Grammatica WS: zww, kww en hww

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Ga rustig zitten, pak je leesboek en start met lezen!

Lesdoelen

Aan het eind van deze les...

• ... kun je zelfstandig werkwoorden, hulpwerkwoorden en koppelwerkwoorden in een zin herkennen.

--> Ga naar Lessonup.app en voer de code in.

Zelfstandig werkwoord

• Een zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin!
• Heeft een zin maar één werkwoord? Dan is het altijd een zelfstandig werkwoord.
• Een zin kan niet zonder een zelfstandig werkwoord (zww)!
• Als een zelfstandig werkwoord weggelaten wordt in een zin, dan klopt de zin niet meer

Woordsoorten

ZELFSTANDIG WERKWOORD (ZWW)

• Het zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Het zelfstandig werkwoord geeft aan wat het onderwerp doet.
• Het zelfstandig werkwoord heeft een duidelijke betekenis: 

je kunt het (meestal) uitbeelden. 

• Het zelfstandig werkwoord kan als enige werkwoord in een zin staan. 
• Er staat maar één zelfstandig werkwoord in een zin. 
  

Lieke zwemt elke zaterdag.

Zelfstandig werkwoord (zww)

Hulpwerkwoord

Meer werkwoorden in de zin?
Dan is er (minstens) één het hulpwerkwoord.

Het hulpwerkwoord geeft "hulp" aan het zelfstandige werkwoord. 

Het hulpwerkwoord heeft zelf geen duidelijke betekenis. 

Ik heb gegeten.

Dit moet verwijderd worden.

pv /  hulpwerkwoord

ben

hebt

wordt

heeft

had

is

word 

voltooid deelwoord

veranderd

uitgekozen

gehersenspoeld

bedacht

gepakt

geweest

gereden

Hulpwerkwoord

Meer werkwoorden in de zin?

• Dan is er (minstens) één het hulpwerkwoord.
• Het hulpwerkwoord geeft "hulp" aan het zelfstandige werkwoord. 
• Het hulpwerkwoord heeft zelf geen duidelijke betekenis. 

Ik heb gegeten.

Dit moet verwijderd worden.

Wat is het hulpwerkwoord?
Ik ben naar de kapper geweest.
ben=

1. hww
2. zww

Voorbeeld van een hulpwerkwoord?

1. schaatsen
2. zijn

'Fietsen' kan een hulpwerkwoord zijn.

1. Waar
2. Niet waar

De persoonsvorm is altijd een hulpwerkwoord.

1. Waar
2. Niet waar

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Hij 

heeft

weer

niet

geluisterd.

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Kan

je

niet

beter

uitkijken!

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Haar

broers

zitten

me

altijd

te 

treiteren. 

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

Max

zou

dat

gedaan

kunnen

hebben.

Koppelwerkwoorden

Een naamwoordelijk deel is altijd gekoppeld aan het OW door een koppelwerkwoord.

ZWABBELS + HDV

Voorbeelden

Marco is afwezig.                              is = koppelwerkwoord

Marco is afwezig geweest.           is = hulpwerkwoord

Marco is weer op school.               is = zelfstandig werkwoord

LET OP: als 'zijn' een plaats aangeeft is het géén kww maar zww

Is het onderstreepte werkwoord een koppelwerkwoord of een zelfstandig werkwoord.

Koppelwerkwoord 

Zelfstandig werkwoord

Ze is dierenarts geweest.

Gister heb ik op school de hele dag geleerd.

Lisa is vorig jaar tandarts geworden.

Zelf aan de slag

Maak Cursus 5, par. 6, opdr. 3 t/m 6.

Ben je klaar?

1. Huiswerk ander vak afmaken.

2. Lezen in je leesboek.

Lesdoelen: behaald?

- Kun je het bijvoeglijk naamwoord

 al goed herkennen?

- Met welk woordsoort/welke woordsoorten wil je nog oefenen?