Paragraaf 5.2 Werken in de stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Paragraaf 5.2 Werken in de stad

Lezen

Basis: blz 114/116, stukjes A tm D.

Kader/Mavo: blz 74/75, alle stukjes.

Havo: blz 84/85, stukjes ambachten gilden, en handelaren werken samen.

Leerdoelen

Je weet wat een gilde is.

- Je kunt uitleggen hoe je lid werd van een gilde en welke voordelen een lidmaatschap van een gilde heeft.

- Je weet waar in de stad de markt vaak werd gehouden.

- Je weet wat de Hanze is.

- Je kunt uitleggen welke voordelen de Hanzesteden elkaar gaven.

- Je kunt drie Hanze-steden noemen.

- Je kent de begrippen: ambacht, gilde en Hanze.

Quiz

Maar eerst gaan we kijken wat jullie nog weten van de vorige lessen.. 

In welk jaartal begint de tweede helft van de middeleeuwen?

1. 500
2. 1000
3. 1200
4. 1500

Waardoor nam de landbouwproductie toe?

1. IJzeren ploeg en het Scandinavisch halsjuk
2. Houten ploeg en het Alfabetisch halsjuk
3. IJzeren ploeg en het Arabisch halsjuk
4. John Deere en het Arabisch halsjuk

Wat mocht een stad met stadsrechten niet?

1. Muur bouwen
2. Zich met het geloof bemoeien
3. Markt organiseren
4. Zichzelf besturen

Wie gingen er in een middeleeuwse stad over de rechtspraak?

1. Schout
2. Schepenen
3. Gilde
4. Soldaten

Mindmap

Pen en schrift op tafel, we gaan een mindmap maken over deze paragraaf. 

Beroepen

Door de gestegen landbouwproductie konden mensen zich gaan specialiseren in iets anders. Bijvoorbeeld bakker, smid of mandenmaker.

Wat ze maakten probeerde ze te verkopen in de stad. Vaak gingen ze daar ook wonen. Zo ontstonden er verschillende beroepen. 

Een beroep in de middeleeuwen werd bijna altijd uitgeoefend met de hand. Machines waren er niet.

Ambacht

In de middeleeuwen maakten mensen vaak een heel product met de hand. Denk hierbij aan een ton, mand of een zwaard. 

Zo'n beroep noemen we een ambacht. 

Gilde

Om een ambacht uit te oefenen moest je eerst lid worden van een gilde. 

Je kwam in dienst bij een meester. Als je genoeg had geleerd, mocht je een meesterproef doen. Bij een voldoende mocht je zelf een zaak beginnen. 

Gilde

Een gilde maakte onderling afspraken over de prijs van een product. Zo was er geen concurrentie. Gilde-leden hielpen elkaar ook bij ziekte of als er iemand dood ging. 

De markt

De markt had in een middeleeuwse stad een centrale plek. Vaak op het plein in het midden van de stad. De markt was heel belangrijk voor handelaren om hun producten te verkopen. Zeker voor de boeren die van buiten kwamen om hun producten te verkopen.

Hanze

Een groep steden in Noord en West-Europa ging op het gebied van handel samenwerken. Ze noemen zichzelf de Hanze. Ze gaven elkaar belastingvoordelen, reisden samen, maakten afspraken over de prijs van producten en kochten samen goedkoop goederen in.  

Hanzesteden

In Nederland waren ook steden lid van de Hanze. Vooral steden aan de kust en rivieren werden lid. Een lidmaatschap gaf de steden en hun handelaren een aantal voordelen. 

Quiz

Eens kijken wie er goed heeft opgelet..

Wat is een ambacht?

1. Een beroep waarbij je op kantoor zit
2. Een functie in het leger
3. Een beroep waarbij je 1 onderdeel van een product maakt.
4. Een beroep waarbij je een product met de handen maakt

Welk voordeel had je als je lid was van een gilde?

1. Je hoefde geen belasting te betalen
2. Bij ziekte zorgde het gilde voor je
3. Je kon goedkopere producten maken
4. Je hoefde je niet aan de regels te houden

Wat moest je halen om een eigen zaak te beginnen in de middeleeuwen?

1. Een diploma
2. Een vergunning
3. De meesterproef
4. Een examen

Waar liggen de meeste Hanze-steden?

1. In het binnenland
2. Op heuvels en bergen
3. Aan de kust en rivieren
4. Op eilanden

En nu?

Check of alle leerdoelen op je mindmap staan.

Maak de vragen van paragraaf 5.2

Bekijk de filmpjes over dit onderwerp.