen:

  

- Wisselligging en bed met transfer met behulp van bruin glijzeil

- Wentelsysteem

- Doluk wisselligging systeem

 

Antidecubitus

• Traag schuim matras
  
• Wisseldruk matras
  

Positioneringssystemen

• Positioneringskussens
  
• Innocare ligsysteem
  
• DLM (dynamische ligmiddel)

Aandachtspunten /maatregelingen

• Cliënt krijgt een afgestemde ligondersteuning of matras
  
• Vraagt een multidisciplinaire aanpak
  
• Wisselligging schema maken

Samenvattend

Decubitus en flexieneigingen in benen zijn de meest voorkomende problemen bij liggen met passieve cliënten.

1. geven van wisselligging

2. Het verstrekken van ligmiddelen, waarbij maximaal wordt tegemoet gekomen aan de lichaamshouding/vorm van de client

3. Zoveel mogelijk input geven aan het lichaam zodat de cliënt zoveel mogelijk bewust blijft van zijn lichaam waarbij je een optimale ondersteuning van lichaam, ontspanning van spieren en een goede drukverdeling op de huid geeft 

Passiviteitsproblemen bij verschonen

Bestaande houdingen of voorkeurshoudingen;

• Pijn en koude;
• Angst en afweer;
• De wijze waarop ledematen worden vastgehouden en/of bewogen;
• De fysieke belasting van de zorgverlener.

Algemene verschoningshandelingen

• Hulp bij toiletbezoek;
• Hygiëne na toiletbezoek;
• Hygiëne bij incontinentie;
• Vervangen van incontinentiemateriaal;
• Vervangen van kleding.

PDL interventies bij verschonen 

• Hulp bij en gereinigd worden na toiletbezoek of incontinentie
  
• Vervangen van incontinentiemateriaal en/of kleding

Hulp bij en gereinigd worden na toiletbezoek of incontinentie

Bij geven van hulp spelen een aantal factoren een rol:

- Is er bij de cliënt sprake van een nog (betrouwbare) sta-functie - Of heeft deze geen sta-functie meer?

- Is er sprake van continentie of incontinentie? Of af en toe een ongelukje? 

-> Afhankelijk van bovenstaande antwoorden pas je de juiste interventies toe.

B. Het vervangen van incontinentiemateriaal en/of kleding

Welk incontinentiemateriaal kies je?

  

Uitgangspunt bij passiviteit is iemand zo min mogelijk te belasten en dus zo weinig mogelijk te verschonen.

VPK interventies: Let zeer goed op smetplekken en handel daar naar!

Incontinentiemateriaal aanbrengen

• Heeft cliënt contracturen in heupen?
  
• Voorkom onnodige pijn door incontinentiemateriaal in zijligging van achteren naar voren aan te brengen en door materiaal omgekeerd dubbel te vouwen. Je kunt eenvoudig tussen de benen door naar voren toe te vouwen en eenvoudiger glad te laten aanschuiven in de liezen.

• Functionele kleding heel belangrijk:
• Kleding met verkorte achterpand zodat inco makkelijk verwisseld kan worden, zonder extra transfers of extra getrek aan kleding.

PDL interventies/maatregelen

• Helpen door 1 zorgverlener
  
• Toiletgebruik of niet?
  

Geaccepteerde incontinentie in combinatie met geaccepteerde zorg op bed wegens onbetrouwbare sta-functie heeft 3 extra voordelen:

1. je ziet meer wat je doet, of er goed gereinigd is, beginnende smetplekken zodat je sneller actie kan ondernemen
   
2. zorgrelatie met de cliënt wordt beter met jou als vpk
   
3. minder gevaar op vallen van cliënt en minder lichamelijke belasting voor de zorgverlener.
   

Vragen?

• Zelfstandig aan de slag met oefenen(herhalen van de handzettingen van de vorige weken)  in het praktijklokaal
• In groepjes aan de eindpresentatie werken.