Poëzie Les 1- introductie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Poëzie Les 1- introductie

Wat gaan we doen?

-Soorten Rijm en voorbeelden

-Begrippen bij Poëzie

-Beeldspraak

-Huiswerk

www.menti.com

Rijm (1)

Gepaard rijm (AABB)

De huur betaald. De stoep geschuurd

Een goeie visboer in de buurt.

En een meid die als ze naast je gaat

loopt te zingen over straat.

Rijm (2)

Gekruist rijm (ABAB)

Knevelend met verliefde kronen

Ruischend de een, rits’lend de ander,

Zijn beuk en berk gaan samenwonen

Als lotgenooten van elkander

Rijm (3)

Omarmend rijm (ABBA)

In zulk een inn’ge eendracht, dat

Men aan de witte schors moet vragen

Wie of het berkenloof zal dragen

En wie in ’t najaar ’t bruinste blad

Rijm (4)

Slagrijm (AAAA)

Het is een voor de hand liggend idee

vandaag gebeurt het in dit leescafé

met tekst en zang, in jambe en trochee:

een eerbetoon aan doctorandus P.

Rijm (5)

Gebroken rijm (ABCB)

Ik denk niet vaak

Ik denk niet gauw

Maar als ik denk

Denk ik aan jou

Rijm (6)

Verspringend rijm (ABCABC)

De wereld is te groot en oud voor dit

Spel van het jonge hart, en het verdriet

Van ‘t avondgrauwen dringt onze oogen binnen

En als ik straks naast haar bij ‘t haardvuur zit,

Zie ‘k door de vensters in een zwart gebied

En hoor den nachtwind gieren langs de tinnen.

Welke rijm vind je terug?

Begrippen

Assonantie of klinkerrijm: alleen de klinkers rijmen. (1)

Acconssonantie of medeklinkerrijm: alleen de de medeklinkers rijmen. (2)

Alliteratie of beginrijm: verschillende woorden beginnen een zin hebben eenzelfde medeklinker aan het begin.

Rime riche: de rijmende klanken zijn gelijk: noot – nood

Begrippen

1) Een duivenveren hemel weerspiegelt in de tere zee

2) Aan elke lering heb ik lak; 

in elk systeem vind ik een lek; 

omdat ik niemands zolen lik

en met gevlei geen machtigen lok,

is ’t dat ik niet als anderen luk.

3) Het sluwe slaafje sloeg de slome slager 
 

Beeldspraak

1) vergelijking met als, beeld (foto) -> object (werkelijkheid) 

VB: 

-zo trots als een pauw

-Zo groot als een beer

Beeldspraak

2) vergelijking zonder als, object + beeld

VB:

-Ze heeft een hart van goud

-Het water is ijskoud

Beeldspraak

3) metafoor alleen het beeld, geen werkelijkheid

VB:

-Het is hier een zwijnenstal!

-Met zo'n diploma gaan alle deuren voor je open.

Beeldspraak

4) personificatie : dingen menselijke eigenschappen geven

VB:

-Het gevaar loert op elke straathoek

-De koekjes verleiden ons met hun geur

Beeldspraak

5) Metonymie: Pars pro toto: deel van het geheel

-even de neuzen tellen

= personen (een neus is een deel van een persoon, maar wordt hier als de persoon zelf beschouwd)

Personificatie

Vergelijking

Metonymie

Metafoor

De wind fluisterde door de bomen

Hij was zo snel als een haas

Zij is een schat van een meid

Ik kocht gister een enkele reis

Het leven is een weg met kuilen en hobbels

Huiswerk

- Zoek een gedicht op internet en geef aan wat voor een rijm er wordt gebruikt. (lever in op Magister)

- Neem naar de les een (oud) tijdschrift, schaar en stift mee

(Poëzie workshop!)