3.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Planning

PAK JE PLENDA EN NOTEER:

Maken: opdracht 66, 67 68 en 69 af voor morgen (4 maart)

- Opdracht 56, 57, 58, 61 bespreken (15 min) 

Uitleg 3.4 (15 min)

Opdrachten maken (15 min)

Nabespreking (laatste 5 minuten)

56. Vul in

De Romeinen hadden het koningschap overgenomen van de ... Bij dat volk hadden ook al de ... families het bestuur in handen. De generaal die Gallië veroverde heette ... Dat was van .. tot .. v.Chr.

De Romeinen hadden het koningschap overgenomen van de Etrusken  Bij dat volk hadden ook al de rijkste en oudste families het bestuur in handen. De generaal die Gallië veroverde heette Julius Caesar Dat was van 58 tot 50 v.Chr.

57. Waarom passen de afbeeldingen en de afkortingen SPQR op de mozaïekvloer goed bij elkaar? Leg van beide uit wat het voorstelt of betekent

Antwoord: Het is een verbeelding van de mythe van de stichting van Rome. De stichters, Romulus en Remus werden door een wolf gezoogd. De afkorting betekent dat de Romeinen alles deden uit naam van de senaat en het volk van Rome. Samen stellen ze Rome voor.

58. Waardoor kregen consuls geen kans om tot een soort koning uit te groeien?

58. Waardoor kregen consuls geen kans om tot een soort koning uit te groeien?

1. Ze mochten niet langer dan een jaar in functie blijven

2. Ze hadden niet alleen de macht en konden elkaar in de gaten houden

61. Waarom was het een doodzonde voor de generaals om met hun legioen de Rubicon over te steken, maar deed Caesar dat toch?

61. Waarom was het een doodzonde voor de generaals om met hun legioen de Rubicon over te steken, maar deed Caesar dat toch?

Machtige generaals konden op die manier oprukken naar Rome; dit was een bedreiging voor het senaat en de consuls. Caesar kreeg het bevel om zijn legioenen af te danken aan Gallië. 

Het Romeinse Rijk

4. Koningstijd, republiek, keizertijd

Leerdoel

Hoe werd het Romeinse rijk van een monarchie een republiek en uiteindelijk toch weer een keizerrijk?

Deze beantwoorden we  samen aan het eind van de les!

Koningstijd 755 v. Chr-509 v. Chr.

• Tarquinius Superbus verjaagd, laatste koning Rome=> hij was volgens de Romeinen wreed en arrogant.

• Geen monarchie meer.

• Nooit mocht 1 persoon meer zoveel macht krijgen en niet meer erfelijke macht overgeven aan zoon.

• Rome werd een Republiek (staatsvorm zonder koning en burger bestuur) met aristocratie (bestuur met rijke mensen, meestal edelen).

Republiek 509 v. Chr- 30 v. Chr.

• Bestuur Republiek:

1. 2 Consuls: hoogste bestuurders, legeraanvoerders Rome.
2. Senaat: Senatoren geven advies aan de consuls. Meeste macht in het  bestuur.
3. Volkstribunen: beschermers van het volk. Met vetorecht alle beslissingen van de Senaat en consuls tegenhouden.

• Stemmen in volksvergadering van de rijken telden meer dan van de gewone burgers.

• In de 1e eeuw v. Chr. waren de legercommandanten machtiger geworden dan de senaat. Senaat en consuls wilden niet meewerken om hun zo meer macht te geven.
• Gevolg: ze probeerden wetten via de volksvergaderingen in te voeren, zoals over gratis graan en verdeling van grond. De volkstribunen moesten die indienen, zo kreeg het volk meer macht. 
  

Burgeroorlogen 1e eeuw v. Chr. 

• Burgeroorlog

• Generaals met elkaar in oorlog om de macht=> Julius Caesar won in 45. v. chr en riep zichzelf uit tot dictator voor het leven. Hij ging nu alleen Rome besturen. => in 44 . v. chr vermoord door Senatoren.

• Senatoren wilden de Republiek terug.

Keizertijd 30 v. Chr.-476 na Chr. Romeinse Rijk werd weer een monarchie.

• Na moord op Caesar burgeroorlogen tussen aanhangers van Caesar en de moordenaars van hem. Later tussen Octavianus en Marcus Antonius onderling.
• Octavianus wint 31. v. Chr. => Gevolg: 

Hij zegt tegen de Senaat dat hij de Republiek hersteld heeft en dat de Senaat weer de macht heeft. Krijgt van de Senaat de titel Augustus= verhevene=> 1e keizer Romeinse rijk Caesar Augustus.

Augustus krijgt alle macht van de Senaat:

1. opperbevelhebber leger
2. consul onbepaalde tijd
3. hoogste priester
4. beheerder schatkist
5. volkstribuun met vetorecht

• Krijgt als privé bezit Egypte zodat hij altijd graan kan uitdelen
• Augustus alle macht=>zorgt voor rust, welvaart en vrede in Romeinse Rijk (Pax Romana: Romeinse vrede)

Bestuur keizertijd

• Senaat, consul, volkstribuun bleven bestaan naast de keizer
• Niemand wilde terug naar de Republiek met burgeroorlogen, hongersnood, politieke ruzies. 
• Keizer benoemde gouverneurs voor bestuur provincies, bestuurders in rechtspraak en financiën, generaals.
• Apart keizerlijk bestuur naast Senaat.
• Keizer werd vereerd als God.

• Keizers probeerden de macht te houden door:

1. volk tevreden te houden door 'brood en spelen'=> voedsel uitdelen en vermaak houden zoals theaters en gladiatorengevechten.
2. leger tevreden door ze meer salaris en buit geven.
3. senaat tevreden houden door ze om advies te vragen.

Doen

Maken: opdracht 66, 67 68 en 69

Lesdoel uitwerken: Hoe werd het Romeinse rijk van een monarchie een republiek en uiteindelijk toch weer een keizerrijk?

Klaar? Paragraaf 5 lezen en samenvatten

Hoe werd het Romeinse rijk van een monarchie een republiek en uiteindelijk toch weer een keizerrijk?