2.5 Ontwikkeling van de Nederlandse stad

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag

- Ontwikkeling Nederlandse stad

- Drempelwaarde, reikwijdte, verzorgingsgebied

- Controle-vragen om zelf te maken.

Leerdoelen

• Je weet waar de belangrijkste steden en stedelijke gebieden in Nederland liggen.
  
• Je begrijpt het verband tussen de stad en haar verzorgingsgebied.
  
• Je kunt de ontwikkeling van stad tot stedelijk gebied uitleggen.

Vroeger waren steden relatief klein en vaak goed afgebakend d.m.v. bijvoorbeeld een stadsmuur en gracht.

• Vanaf 1900 groeien de steden heel erg snel.
  Fabrieken openen in de stad, wat veel werk oplevert.  

• Mensen verhuizen naar arbeiderswijken.
  Deze wijken werden speciaal gebouwd voor werknemers van die fabriek. De groei noemen wij urbanisatie. 

• Er kwamen steeds meer wijken bij. De stad werd zo groot dat de dorpen eromheen aan vastgroeiden. Dit heet een agglomeratie.
  

• De uitbreiding van Groningen gaat door. Hier zie je met kleuren de nieuwe wijken aangegeven in het jaar 1932.

• Bekijk de volgende video maar eens over de ontwikkeling van Groningen

Noteer ze, je kunt ze hierna invullen in de Lesson-Up.

Met welke dorpen vormt Groningen een agglomeratie?

• Vanaf 1960 gaan arbeiders meer geld verdienen.
  

• Ze kunnen een auto kopen en een huis met een tuin net buiten de stad. Ze vertrekken uit de drukte van de stad, dit heet suburbanisatie.

• Voor werk gaan de arbeiders vaak nog naar de stad, zo blijft er contact tussen de stad en de dorpen er omheen. Dit gebied heet een stadsgewest.
  

Enkele plaatsen die behoren tot Stadsgewest Groningen. Vanuit deze dorpen reizen veel mensen elke dag op en neer naar hun werk.

We noemen die mensen forenzen. 

• In gebieden waar veel stadsgewesten bij elkaar liggen ontstaat interactie. Ook de stadsgewesten groeien hier steeds meer naar elkaar toe. 

• Er ontstaat zo één groot stedelijk gebied van meerdere stadsgewesten.
  

• Een voorbeeld hiervan is de Randstad.
  

Welke vier steden vormen samen de Randstad?

Bekijk maar eens hoe de steden in de Randstad samen een stedelijk netwerk vormen.

Een aantal vragen over de les van net.

Rond 1900 trokken veel mensen van het platteland
naar de stad?
A. Hoe noemen we dit proces?
B. Wat was de voornaamst reden hiervoor?

Doordat de steden groeiden, groeiden omliggende gebieden vast aan de centrale stad. Hoe noemen dit gebied?

Rond 1960 trokken mensen juist weer
weg uit de steden; ze verdienden meer, in de
stad was het druk, er was weinig groen en
soms ook onveilig. Hoe heet dit proces?

De Randstad in het westen van Nederland. Hoe noemen we dit gebied ook wel? (alleen letter)
A Stad B Agglomeratie
C Stadsgewest D Stedelijk gebied

Drempelwaarde, reikwijdte en verzorgingsgebied

- Paar vragen

- Uitlegfilmpje

- Conclusie

- Vragen

Hoe lang ben jij bereid maximaal onderweg te zijn naar de kapper?

Hoe lang wil jij er maximaal over doen om naar een tropisch zwemparadijs te gaan?

Hoelang wil jij maximaal onderweg zijn voor een concert van jouw favoriete artiest?

Hoelang je wilt reizen heeft maken met het soort voorziening. 

Elke voorziening heeft een drempelwaarden, reikwijdte en een verzorgingsgebied.

Dus...

• Reikwijdte: afstand die mensen bereid zijn af te leggen om tot een voorziening (bijv. supermarkt of kapper) te komen.
• Verzorgingsgebied: Het gebied van waaruit klanten naar een bepaalde voorziening komen.
• Drempelwaarde: Minimaal aantal klanten dat een voorziening nodig heeft om te kunnen bestaan.

• Maak van deze sheet een foto of printscreen om de volgende vragen mee te kunnen beantwoorden.

Welke uitspraken zijn juist?

1. Een supermarkt heeft een hoge drempelwaarde
2. De drempelwaarde van een tandarts is hoger dan een huisarts
3. In een rijke buurt is de drempelwaarde voor een juwelier lager dan in een arme buurt.
4. Een juwelier heeft altijd een hoge drempelwaarde, ongeacht de buurt.

Welke uitspraken zijn juist?

1. Het verzorgingsgebied van steden die even groot zijn, is ook even groot.
2. De omvang van een verzorgings-gebied wordt ook bepaald door de bevolkingsdichtheid van dat gebied.
3. In een kleine plaats komen evenveel hoogwaardige voorzieningen voor dan in een grote plaats.
4. Een stad in een dichtbevolkt gebied heeft een kleiner verzorgingsgebied dan in een dunbevolkt gebied.

Welke uitspraken zijn juist?

1. De omvang van een verzorgings-gebied wordt bepaald door de drempelwaarde van een dienst.
2. Amsterdam heeft een grotere reikwijdte dan Leeuwarden.
3. Haarlem heeft een kleiner verzor-gingsgebied dan Leeuwarden, maar het voorzieningsniveau is er hoger.
4. Hoe kleiner het verzorgingsgebied, hoe lager het voorzieningsniveau en groter de reikwijdte.

De H&M heeft een grotere drempelwaarde dan het UMCG.

1. Juist
2. Onjuist

Groningen heeft het grootste verzorgingsgebied van Nederland, die komt door de lage bevolkingsdichtheid in het noorden van Nederland.

1. Juist
2. Onjuist

De reikwijdte van een kapper is verder dan die van een supermarkt.

1. Juist
2. Onjuist

Het verzorgingsgebied van het ziekenhuis in Amsterdam is groter dan het ziekenhuis in Leeuwarden.

1. Juist
2. Onjuist

De drempelwaarde van een warenhuis is kleiner dan die van één winkel.

1. Juist
2. Onjuist