Casus: Het noordpoolgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 3

Casus: Het noordpoolgebied

Wat is een ´inheems´ volk?

Hoe is het landijs op Groenland ontstaan?

Hoe komen de inwoners van het Noordpoolgebied aan hun basisbehoeften? (Cultureel, economisch)

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Drie voorbeelden van rendierjagende Europese inheemse noordpoolvolkeren

Nentsen in Rusland

Sami in Lapland

(Noorwegen/Zweden/Finland)

Inuit in Groenland/Canada

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

Casus Het noordpoolgebied

C1: Minderheden

Hoe leven inheemse bevolkingsgroepen in het noordpoolgebied?

De inheemse volkeren zijn de afgelopen eeuwen onderdrukt. Zij hebben zich nu verenigd in de Arctische raad om op te komen voor hun rechten.

De cultuur en gebruiken van deze volkeren in het noordpoolgebied wordt bedreigd door klimaatverandering; ze kunnen bijvoorbeeld bepaalde planten niet meer eten, niet meer jagen op rendieren en geen eten meer delen in grote gezinnen.

Maar klimaatverandering biedt ook nieuwe kansen: verbeterde toegang tot natuurlijke hulpbronnen, nieuwe transportmogelijkheden en opkomend toerisme. 

Casus Het noordpoolgebied

C2: Claims

Waarom claimen landen een stuk van het noordpoolgebied?

Soorten ijs

- Welke positieve gevolgen heeft het afnemen van het ijs in de Noordelijke IJszee voor omringende landen?

- Welke negatieve gevolgen heeft het afnemen van het ijs in de Noordelijke IJzee voor de omringende landen?

- Geef je eigen mening over de volgende stelling: 'Rusland heeft het alleenrecht om door de Noordelijke IJszee te varen omdat zij de langste kustlijn hebben in aan deze zee'. Geef aan of je het hier mee eens of oneens bent en leg uit waarom je dit vind. 

Verdeling van de Noordelijke IJszee

• Er smelt iedere zomer meer ijs dan
    er in de winter aangroeit.
  
  
• Nu al 40% bevaarbaar 's zomers.
  
• In 2050 ijsvrij in de zomer

Waarom interessant?

• 20% van onontdekte olie- & gasvoorraad
• Visserij

Welke omschrijving hoort bij de Russische exclusieve economische zone?

1. het deel van de Noordelijke IJszee langs de Russische kust met een breedte van twaalf zeemijl
2. het recht om op het continentale plat van de Noordelijke IJszee te mogen vissen
3. het deel van de Noordelijke IJszee waar Rusland mag vissen en delfstoffen mag winnen
4. het gebied in de buurt van de polen, waar de zon lange tijd niet ondergaat en lange tijd niet opkomt

In de nieuwste Grote Bosatlas is de grens tussen Oekraïne en Rusland rond het schiereiland de Krim met een rode streepjeslijn getekend in plaats van als een doorgetrokken grenslijn.

Waarom is het voor veel inwoners van de Krim logisch dat het schiereiland bij Rusland hoort?

1. Er zitten veel grondstoffen in de bodem, de Russen kunnen die het beste uit de bodem halen.
2. Door de russificatie van de Krim spreekt niemand er meer Oekraïens.
3. Er zijn grote culturele verschillen tussen het christelijke schiereiland de Krim en de islamitische Oekraïne.
4. Er wonen veel Russen en de russificatie ging er ver zodat veel mensen het Russisch nog beheersen.

Waarom is het gebied van de Noordelijke IJszee voor Rusland zo belangrijk?

1. Er groeien bijzondere planten die alleen hier in het toendragebied voorkomen en die beschermd moeten worden.
2. Er zit veel olie en gas in de bodem. Dit is belangrijk voor de Russische export.
3. Het is een belangrijk importgebied van olie en gas. Belangrijke pijpleidingen lopen vanuit West-Europa naar dit gebied.
4. Het gebied ligt binnen de territoriale wateren van Rusland en er wordt veel kabeljauw gevangen.

Waarom vindt Rusland dat ze de meeste rechten hebben in de Noordelijke IJszee?

1. Ze hebben het grootste leger
2. Ze hebben de langste kust langs deze zee.
3. Ze hebben de grond opgekocht van andere landen
4. Hun exclusieve economische zone is het grootst

Casus Het noordpoolgebied

C3: De toekomst

Hoe ziet de toekomst van het noordpoolgebied eruit?

• Bevolking: sociale dimensie          inheemse bevolking + immigranten voor industrie
• Economie: economische dimensie         natuurlijke hulpbronnen, transport en toerisme     
• Natuur: fysische dimensie         beschermen van de bedreigde natuur
• Politiek: politieke dimensie         strijd om de noordpool + bescherming natuur en inheemsen

Voordelen

(inheemse bevolking)

- Meer werk en welvaart

- Deel inkomsten van boren naar fossiele brandstoffen

Nadelen 

(inheemse bevolking)

- In de minderheid raken

- Autonomie verliezen

- Traditionele leefstijl verliezen